ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΚΑΤΩΤΕΡΟΤΗΤΑΣ: ΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΝΑ ΤΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΙΤΕ

Πώς μπορεί κάποιος που βιώνει σύμπλεγμα κατωτερότητας να το διαχειριστεί; Τι μπορεί να κάνει για να νιώσει καλύτερα για τον εαυτό του;

Με τον όρο «σύμπλεγμα κατωτερότητας», η American Psychological Association περιγράφει το αίσθημα ανεπάρκειας και ανασφάλειας, που προέρχεται από μια πραγματική ή φανταστική σωματική ή ψυχολογική ανεπάρκεια, και μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορές όπως η κοινωνική απόσυρση (λόγω έλλειψης αυτοπεποίθησης), ο έντονος ανταγωνισμός και η επιθετικότητα (λόγω υπερβολικής προσπάθειας του ατόμου να αντισταθμίσει την όποια ανεπάρκειά του).

Το να σκέφτεστε συνεχώς ότι δεν είστε αρκετά καλοί και να νιώθετε ότι τα επιτεύγματά σας, η εμφάνισή σας, η ευτυχία σας είναι κατώτερα των άλλων είναι μια λανθασμένη πεποίθηση, που μπορεί να βλάψει την ψυχική υγεία και την κοινωνική, επαγγελματική και οικογενειακή σας ζωή. Με άλλα λόγια, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την καθημερινότητά σας.

Απαιτείται χρόνος, προσπάθεια και υπομονή για να ξεπεράσει κάποιος το σύμπλεγμα κατωτερότητας. Διαβάστε παρακάτω μερικές από τις στρατηγικές που μπορείτε να ακολουθήσετε.

1. Γράψτε σε ένα τετράδιο

Καταγράψτε σε ένα κανονικό ή ψηφιακό τετράδιο τα συναισθήματα και τις σκέψεις που πραγματικά έχετε για τον εαυτό σας, καθώς και τα ερεθίσματα που τα προκαλούν. Με τον τρόπο αυτό θα μπορέσετε να εντοπίσετε τους παράγοντες που σας κάνουν να σκέφτεστε αρνητικά για τον εαυτό σας. Καταγράψτε, επίσης, τους λόγους για τους οποίους είστε άξιοι σεβασμού και αγάπης (π.χ. σκεφτείτε τι προσφέρετε στη δουλειά σας ή τι αγαπούν τα μέλη της οικογένειάς σας σε εσάς) και φροντίστε να τους διαβάζετε τακτικά. Έτσι, θα μπορέσετε να εσωτερικεύσετε πιο θετικές ιδέες για τον εαυτό σας και θα παρακολουθείτε καλύτερα την πρόοδό σας, όσον αφορά τον τρόπο που αντιμετωπίζετε τον εαυτό σας.

Εντοπίστε ποιες συγκρίσεις κάνετε συνειδητά ή ασυνείδητα. Μήπως συγκρίνετε τον εαυτό σας με πρόσωπα του περιβάλλοντός σας και αυτό σας κάνει να νιώθετε δυσάρεστα; Μήπως η καθημερινότητά τους σάς φαίνεται «περισσότερη», πιο δημιουργική και πιο λειτουργική από τη δική σας; Μήπως η ζωή των άλλων σας δημιουργεί την ανάγκη να πράξετε τα ίδια και, αν δεν τα καταφέρνετε, δυσανασχετείτε και νιώθετε μειονεκτικά;

Αποσυνδεθείτε από οποιαδήποτε τοξική σύγκριση. Βάλτε δικούς σας στόχους υπολογίζοντας ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες και επιδιώξεις σας, τι σας ωφελεί πραγματικά και σας καθιστά λειτουργικούς. Δείτε τη μοναδικότητα σας και επενδύστε σε αυτή.

Unsplash Hannah Olinger

2. Επαναλάβετε φράσεις ενδυνάμωσης

Είναι καιρός να σταματήσετε να ανησυχείτε για το τι θα πουν οι άλλοι για εσάς. Πρέπει να είστε ευγενικοί με τον εαυτό σας κάθε μέρα, γι’ αυτό ξεκινάτε κάθε μέρα σας με θετική σκέψη και λίγα λόγια ενθάρρυνσης, τις γνωστές θετικές επιβεβαιώσεις ή αλλιώς φράσεις ενδυνάμωσης. Μπορεί να σας φαίνεται αστείο, αλλά αν αποκτήσετε τη συνήθεια να λέτε στον εαυτό σας πόσο πολύτιμος, όμορφος και ταλαντούχος είναι, τότε θα ξεκινήσει να αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο τον αντιλαμβάνεστε και μπορεί να ενισχύσει την πίστη που έχετε στις ικανότητές σας.

3. Καλλιεργήστε θετικές σχέσεις

Το συμπλέγματα κατωτερότητας μπορεί να οφείλεται σε αρνητικές, τοξικές σχέσεις, όπως π.χ. ανάμεσα σε εσάς και έναν γονέα, συνάδελφο ή συμφοιτητή. Αυτές οι σχέσεις συμβάλλουν στη διαιώνιση των αρνητικών συναισθημάτων που ήδη βιώνετε. Η οικοδόμηση υγιών, ουσιαστικών σχέσεων είναι ένας τρόπος να αποστασιοποιηθείτε από οποιονδήποτε λέει ότι δεν είστε αρκετοί. Μερικές φορές χρειάζεται να πάρετε απόσταση ακόμα και από κοντινούς σας ανθρώπους, κάτι που μπορεί να είναι δύσκολο, αλλά μακροπρόθεσμα θα σας ωφελήσει.

Unsplash Sonny Mauricio

4. Φροντίστε τον εαυτό σας

Μερικές φορές είναι εύκολο να παραμελήσετε τον εαυτό σας, είτε σωματικά (π.χ. τρώτε διαρκώς πρόχειρο φαγητό, δεν κοιμάστε αρκετά, δεν γυμνάζεστε), είτε με το να συγκρίνεστε διαρκώς με άλλους και ως αποτέλεσμα να νιώθετε άσχημα. Αυτά τα μοτίβα ή συνήθειες γίνονται ιδιαίτερα έντονα στα άτομα με σύμπλεγμα κατωτερότητας. Αρχίστε, λοιπόν, να σας φροντίζετε, εξασκήστε το λεγόμενο self-compassion (αυτο-συμπόνια) και αλλάξτε στάση και συμπεριφορά απέναντι στον εαυτό σας. Ακόμα κι αν δεν έχετε χρόνο για γιόγκα, το να αναγνωρίσετε τις αρνητικές σας σκέψεις είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα για να μάθετε να αγαπάτε τον εαυτό σας.

Unsplash Alex Motoc

5. Ζητήστε βοήθεια από επαγγελματία

Μπορεί να είναι δύσκολο να μιλήσετε σε έναν άγνωστο για τα προβλήματά σας, αλλά η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας μπορεί να είναι αυτό που χρειάζεστε. Ένας πιστοποιημένος επαγγελματίας ψυχικής υγείας θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε γιατί νιώθετε αισθήματα κατωτερότητας και στη συνέχεια θα σας προσφέρει μια σειρά από μηχανισμούς αντιμετώπισης. Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, για παράδειγμα, αποδεικνύεται αρκετά βοηθητική στην περίπτωση αυτή.

Η Μαργαρίτα Ζωγράφου είναι Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια.