ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ: ΜΗΝ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΕΙΣ ΤΗΝ ΚΟΡΗ ΣΟΥ, ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕ ΤΟΝ ΓΙΟ ΣΟΥ

Όσον αφορά τη σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση, συχνά εστιάζουμε στο πώς μπορούν να προστατευτούν οι κόρες μας. Κυρίως, όμως, πρέπει να ενημερώσουμε και να εκπαιδεύσουμε κατάλληλα τους γιους μας.

Το κείμενο αυτό ξεκίνησε να γράφεται με αφορμή τη δολοφονία της 33χρονης Sarah Everard, το βράδυ της 3ης Μαρτίου του 2021, στο νότιο Λονδίνο. Θα μπορούσε, όμως, να είχε ξεκινήσει με αφορμή την ιστορία της Ολυμπιονίκη Σοφίας Μπεκατώρου, η οποία μίλησε για τον βιασμό που υπέστη. Ή τις γυναίκες του ελληνικού θεάτρου, που παίρνοντας θάρρος και δύναμη από τις αποκαλύψεις της, μίλησαν για τη σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση που υπέστησαν επίσης.

Ή την ιστορία της Δανάης, που την ακολούθησε ένας νεαρός επιδειξίας μέχρι την πόρτα του σπιτιού της, με αποτέλεσμα να τον καταγράψουν οι κάμερες ασφαλείας. Ή την ιστορία της κοπέλας που τη δολοφόνησε ο ζηλιάρης εραστής της.

Ή τη δική σου, που σου έπιασε το μπούτι αυτός που καθόταν δίπλα σου στο μετρό ή στο λεωφορείο. Ο οδηγός του ταξί, ο καθηγητής σου στο ιδιαίτερο, ή ο προϊστάμενός σου στο μίτινγκ.

Θα μπορούσε να ξεκινάει και από τη δική μου ιστορία. Όταν ένας άγνωστος ηλικιωμένος κύριος μου έπιασε κουβέντα κάποιο απόγευμα στην Ιπποκράτους, ενώ πήγαινα στο φροντιστήριο των Αγγλικών. Και στο τέλος προσπάθησε να με φιλήσει στο στόμα…

Από τη σεξουαλική παρενόχληση μέχρι τη γυναικοκτονία

Η αφορμή γι’ αυτό το κείμενο είναι η ιστορία της Sarah, επειδή χάρη σε αυτήν επανήλθε στο προσκήνιο ένα «σύνθημα»: P̶rotect your daughter Educate your son.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ακούγεται, αλλά είναι πιθανώς η μόνη λύση ώστε να αλλάξουν όλα τα παραπάνω.

Η 33χρονη Sarah Everard δούλευε στον χώρο του μάρκετινγκ, Το βράδυ της 3ης Μαρτίου του 2021, γύρω στις 9, εξαφανίστηκε στο νότιο Λονδίνο. Λίγο νωρίτερα είχε φύγει από φιλικό της σπίτι, για να επιστρέψει με τα πόδια στο δικό της.

Μίλησε στο κινητό με τον φίλο της και συμφώνησαν να συναντηθούν την επόμενη ημέρα. Στις 9:35, τη φωτογράφισε κάμερα ασφαλείας διερχόμενου λεωφορείου. Έπειτα, δεν υπήρξε κανένα άλλο σημάδι της.

Το θύμα και ο θύτης

Ο φίλος της δήλωσε την εξαφάνισή της στην αστυνομία την επόμενη ημέρα, στις 4 Μαρτίου, καθώς η Sarah δεν εμφανίστηκε στο προκαθορισμένο ραντεβού τους. Όσο διεξάγονταν οι έρευνες, η αστυνομία είχε προειδοποιήσει τις γυναίκες –κυρίως στην περιοχή– να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές, ιδίως όταν κινούνταν μόνες τους αφότου σκοτείνιαζε. Τόνιζαν βέβαια ότι το να απαχθεί κάποιος από έναν δρόμο στο Λονδίνο είναι πραγματικά πολύ απίθανο.

Από την άλλη, κάποιοι σχολίασαν: «Μήπως αντί να προσέχουν εκείνες, να απαγορευόταν απλώς η κυκλοφορία των αντρών μετά τις 6 το απόγευμα, ώστε να νιώθουν οι γυναίκες πιο ασφαλείς;»

 

Στις 10 Μαρτίου βρέθηκε το πτώμα της Sarah και ταυτοποιήθηκε από την οδοντοστοιχία της. Ένας αστυνομικός, ο Wayne Couzens, συνελήφθη για την απαγωγή και τον φόνο της. Μάλιστα, υπήρχαν μαρτυρίες ότι ο αστυνομικός αυτός είχε κατηγορηθεί για προσβολή της δημοσίας αιδούς, λίγες μόλις ημέρες πριν την εξαφάνιση της Sarah, στις 28 Φεβρουαρίου.

Απλώς περπατούσε προς το σπίτι της

Πολλές αγρύπνιες και εκδηλώσεις οργανώθηκαν και πραγματοποιήθηκαν στη μνήμη της Sarah, κυρίως στο νότιο Λονδίνο, αλλά και σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο. Τα πανό έγραφαν «She was just walking home» (Απλώς περπατούσε προς το σπίτι της) και οι παρευρισκόμενοι ζητούσαν να αναγνωριστεί η γυναικοκτονία ως έγκλημα μίσους.

Πολλά σημαντικά πρόσωπα έκαναν δηλώσεις για να τονίσουν την ανασφάλεια που νιώθουν οι γυναίκες όταν κυκλοφορούν μόνες τους το βράδυ. Μεταξύ αυτών, η υπουργός εσωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας Priti Patel, ο δήμαρχος του Λονδίνου Sadiq Kahn, αλλά και η Catherine, δούκισσα του Cambridge και σύζυγος του πρίγκιπα William.

Όλοι συμφωνούσαν πως οι συνθήκες θα έπρεπε να είναι τέτοιες, ώστε οι γυναίκες να νιώθουν ασφάλεια και σιγουριά οποιαδήποτε στιγμή.

Η ανασφάλεια ως δεδομένο

Πολλές γυναίκες μίλησαν, έγραψαν και μοιράστηκαν πόσο έχουν κατά καιρούς φοβηθεί περπατώντας μόνες αφού έχει πέσει το σκοτάδι. Όχι μόνο στο Λονδίνο, αλλά και σε πολλές άλλες μεγαλουπόλεις του «αναπτυγμένου» κόσμου.

• Αν δεν έχεις κρατήσει τα κλειδιά σου ανάμεσα στα δάχτυλά σου σαν «όπλο»
• Αν δεν έχεις επιταχύνει το βήμα σου για να απομακρυνθείς από κάποιον που ακούς να περπατά πίσω σου
• Αν δεν έχεις πάρει ταξί ενώ δεν σου περίσσευαν χρήματα, μόνο και μόνο επειδή φοβόσουν να περπατήσεις ή να μπεις σε μέσα μαζικής μεταφοράς μόνη σου τη νύχτα
• Αν δεν έχεις αλλάξει δρόμο επιλέγοντας κάποιον πιο φωτισμένο για να φτάσεις στον προορισμό σου
• Αν δεν έχεις περπατήσει παριστάνοντας ότι μιλάς ή μιλώντας στο κινητό σου για να νιώθεις λίγο πιο ασφαλής
• Αν δεν έχεις στρίψει απότομα σε κάποιο στενό ή στην είσοδο ενός κτιρίου…

Είναι μόνο μερικές από τις χαρακτηριστικές φράσεις που χρησιμοποίησαν όλες αυτές οι γυναίκες για να τονίσουν το πόση ανασφάλεια, άγχος και αγωνία νιώθουν όταν κάνουν κάτι τόσο απλό, όσο το να κυκλοφορούν στους δρόμους της πόλης τους αφού έχει δύσει ο ήλιος.

ΜΙΑ ΣΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΕΧΕΙ ΥΠΟΣΤΕΙ ΣΩΜΑΤΙΚΗ Ή ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΠΟΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΗΣ.

Το χειρότερο δεν είναι ότι όλες αυτές οι γυναίκες, όλες εμείς έχουμε βιώσει κάτι τέτοιο. Το χειρότερο από όλα είναι ότι πρόκειται για κάτι το οποίο το έχουμε δεχτεί ως δεδομένο και ως τέτοιο το μαθαίνουμε και στις κόρες μας.

Πώς αποτρέπεις τη σεξουαλική παρενόχληση;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 1 στις 3 γυναίκες (δηλαδή περίπου 736 εκατομμύρια) έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση κάποια στιγμή στη ζωή της.

Οι προσπάθειες όλων μας τόσα χρόνια έχουν επικεντρωθεί στο να προστατεύσουμε τις κόρες μας. Με ποιο τρόπο; Με το να μην τις αφήνουμε να ντύνονται, να βάφονται ή να ποζάρουν πολύ προκλητικά. Με το να τους μαθαίνουμε να προσέχουν. Με το να τους λέμε να μην κυκλοφορούν μόνες τους τα βράδια, ειδικά σε σκοτεινά ή κακόφημα μέρη. Με το να τις συμβουλεύουμε πώς να αποφεύγουν να προκαλούν και να εκτίθενται ή ακόμα. Με το να τους μαθαίνουμε πώς να αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο, όταν αυτός προκύψει.

Εκπαιδεύοντας τους γιους μας

Όμως, δεν έχουμε επικεντρωθεί σε αυτό που πραγματικά χρειάζεται να γίνει, σε αυτό που θα κάνει τη διαφορά και που θα προστατεύσει τις γυναίκες στο μέλλον: το να ενημερώσουμε και να εκπαιδεύσουμε τους γιους μας.

Πρόκειται για μια συζήτηση που επανέρχεται στο προσκήνιο μετά από κάθε γυναικοκτονία. Μετά από κάθε καταγγελία για σεξουαλική παρενόχληση, κακοποίηση ή βίαιη συμπεριφορά. Σήμερα, ακόμα πιο επιτακτικά.

Πώς, όμως; Πώς θα εκπαιδεύσουμε τους γιους μας; Ψάχνοντας στο διαδίκτυο θα βρούμε –και πολύ σωστά– πολλά συγγράμματα και βιβλία που αποσκοπούν στο να ενδυναμώσουν τα κορίτσια.

Αυτό που δεν θα βρούμε –πέρα από ελάχιστες εξαιρέσεις– είναι υλικό σχετικά με το πώς θα εκπαιδεύσουμε τα αγόρια να σέβονται και να υπερασπίζονται τα κορίτσια. Να σέβονται και να υπερασπίζονται το απλούστατο δικαίωμά τους να νιώθουν ασφάλεια όταν περπατάνε μόνες στον δρόμο το βράδυ.

Η σεξουαλική παρενόχληση και το #NotAllMen

Στις συγκεντρώσεις στη μνήμη της Sarah Everard, πολλοί άντρες κρατούσαν πανό προβάλλοντας το hashtag #NotAllMen. Πράγματι. Δεν είναι όλοι οι άντρες ίδιοι.

Άλλωστε, σε διάφορες περιπτώσεις άντρες υπερασπίστηκαν σθεναρά γυναίκες που υπέστησαν σεξουαλική παρενόχληση ή/και βίαιη συμπεριφορά στον δρόμο. Όχι μόνο φίλες, συγγενείς ή συντρόφους τους, αλλά και γυναίκες άγνωστες στους ίδιους. Πολλοί επίδοξοι εραστές σεβάστηκαν το «Όχι σημαίνει πάντα όχι».

Πολλά αγόρια δεν χρησιμοποίησαν την πιθανή σωματική τους δύναμη για να επιβληθούν σε ένα κορίτσι. Πολλοί προϊστάμενοι, καθηγητές, εργοδότες δεν εκμεταλλεύτηκαν την εξουσία τους απέναντι σε μια γυναίκα.

Πολλοί παππούδες έμαθαν στα εγγόνια τους ότι «τις κοπέλες δεν τις χτυπάμε ούτε με τριαντάφυλλο». Πολλοί νεαροί αντιλήφθηκαν ότι καμιά γυναίκα δεν «πάει γυρεύοντας». Καμιά δεν «τα ήθελε και τα έπαθε». Καμιά δεν «προκάλεσε με την εμφάνισή της».

Και πολλοί άντρες που περπατούσαν μόνοι τους το βράδυ άλλαξαν πεζοδρόμιο, ώστε να μην τρομάξει η κοπέλα που προπορευόταν, αν τους αντιλαμβανόταν ξαφνικά πίσω της.

Η σημασία του προτύπου

Πώς έγιναν όλα αυτά; Όλα ξεκινάνε στο σπίτι, στο σχολείο. Όλα ξεκινάνε από το παράδειγμα, κυρίως αυτό που προέρχεται από τα πρότυπα του ίδιου φύλου. Οι άντρες στον ρόλο του πατέρα, του μεγαλύτερου αδερφού, του δασκάλου, του φίλου, αλλά και εκείνου που έχει δημόσιο βήμα, προβολή και απήχηση, μπορούν να πουν, αλλά –κυρίως– να δείξουν στα μικρότερα αγόρια πώς πρέπει να φέρονται και να αντιμετωπίζουν τις γυναίκες: με αγάπη και σεβασμό, και πρωταρχικά ως ίσες.

Ωστόσο, και οι γυναίκες –και κυρίως οι μαμάδες– πρέπει να μιλήσουν στα αγόρια τους για όσα οι ίδιες έχουν υποστεί, για το πώς θα ήθελαν να τις έχουν σεβαστεί ή πώς τις σεβάστηκαν. Άλλες φορές, επίσης, οι γυναίκες –και κυρίως οι μαμάδες– χρειάζεται να μην μιλήσουν. Να μην κρίνουν, για παράδειγμα, τη φίλη των γιων τους επειδή η φούστα της είναι πολύ κοντή. Να μην πουν ότι «έμεινε έγκυος για να τους τυλίξει».

Χρειάζεται, δηλαδή, να δημιουργηθεί μια «συμμαχία» αντρών και γυναικών, μια συμμαχία ανθρώπων, ώστε να γίνουν ο κόσμος μας καλύτερος. Να αλλάξουν οι αντιλήψεις μας, ώστε να είναι τα παιδιά μας προστατευμένα και εκπαιδευμένα. Αγόρια και κορίτσια.