ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΦΗΣΕΤΕ ΕΝΑΝ ΕΦΗΒΟ ΣΤΗΝ ΗΣΥΧΙΑ ΤΟΥ;

Η εφηβεία είναι μια απαιτητική και δύσκολη περίοδος, που μπορεί να φέρει τα πάνω κάτω στη ζωή μιας οικογένειας. Το μυστικό είναι να διατηρήσετε την επικοινωνία με τον έφηβο. Αλλά αυτό προϋποθέτει να μάθετε και να τον αφήνετε στην ησυχία του.  

Νομίζω ότι εμείς οι γονείς αρχίζουμε να παίρνουμε μια ιδέα για το τι μας περιμένει στην εφηβεία των παιδιών μας με το που κλείνουν τα 2. Τότε που ξεσπούν σε ανεξήγητα κλάματα, πέφτοντας στα πατώματα με μια ασήμαντη ή ανύπαρκτη αφορμή, δηλώνοντας έτσι την ξεχωριστή τους υπόσταση. Τα λεγόμενα «terrible twos», με τα θεαματικά tantrums, δίνουν τη θέση τους λίγα χρόνια αργότερα στο ηχηρό κλείσιμο της πόρτας του δωματίου τους ή σε κάποιο αμετακίνητο πείσμα της παιδικής ηλικίας.  

Βέβαια, όποια πρόγευση κι αν πάρεις, τίποτα δεν σε προετοιμάζει κατάλληλα για τη μεγάλη αναταραχή της εφηβείας, λένε όσοι γονείς βρέθηκαν εκεί. Όχι τυχαία, η περίοδος από τα 10 έως τα 19 χρόνια –όπως πλέον ορίζεται από τον Π.Ο.Υ.– χαρακτηρίζεται ως ηλικία της αμφισβήτησης, της επανάστασης, των συγκρούσεων ή των κρίσεων. 

Ο έφηβος και οι γονείς του

Ο έφηβος είναι ένα άλλο παιδί από αυτό που ήταν. Η συμπεριφορά του δεν μπορεί να ερμηνευτεί από τους γονείς. Δείχνει απότομος, απόμακρος και σκληρός. Οι γονείς μετατρέπονται σε παρατηρητές των αλλαγών και αποδέκτες της αμφισβήτησής του. Θυμώνουν με τις αντιδράσεις του. Αισθάνονται ότι χάνουν τον έλεγχο. Φοβούνται για τον δρόμο που μπορεί να πάρει. Και συχνά καταφεύγουν σε λάθος συμπεριφορές. Τα λάθη αυτά μεγαλώνουν τις αποστάσεις και γκρεμίζουν τις γέφυρες επικοινωνίας. 

Οι σχέσεις δοκιμάζονται, αλλά δεν είναι αυτό το ζητούμενο. Τις περισσότερες φορές, οι σχέσεις δοκιμάζονται απλώς για να βρεθεί μια νέα ισορροπία μετά το πέρας της εφηβείας. Το ζητούμενο είναι να μην δημιουργηθούν πιο σοβαρά και δυσεπίλυτα προβλήματα. Για να αποφευχθεί αυτό, το κλειδί είναι να μπορέσουν οι γονείς να διατηρήσουν μια καλή –ή, έστω, στοιχειώδη– επικοινωνία με τον έφηβο. 

Ελένη Καστρινογιάννη

Είναι εφικτή η επικοινωνία με τον έφηβο;

Πώς όμως θα διατηρηθεί αυτή η επικοινωνία, τη στιγμή που ο έφηβος μοιάζει να αποζητά ακριβώς το αντίθετο; Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να προφυλάξουν και να βοηθήσουν ένα νέο παιδί, όταν αυτό αντιδρά σε οποιαδήποτε παρέμβασή τους; 

Οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι χρειάζεται να αφουγκραστούν τις ανάγκες του εφήβου, να κατανοήσουν πώς νιώθει και να τον πλησιάσουν με τον κατάλληλο τρόπο. Παρά τις έντονες αντιδράσεις του, οι γονείς μπορούν να δημιουργήσουν μια καλή επικοινωνία με τον έφηβο που θα τον προστατεύσει από πολλά. Η παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Α. Καπάτου, στο βιβλίο της Παιδιά στην εφηβεία, γονείς σε κρίση (εκδ. Μίνωας), δίνει μερικές συμβουλές. 

Τι πρέπει να αποδεχτείτε

Όπως κι αν νιώθετε, ο έφηβος θα κάνει την επανάστασή του εναντίον σας. Είναι ένα φυσιολογικό στάδιο, που πρέπει να αποδεχτείτε. Ο μοναδικός τρόπος να ενηλικιωθεί είναι να αποτινάξει από πάνω του την εξουσία σας. Γι’ αυτό το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να συμφιλιωθείτε με τη σκέψη ότι πια δεν μπορείτε να του επιβληθείτε, ούτε να αποφασίζετε γι’ αυτόν. Θα χρειαστεί να αναπροσαρμόσετε τη συμπεριφορά σας και να μην παίρνετε τα πάντα προσωπικά. Θα χρειαστεί να τον αφήνετε ακόμη και να απομονώνεται. 

Ετοιμαστείτε να αλλάξετε ρόλο. Μέχρι τώρα αποφασίζατε εσείς για καθετί που αφορούσε το παιδί. Τώρα θα περάσετε σε δεύτερους ρόλους. Στόχος σας είναι να παραμείνετε το λιμάνι του, το στήριγμά του. Θα σας χρειάζεται περισσότερο για τις δύσκολες στιγμές του και πρέπει να είστε εκεί. 

ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ, ΓΟΝΕΙΣ ΣΕ ΚΡΙΣΗ

Αλεξάνδρα Α. Καππάτου

Αγόρασέ το

Public.gr

Πώς να κάνετε την αρχή

• Αν το παιδί αποφεύγει συστηματικά τις συζητήσεις μαζί σας, αναρωτηθείτε μήπως είστε νευρικοί ή επικριτικοί. Αλλάξτε στάση και μιλάτε πάντα ήρεμα μαζί του.
• Μην διακόπτετε συστηματικά την απομόνωσή του. Να είστε πάντα διαθέσιμοι, ακόμη κι αν ξεκινά συζητήσεις τις πιο ακατάλληλες στιγμές.
• Επικοινωνείτε με τον έφηβο καθημερινά, έστω και με ένα τηλεφώνημα από τη δουλειά σας. Ακόμη κι αν δείχνει ότι δεν έχει διάθεση να σας ακούσει, είναι σημαντικό να αισθάνεται ότι ενδιαφέρεστε. Δεν χρειάζεται να τον ανακρίνετε, απλώς να του δηλώνετε την παρουσία σας. Κατά βάθος, θα νιώσει σιγουριά με το τηλεφώνημά σας.
• Μην ξεχνάτε να μιλάτε για τα δικά σας συναισθήματα κάθε μέρα. Ανοίξτε μια κουβέντα με τον/τη σύντροφό σας για κάτι που συνέβη στη δουλειά και πώς σας έκανε να αισθανθείτε. Δώστε του πρώτοι το παράδειγμα για ένα ειλικρινές μοίρασμα. Ίσως με αυτόν τον τρόπο του δώσετε την αφορμή να διηγηθεί πώς πέρασε τη δική του μέρα.
• Προσπαθήστε να ενημερώνεστε για τα ενδιαφέροντά του, ώστε να μπορείτε να κουβεντιάζετε μαζί του. Τέτοιου είδους μικροσυζητήσεις θα σας διαφωτίζουν κάπως για τα συναισθήματά του.
• Προσπαθήστε να αναδείξετε θετικά στοιχεία της προσωπικότητάς του. Ρωτήστε τον σε τι θεωρεί ότι έχει καλές επιδόσεις, τι του φάνηκε αστείο, ποιον άνθρωπο θαυμάζει, τι του δίνει χαρά αυτή την περίοδο. Να θυμάστε ότι στόχος σας είναι να μιλήσετε για όμορφα πράγματα, οπότε μην γίνεστε πιεστικοί με τέτοιου είδους ερωτήσεις.

ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΟΥΝ ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ, ΟΧΙ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΤΟΝ ΠΛΗΡΗ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ.

Όταν επικοινωνείτε να θυμάστε:

• Στην επικοινωνία με τον έφηβο, εκείνος που έχει την κύρια ευθύνη είναι ο μεγαλύτερος και ωριμότερος. Είναι δική σας ευθύνη να κρατήσετε την όποια συζήτηση στα όρια της ευπρέπειας. Να θυμάστε πάντα ότι εσείς μπορείτε να μπείτε στη θέση του παιδιού, εκείνο όμως όχι. Μην επιτρέψετε στον εαυτό σας να παρεκτραπεί. Διακόψτε τη συζήτηση ακόμη και προφασιζόμενοι κάτι.
• Όταν εκφράζει κάτι που τον απασχολεί, ρωτήστε τον τι συγκεκριμένα θέλει από εσάς. Θέλει μόνο να είστε καλός ακροατής ή θέλει και τη γνώμη σας; Αν δεν θέλει υποδείξεις, απλώς ακούστε τον.
• Δείξτε αυτοσυγκράτηση και αποφύγετε τις πολύ ανακριτικές ερωτήσεις. Το παιδί δοκιμάζει συνήθως τις αντιδράσεις σας. Πρέπει να περάσετε το τεστ του καλού ακροατή για να μπορέσει να σας εμπιστευτεί.
• Μην βιάζεστε να πείτε τη γνώμη σας και μην μακρυγορείτε. Μοιάζει να μην μπορείτε να ακούσετε τα όσα έχει να σας πει. Σε αυτή την περίοδο της ζωής του εύκολα θα σας κατηγορήσει ότι δεν τον ακούτε και ότι δεν τον καταλαβαίνετε.
• Για τον έφηβο έχει μεγάλη σημασία να θεωρεί δεδομένη την αποδοχή σας. Από την άλλη, τείνει να γενικεύει και να παρερμηνεύει κάθε διαφωνία ως απόρριψη. Είναι πολύ σημαντικό κάθε φορά που διαφωνείτε με όσα λέει να τονίζετε πως δεν απορρίπτετε τον ίδιο. Έτσι, θα μπορεί να απευθύνεται σε εσάς σε ώρα ανάγκης, χωρίς να φοβάται ότι θα χάσει την αγάπη σας.
• Αποφεύγετε να κατηγορείτε τους φίλους του. Ακόμη κι αν έχετε δίκιο, ο έφηβος θα αισθανθεί ότι πρέπει να διαλέξει στρατόπεδο. Τις περισσότερες φορές θα είστε οι χαμένοι. Θα ταυτιστεί μαζί τους. Βρείτε άλλον τρόπο για να μάθετε όσα θέλετε για τις παρέες του.

Πότε η απομόνωση είναι ανησυχητική; 

Είναι σχεδόν ανέφικτο να μην απομονωθεί ένας έφηβος. Είναι μια από τις συνηθισμένες συμπεριφορές της εφηβείας, κάτι που ως γονείς πρέπει να αποδεχτούμε. Η απομόνωση αρχίζει να μας ανησυχεί, όταν ο έφηβος δεν έχει φίλους. Όταν δηλαδή απομονώνεται γενικά και όχι μόνο από τους γονείς ή τα αδέλφια του. Είναι επίσης, ανησυχητική όταν συνοδεύεται από έντονη μελαγχολία χωρίς προφανή αιτία. 

Η κυρία Καπάτου γράφει χαρακτηριστικά: «Αν το παιδί δείχνει πολύ μελαγχολικό, αναλογιστείτε ποιοι μπορεί να είναι οι λόγοι: Υπάρχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα στην οικογένεια; Έχει συμβεί κάτι στο ίδιο το παιδί; Αν διαπιστώσετε ότι η συμπεριφορά αυτή συνεχίζεται πάνω από 2 εβδομάδες, αναζητήστε βοήθεια από ειδικό».