ΠΟΣΟ ΜΑΣ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΟΙ ΛΕΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ

Πόσο μπορεί να μας επηρεάσει ένα αγενές σχόλιο, μια προσβολή και με ποιον τρόπο; Είναι απλώς λέξεις και δεν μας... αγγίζουν ή τελικά συμβαίνει κάτι πιο βαθύ;

«Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει», λέμε. Ξέρουμε πλέον καλά πόση επίδραση έχει μια άσχημη κουβέντα, ένα αγενές σχόλιο στην ψυχολογία μας. Αυτό που δεν είναι τόσο προφανές, ωστόσο, είναι ο ακριβής τρόπος με τον οποίο οι λέξεις… μεταφέρουν το προσβλητικό περιεχόμενό τους, πώς μεταβιβάζουν το συναισθηματικά αρνητικό φορτίο τους, τη στιγμή που διαβάζονται ή ακούγονται.

«Οι λεκτικές προσβολές έρχονται σε αντίθεση με τη λεγόμενη καθολική ηθική επιταγή, που λέει να μην βλάπτουμε τους άλλους. Επίσης, αποτελούν απειλή προς το πρόσωπο ή τη φήμη κάποιου. Ως εκ τούτου, αυτά τα “λεκτικά χαστούκια” παρέχουν μια μοναδική ευκαιρία να ερευνήσουμε τη διασύνδεση μεταξύ γλώσσας και συναισθήματος», γράφουν επιστήμονες στο περιοδικό Frontiers in Communication.

Οι Ολλανδοί ερευνητές θέλησαν να εξετάσουν τη σύνδεση μεταξύ συναισθήματος και γλώσσας και για τον σκοπό αυτό πραγματοποίησαν μια σειρά πειραμάτων. Μελέτησαν 79 γυναίκες, καταγράφοντας την ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου τους και μετρώντας την αγωγιμότητα του δέρματός τους, ώστε να εκτιμήσουν πώς ο εγκέφαλος ανταποκρίνεται σε τρία διαφορετικά είδη ομιλίας.

«Η κατανόηση του τι προκαλεί μια προσβολή στους ανθρώπους έχει μεγάλη σημασία για τους ψυχογλωσσολόγους, που ενδιαφέρονται να μάθουν πώς η γλώσσα επηρεάζει τους ανθρώπους. Έχει, επίσης, ενδιαφέρον για όσους επιθυμούν να κατανοήσουν τις λεπτομέρειες της κοινωνικής συμπεριφοράς», αναφέρει η συγγραφέας δρ Marijn Struiksma από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης.

iStock

Η επίδραση μιας προσβολής στον εγκέφαλο

«Υποθέτουμε ότι οι λεκτικές προσβολές πυροδοτούν μια αλληλουχία γρήγορων, διαδοχικών ή αλληλοεπικαλυπτόμενων επιπτώσεων στον τρόπο που ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τα ερεθίσματα και ότι διαφορετικά μέρη αυτής της αλληλουχίας μπορεί να επηρεαστούν διαφορετικά από την επανάληψη του ερεθίσματος. Αυτό σημαίνει ότι κάποια από τα ερεθίσματα μπορεί να “σβήσουν” γρήγορα και άλλα να παραμείνουν έντονα για μεγάλο χρονικό διάστημα», εξηγεί η Struiksma.

Πώς έγινε το πείραμα

Στο πείραμά τους, οι ερευνητές έβαλαν τις συμμετέχουσες να διαβάσουν μια σειρά από προσβολές (όπως π.χ. “η Λίντα είναι χαζή”), κομπλιμέντα (όπως “η Λίντα είναι ένας άγγελος”) και πραγματικές περιγραφικές δηλώσεις (όπως “η Λίντα είναι φοιτήτρια”). Στις μισές δηλώσεις χρησιμοποιήθηκε το όνομα της ίδια της αναγνώστριας (που σημαίνει ότι οι γυναίκες διάβαζαν προσβολές που απευθύνονταν τις ίδιες), ενώ στις άλλες μισές χρησιμοποιήθηκε διαφορετικό όνομα. Αν και στο πείραμα δεν συμμετείχαν άλλα άτομα, οι επιστήμονες είπαν στις γυναίκες ότι τα σχόλια προήλθαν από τρεις τυχαίους [αλλά μη υπαρκτούς] άνδρες.

iStock

Τι έδειξαν τα αποτελέσματα

Ακόμη και σε εργαστηριακό περιβάλλον, χωρίς πραγματικές ανθρώπινες αλληλεπιδράσεις, η μελέτη διαπίστωσε ότι οι λεκτικές προσβολές εξακολουθούσαν να επηρεάζουν τα άτομα, ανεξάρτητα από το ποιον στοχεύει η προσβολή.

Η ομάδα προσθέτει ότι οι προσβολές τραβούν αμέσως την προσοχή του εγκεφάλου και το συναισθηματικό νόημα αυτών των σχολίων παραμένει στη μακροπρόθεσμη μνήμη μας. Αντίθετα, τα κομπλιμέντα πυροδότησαν μια ασθενέστερη απόκριση, αποδεικνύοντας ότι υπάρχει αυτό που ανομάζουμε μεροληψία/προκατάληψη αρνητικότητας, που σημαίνει ότι έχουμε την τάση να θεωρούμε σημαντικότερα τα αρνητικά ερεθίσματα από τα θετικά, κατά τη διάρκεια κοινωνικών αλληλεπιδράσεων.