ΜΠΟΡΕΙ ΤΟ ΣΤΡΕΣ ΝΑ ΟΔΗΓΗΣΕΙ ΣΕ ΑΡΡΩΣΤΙΑ;

Είναι όλα τα προβλήματα υγείας γεννημένα από την ψυχή; Και πόσο εφικτό είναι να διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά το στρες για να μην αρρωσταίνουμε;

Σήμερα, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι το στρες συνδέεται με ένα πλήθος ασθενειών. Έρευνες συνδέουν τα καταπιεσμένα συναισθήματα με ψυχοσωματικά συμπτώματα, ενώ επιστήμονες μελετούν τη σύνδεση του ψυχικού τραύματος με τον πόνο και τις χρόνιες ασθένειες – σε αυτή τη σύνδεση βασίζεται και η θεωρία και θεραπευτική προσέγγιση του γνωστού Καναδού παθολόγου και συγγραφέα, Gabor Maté.

Με απλά λόγια, το άγχος όταν γίνεται χρόνιο μπορεί να μας αρρωστήσει. H παραδοχή αυτή, όμως, μας φέρνει αντιμέτωπους με το εξής ερώτημα: Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε το άγχος για να μην μας αρρωστήσει; Φυσικά, η προτροπή «μην αγχώνεσαι» είναι περισσότερο από δεδομένο ότι δεν λειτουργεί, οπότε, τι κάνουμε; Ζητήσαμε από τον ψυχίατρο-ψυχαναλυτή, Σάββα Σαββόπουλο, να μας πει τη γνώμη του.

«Οι σωματικές διαταραχές σίγουρα εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες. Από τη μία είναι ο γενετικός παράγοντας. Από την άλλη, ο περιβαλλοντικός, στον οποίο συμπεριλαμβάνεται το τι τρώμε, το πώς ζούμε, τι οικονομική κατάσταση έχουμε, σε ποια τοξικά προϊόντα εκτιθέμεθα. Εδώ, θα ενέτασσα και τον ψυχολογικό παράγοντα – μιλάμε δηλαδή για το ψυχοκοινωνικό περιβάλλον του ατόμου και τον αντίκτυπο που αυτό έχει στον ψυχισμό του», εξηγεί ο κ. Σαββόπουλος.

Ασθένειες κατά κρίσεις VS εξελικτικές νόσοι: Τι ρόλο παίζει το στρες

«Σε σχέση τώρα με τις σωματικές διαταραχές, θα διέκρινα δύο τύπους προβλημάτων που σχετίζονται με το στρες. Πρώτον είναι οι ασθένειες κατά κρίσεις, οι οποίες είναι συνηθισμένο φαινόμενο και αποτελούν ένα μεγάλο μέρος της πελατείας του γενικού γιατρού. Παραδείγματα τέτοιων ασθενειών είναι ο πονοκέφαλος, η σπαστική κολίτιδα, η δερματίτιδα, το άσθμα».

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Ο κ. Σαββόπουλος εξηγεί ότι αυτές οι καταστάσεις εμφανίζονται σε κάποια χρονική στιγμή που υπάρχει κάμψη της ψυχικής λειτουργίας. «Αντί να υπάρξει μία ψυχική διεργασία, στη θέση της εμφανίζονται διαταραχές του χαρακτήρα, της συμπεριφοράς (π.χ. αλκοολισμός, τοξικομανία, επικίνδυνη συμπεριφορά για το ίδιο το άτομο ή τους άλλους) και στο τέλος ακόμα και σωματική διαταραχή», διευκρινίζει ο ίδιος.

Όταν εκτονωθεί η ένταση, με την ασθένεια κατά κρίσεις, το άτομο επανέρχεται στη φυσιολογική του κατάσταση. «Σε πιο σοβαρές, όμως, καταστάσεις υπάρχουν οι εξελικτικές νόσοι, δηλαδή νόσοι που εξελίσσονται κατά φάσεις και σε κάθε υποτροπή, η κατάσταση γίνεται όλο και χειρότερη». Τέτοιες είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα, οι καρδιαγγειακές νόσοι και ο καρκίνος.

«Πρέπει να διακρίνουμε στο ψυχολογικό πεδίο αν ο ψυχισμός είναι συντετριμμένος από κάποιο πρόσφατο τραύμα, αν είναι μέτρια εξασθενημένος ή αν λόγω πρώιμων τραυμάτων ο ψυχισμός δομήθηκε και λειτουργεί ανεπαρκώς. Εκείνο που θα πρέπει να κάνουμε εμείς οι ειδικοί της ψυχικής υγείας, είναι να στηρίξουμε έναν τέτοιο ασθενή, ούτως ώστε να λειτουργήσει ψυχικά καλύτερα. Αυτό που του συμβαίνει, δηλαδή τα ερεθίσματα που δέχεται απ' έξω ή από μέσα (συγκρούσεις στον εξωτερικό κόσμο, ενδοψυχικές συγκρούσεις, συναισθήματα που πλημμυρίζουν ή έχουν κατασταλεί), να μπορέσει να τα διαχειριστεί καλύτερα ψυχικά».

Ο κ. Σαββόπουλος ξεκαθαρίζει ότι «είναι καλύτερα να εμφανίσει κανείς λίγο στρες, το οποίο ενδεχομένως να γίνει φοβία ή ψυχαναγκασμός παρά να γίνει μία σωματική διαταραχή».