ΠΩΣ ΤΟ ΨΥΧΙΚΟ ΤΡΑΥΜΑ ΣΥΝΔΕΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ

Αν θεωρήσουμε ότι σώμα και ψυχή είναι ένα, τότε μπορούμε να βρούμε περισσότερα στοιχεία για τον μηχανισμό με τον οποίο αναπτύσσονται οι ασθένειες και να τις θεραπεύσουμε πιο αποτελεσματικά. Τα όσα υποστηρίζει ο Δρ Gabor Maté σχετικά με το τραύμα και την ασθένεια αξίζουν την προσοχή μας.

Από το εκνευριστικό «Είσαι αγχώδης; Αυτό φταίει!» των κλασικών γιατρών, μέχρι τις πρόσφατες επιστημονικές έρευνες που συνδέουν την καταπίεση των συναισθημάτων με ψυχοσωματικά συμπτώματα, αρχίζει να διαφαίνεται πως σώμα και ψυχή δεν είναι μάλλον δύο ξεχωριστές οντότητες.

Παρότι η Δυτική Ιατρική υποστηρίζει ότι μυαλό και σώμα πρέπει να εξετάζονται ξεχωριστά, οι παραδοσιακές πρακτικές που ισχύουν στην Κίνα εδώ και 3.000 χρόνια, η ινδική ιατρική, ακόμη και ο Σωκράτης στην εποχή του, θεωρούσαν το μυαλό και το σώμα ως άρρηκτα συνδεδεμένα.

Η θεωρία του Gabor Maté για την ασθένεια

Σε αυτή τη λογική βασίζεται η θεωρία και η θεραπευτική προσέγγιση του Gabor Maté, ενός Καναδού παθολόγου και συγγραφέα ουγγρικής καταγωγής, που ασχολείται με τη σχέση του ψυχικού τραύματος, του πόνου και των χρόνιων ασθενειών.

Σύμφωνα με τον Gabor Maté, τα συναισθηματικά κέντρα του εγκεφάλου, τα οποία ρυθμίζουν τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις, έχουν άμεση σχέση με τις ορμόνες, το νευρικό σύστημα και το ανοσοποιητικό. Θεωρεί ιδιαίτερα σημαντική την παιδική ηλικία, τα τραύματα που βιώνονται κατά τη διάρκειά της και τις πιθανές διά βίου επιπτώσεις τους στην υγεία, συμπεριλαμβανομένων των αυτοάνοσων ασθενειών, του καρκίνου, της διαταραχής ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας, αλλά και των εξαρτήσεων.

Unsplash Velizar Ivanov

Ο Maté αποδοκιμάζει το γεγονός ότι οι κλασικοί γιατροί διαχωρίζουν την ψυχή και το σώμα και προσπαθεί να ερμηνεύσει την ασθένεια και τον πόνο ως συστήματα άμυνας του οργανισμού σε μια απειλή. Επιλέξαμε ορισμένα βασικά σημεία της προσέγγισής του σχετικά με το τραύμα, τους αμυντικούς μηχανισμούς και την ανάπτυξη ασθενειών. Ας τα δούμε με τα δικά του λόγια.

Στρες, άμυνα και πόνος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα

Αν οι γονείς σου δεν ήξεραν πώς να σε αγκαλιάσουν και να σε κρατήσουν όταν ήσουν μωρό, ανέπτυξες ασυνείδητα μια γνωστική λειτουργία για να κρατηθείς μόνος σου. Άρα, βρήκες την ασφάλεια που χρειαζόσουν στον τρόπο σκέψης που ανέπτυξες.

Το ανθρώπινο μυαλό, ο ανθρώπινος νους είναι μια καλά δομημένη αντίδραση άμυνας και αυτό είναι πολλές φορές ο τρόπος που αντιδράμε στον πόνο. Είναι ένας μηχανισμός συνυφασμένος με τον πόνο, σχεδιασμένος να σε προστατεύσει από αυτόν.

Ο νους μας είναι μια διαρκής ανησυχία, ένα άγχος, μία άμυνα. Όταν λοιπόν βρισκόμαστε ενόψει μιας αλλαγής και νιώθουμε ευάλωτοι, το μυαλό αυτομάτως αντιδρά με αμυντικό μηχανισμό. Αυτό προέρχεται από τον φόβο, που προέρχεται από τις παιδικές εμπειρίες, όταν ο πόνος που είχες δεν θεραπεύτηκε. Έτσι, αναπτύσσεις αυτές τις δομές σκέψης που σε προφυλάσσουν από το να τον ξαναβιώσεις.

Ποιοι τύποι ανθρώπων είναι ευάλωτοι σε ασθένειες

Αυτοί που έχουν την τάση να έχουν χρόνιες ασθένειες είναι συνήθως εκείνοι που:

1. Βάζουν τις συναισθηματικές ανάγκες των άλλων πάνω από τις δικές τους.
2. Έχουν την τάση να είναι πολύ συνεπείς ως προς το καθήκον και την υπευθυνότητα, αμελώντας τις δικές τους ανάγκες.
3. Έχουν την τάση να καταπιέζουν τον υγιή θυμό τους, δεν ξέρουν πώς να βάλουν ξεκάθαρα όρια.
4. Αισθάνονται υπεύθυνοι για τα συναισθήματα των άλλων και δεν θέλουν να τους απογοητεύουν.

Μπορείς να θεραπεύσεις το τραύμα

Το τραύμα δεν είναι αυτό καθαυτό το γεγονός που σου συνέβη, αλλά η ερμηνεία που άθελά σου του έδωσες, το πώς το βίωσες εσωτερικά. Δεν είναι δηλαδή η ίδια η απώλεια ενός αγαπημένου, της υγείας σου ή μια καταστροφή – αυτό δεν θα μπορούσε να αλλάξει. Είναι ο τρόπος που το επεξεργάστηκε η ψυχή σου, οι εσωτερικές διεργασίες που έγιναν και άρα είναι κάτι που μπορεί να αλλάξει. Μπορείς να το αλλάξεις εσύ.

Το τραύμα είναι ό,τι σε κρατάει προσκολλημένο στο παρελθόν και δεν μπορείς να βιώσεις το παρόν. Αντιδράς λοιπόν σε αυτό που σου συμβαίνει στο παρόν ή νομίζεις ότι το κάνεις, αλλά στην πραγματικότητα αντιδράς στο παρελθόν. Και αυτό επηρεάζει τους πάντες στον στενό οικογενειακό σου κύκλο.

Το σώμα και η ψυχή δεν διαχωρίζονται. Το «όχι» είναι ένα όριο, μία άμυνα όχι μόνο της ψυχικής αλλά και της σωματικής υγείας μας.