ΠΩΣ ΤΟ ΝΑ ΒΛΕΠΕΙΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΡΟΜΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΕ ΩΦΕΛΗΣΕΙ

Αν σου αρέσουν οι ταινίες τρόμου είσαι ήδη κερδισμένος. Αν δεν σε ενθουσιάζουν, σου δίνουμε μερικούς καλούς λόγους για να σταματήσεις να τις αποφεύγεις.

Ακόμα θυμάμαι τις πρώτες ταινίες τρόμου που είδα ως παιδί: Ο Εφιάλτης στον Δρόμο με τις Λεύκες και τα Γκρέμλινς. Για πολλά χρόνια, ο Freddy Krueger και τα ταραχοποιά τερατάκια στοίχειωναν τα βράδια μου (μετά μεγάλωσα και ανακάλυψα ότι η πραγματικότητα είναι πολύ πιο τρομακτική). Από τότε, δεν σταμάτησα να παρακολουθώ αυτού του είδους τις ταινίες, ιδίως όταν ο καιρός είναι βροχερός και μουντός. Αυτή η σκοτεινιά είναι το κατάλληλο φόντο για μερικές κραυγές και χτυποκάρδια.

Τα καλά νέα για μένα και τους υπόλοιπους λάτρεις του είδους είναι ότι η θέαση τέτοιων ταινιών κρύβει μερικά οφέλη, που αποδεικνύονται ιδιαιτέρως χρήσιμα στην εποχή που ζούμε.

Βιώνοντας τον φόβο τεχνητά

Σε άρθρο της, η Sarah Kollat, Καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Penn State και συγγραφέας ιστοριών θρίλερ προσπαθεί να εξηγήσει τι είναι αυτό που μας ελκύει στις ταινίες αυτές, αλλά και σε άλλες αντίστοιχες τεχνητές εμπειρίες φόβου όπου δεν κινδυνεύουμε πραγματικά (όπως π.χ. ένα τρομακτικό παιχνίδι σε escape room). Όπως λέει, τα συναισθήματα αποτελούν μια παγκόσμια εμπειρία και μας βοηθούν να επιβιώσουμε. «Η δημιουργία φόβου, όταν κατά τα άλλα οι ζωές μας είναι ασφαλείς, μπορεί να είναι ευχάριστη και ένας τρόπος να προετοιμαστούμε για τους πραγματικούς κινδύνους», γράφει.

Κατά πάσα πιθανότητα έχεις κάπου διαβάσει πως όταν νιώθουμε ότι απειλούμαστε, τα επίπεδα αδρεναλίνης στο σώμα μας ανεβαίνουν και ενεργοποιείται η αντίδραση μάχης ή φυγής, με ό,τι αυτό συνεπάγεται (π.χ. αύξηση καρδιακού ρυθμού). Η αντίδραση αυτή είναι φυσική και σημαντική όταν όντως κινδυνεύουμε.

Όταν, όμως, σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον βιώνουμε την αίσθηση του φόβου, χωρίς κίνδυνο, τότε μόλις αντιμετωπιστεί η «απειλή», το σώμα απελευθερώνει ντοπαμίνη, η οποία μεταξύ άλλων ευθύνεται για το αίσθημα της ανταμοιβής. Μάλιστα, έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Emotion (2019) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι συμμετέχοντες που επισκέφτηκαν ένα στοιχειωμένο σπίτι εμφάνισαν λιγότερη εγκεφαλική δραστηριότητα ως απόκριση σε ερεθίσματα και λιγότερο άγχος μετά την έκθεση αυτή.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Οι ταινίες τρόμου ενώνουν

Πέρα από τα παραπάνω, η ειδικός υπογραμμίζει άλλο ένα σημαντικό όφελος της έκθεσής μας σε τρομακτικό τηλεοπτικό/κινηματογραφικό περιεχόμενο. «Ένα ουσιαστικό κίνητρο για τον άνθρωπο είναι η αίσθηση του ανήκειν σε μια κοινωνική ομάδα. Το να περνάς μαζί με άλλους έντονες εμπειρίες φόβου ενισχύει τους δεσμούς μεταξύ σας. [...] Μια αντιληπτή απειλή δημιουργεί τους ανθρώπους την τάση να αποκτήσουν απογόνους και να καλλιεργήσουν κοινωνικο-συναισθηματικούς δεσμούς για προστασία και άνεση», σημειώνει. Με άλλα λόγια, το να καθόμαστε στο σκοτάδι με τους φίλους μας και να παρακολουθούμε ταινίες θρίλερ μπορεί να ενισχύσει τη σύνδεσή μας.

Προετοιμάσου για τα χειρότερα

Τέλος, αυτές οι ελεγχόμενες εμπειρίες φόβου μπορούν να μας προετοιμάσουν να διαχειριστούμε καλύτερα όλα αυτά τα τρομακτικά πράγματα που συμβαίνουν σήμερα στον πλανήτη. «Μπορείς να μάθεις για τους φόβους σου και να προετοιμαστείς συναισθηματικά για μελλοντικές απειλές», λέει η Kollat. Οι ταινίες τρόμου μας εκπαιδεύουν κατά κάποιον τρόπο, ώστε να μπορέσουμε να προσαρμοστούμε στον πραγματικά τρομακτικό κόσμο μας, καλλιεργώντας την ανθεκτικότητά μας.