ΠΩΣ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙΣ ΑΝ ΘΕΛΕΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΝΑ ΚΑΝΕΙΣ ΠΑΙΔΙΑ

Θέλεις να κάνεις παιδιά; Είναι η γονεϊκότητα κάτι που σε αφορά πραγματικά; Έτσι θα απαντήσεις στις πιο σοβαρές ερωτήσεις που θα κάνεις ποτέ στον εαυτό σου.

Υπάρχει άραγε στον σύγχρονο δυτικό κόσμο μεγαλύτερος προβληματισμός από αυτόν: Να φέρεις στον κόσμο μια νέα ζωή ή όχι; Πριν από μισό ή έναν αιώνα, λίγοι θα τολμούσαν να αναρωτηθούν ανοιχτά. Όσοι δήλωναν ότι δεν θέλουν να γίνουν γονείς αντιμετωπίζονταν από την κοινωνία με καχυποψία – κάποιο πρόβλημα θα είχαν, ίσως να μην μπορούσαν. Αν μάλιστα το έλεγε αυτό μια γυναίκα, ο μεγάλος «περίπατος της ντροπής» ανοιγόταν μπροστά της, με τα ουρλιαχτά της πατριαρχίας να της τρυπούν τα αυτιά: Η μητρότητα είναι ο προορισμός και ο αυτοσκοπός σου!

Πόσο βαθιά απελευθερωτικό να έχουν σιγάσει κάπως πλέον αυτές οι φωνές! Πόσο ανακουφιστικό να γυρνάς την πλάτη στο κοινωνικό «πρέπει» για να διερευνήσεις το ατομικό «θέλω», για μία απόφαση που αφορά αποκλειστικά εσένα (και τον/την άλλο πιθανό γονέα). Πόσο αναζωογονητικό να ακούω πριν από μερικές ημέρες τον Φώτη και την Κωνσταντίνα να μου λένε με χαμόγελο ότι έπειτα από χρόνια ψυχοθεραπείας αποφάσισαν πως τελικά δεν θέλουν να κάνουν παιδιά – χωρίς καμία άλλη εξήγηση, όπως ακριβώς δεν όφειλαν.

Τουλάχιστον όχι σε εμένα. Γιατί στην Ann Davidman, οικογενειακή θεραπεύτρια, σύμβουλο ζευγαριών και «parenthood clarity mentor», αμέτρητα ζευγάρια ή και singles έχουν εκφράσει τις σκέψεις τους αναφορικά με το αν θέλουν ή δεν θέλουν να κάνουν παιδί. Όλοι οι πιθανοί προβληματισμοί είναι απόλυτα λογικοί και σεβαστοί (δύο παιδιά μετά, έχω δικαίωμα αυτής της άποψης):

• Φοβάμαι ότι θα χάσω την ελευθερία και τον ύπνο μου.
• Όλοι λένε πως η απόκτηση παιδιών είναι η σπουδαιότερη εμπειρία της ζωής – μήπως μετανιώσω αν τη χάσω;
• Εγώ δεν θέλω, όμως θέλει ο/η σύντροφός μου. Πώς να του/της το στερήσω;
• Δεν ξέρω αν θα καταφέρω να γίνω αρκετά καλός γονιός.

Unsplash Mali Desha

Στην Davidman δεν απευθύνονται τα ζευγάρια με σκοπό να τους δώσει κάποια απάντηση –κανείς δεν θα μπορούσε και δεν θα έπρεπε ίσως να αναλάβει μια τέτοια ευθύνη. Αυτό που εμπιστεύονται είναι τη μεθοδολογία που έχει αναπτύξει έπειτα από 33 χρόνια στη συμβουλευτική επί του συγκεκριμένου θέματος, την οποία μάλιστα καταθέτει και στο βιβλίο «Motherhood – Is It For Me?». Το βιβλίο γράφτηκε κυρίως για γυναίκες, ίσως επειδή αυτές αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό των γεμάτων αγωνία θεραπευόμενών της (η πατριαρχία φρόντισε και γι’ αυτό). Ωστόσο, οι συνεδρίες είναι για δύο και στόχο έχουν να δημιουργήσουν μία δομή μέσα στην οποία να ληφθεί μια τέτοια απόφαση.

Η ίδια ξέρει καλά πόσο δύσκολο μπορεί να είναι: Παρόλο που αρχικά ήθελε πολύ να γίνει μητέρα, ο άντρας της πέθανε νωρίς και οι προσπάθειες να γονιμοποιήσει το κατεψυγμένο σπέρμα του απέτυχαν. Έτσι, επέλεξε τελικά να παραμείνει άτεκνη: «Ήμουν απόλυτα καλά τελικά με αυτή την απόφαση, αν και θρήνησα πολύ στη σκέψη ότι δεν θα είμαι». Αυτό όπως λέει είναι κάτι που δεν θέλει να βιώνουν οι άνθρωποι: Το άβολο συναίσθημα, η προκατάληψη και η αμφιθυμία γύρω από τη γονεϊκότητα θα πρέπει να αντικαθίστανται από ενημερωμένες και συνειδητές αποφάσεις.

«Για να αποφασίσεις, πρέπει πρώτα να αναζητήσεις τι πραγματικά επιθυμείς»

Όπως λέει η Davidman, «αν νιώθεις απόλυτα αναποφάσιστα, το πιθανότερο είναι ότι μπλέκεις δύο έννοιες που θα πρέπει να διαχωρίσεις: Αυτές είναι η επιθυμία και η απόφαση. Όταν σκέφτεσαι ταυτόχρονα τι θέλεις και τι θα κάνεις γι’ αυτό που θέλεις, κατά κανόνα οδηγείσαι σε ψυχικό αδιέξοδο».

Η επιθυμία, εξηγεί, είναι αυτό που ξέρεις βαθιά μέσα στην καρδιά σου ότι θέλεις για εσένα. Μπορεί να τη βιώνεις σαν ένα δυνατό συναίσθημα ή μπορεί να είναι ήσυχο και διακριτικό, αλλά καλά ριζωμένο μέσα σου. Δεν αποτελεί αντίδραση σε κάτι έξω από εσένα. «Αφού αναζητήσουν τι πραγματικά επιθυμούν βαθιά μέσα τους, οι άνθρωποι μερικές φορές ανακαλύπτουν ότι αυτό είναι μια ζωή με ή χωρίς παιδιά. Όμως μερικές φορές ανακαλύπτουν και ότι η επιθυμία τους είναι ουδέτερη: Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ξέρουν τι θέλουν, σημαίνει ότι μπορούν να δουν μια όμορφη ζωή με τον ένα ή τον άλλο τρόπο».

Όταν έχεις ξεκαθαρίσει τι θέλεις πραγματικά και γιατί, το τι απόφαση θα πάρεις τελικά γίνεται πιο εύκολο:

• Συνειδητοποιείς ότι δεν θέλεις να γίνεις γονιός και αποφασίζεις να ζήσεις χωρίς παιδιά.
• Θέλεις να αποκτήσεις παιδί, αλλά αποφασίζεις να το κάνεις μόνο υπό συγκεκριμένες συνθήκες.
• Συνειδητοποιείς ότι θα ήθελες να έχεις γίνει γονιός μέχρι τώρα, αλλά πλέον βλέπεις πως δεν είναι το καλύτερο για εσένα σήμερα. Και τα δύο αυτά μπορεί να ισχύουν.
• Επιθυμείς μια ζωή χωρίς παιδιά, όμως αποφασίζεις να γίνεις γονιός για προσωπικούς λόγους (π.χ. επειδή αυτό θέλει ο/η σύντροφός σου και επιλέγεις συνειδητά να τον/την στηρίξεις). Αντίστροφα, μπορεί να ήθελες να γίνεις γονιός, αλλά να επιλέγεις να μην το κάνεις (π.χ. επειδή ο/η σύντροφός σου δεν θέλει και η σχέση σας είναι πιο σημαντική για εσένα από τη γονεϊκότητα).

Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι να αποφασίζεις έχοντας φτάσει σε τέτοιο επίπεδο αυτογνωσίας, ώστε σε βάθος χρόνου να μη χρειαστεί ποτέ να αναρωτηθείς: Τι σκεφτόμουν; Γιατί θα ξέρεις ήδη τι σκεφτόσουν. Αν αφιερώσεις τον απαραίτητο χρόνο σε αυτή τη σκέψη, το αποτέλεσμα θα είναι είτε να γίνεις ένας καλός γονιός, αν αυτό επιλέξεις, είτε να ζήσεις μια γεμάτη ζωή χωρίς παιδιά.

Unsplash Bethany Beck

5 βήματα που μπορεί να σε βοηθήσουν να σκεφτείς πιο καθαρά αν θέλεις παιδιά

Η Davidman έχει δημιουργήσει έναν οδηγό που ίσως βοηθήσει κάποιους ανθρώπους να κατανοήσουν τι πραγματικά θέλουν και να πάρουν τη σωστή για τους ίδιους απόφαση. Η ίδια συνιστά «να πάρεις χρόνο και να απαντήσεις στα παρακάτω με τη σειρά που τα έχω θέσει, για να βρεις ανακούφιση από το άγχος και να προχωρήσεις μπροστά»:

1. Αποφάσισε ότι δεν ξέρεις ακόμα αν θέλεις να κάνεις παιδιά

Η απόφαση αυτή σε θέτει στο σημείο μηδέν και σε «ανοίγει» μπροστά σε νέες πληροφορίες που θα αναζητήσεις ατομικά. Δεν χρειάζεται να συζητήσεις τίποτα με κανέναν άλλο, ούτε καν με τον/τη σύντροφό σου. Τις απαντήσεις που αναζητάς πρέπει να τις δώσεις εσύ.

2. Κάνε μια λίστα με τους εξωτερικούς παράγοντες που σε αγχώνουν

Αυτοί μπορεί να είναι:

• Η ηλικία σου. Ίσως νιώθεις ότι μεγαλώνεις και δεν ξέρεις αν θα μπορείς να κάνεις παιδί σε 5 ή 10 χρόνια.
• Η σχέση σου. Αν ο ένας θέλει παιδί κι ο άλλος όχι, μια τελεσίδικη απόφαση μπορεί να σημαίνει και το τέλος της σχέσης. Μπορεί, ακόμα, να μην έχεις καν σχέση και να μη θες να γίνεις ένας single γονιός.
• Η καριέρα σου. Μπορεί να βρίσκεται σε ένα σημείο που να μη θες να πατήσεις παύση για να κάνεις παιδί.
• Η οικονομική σου κατάσταση. Μπορεί να νιώθεις ότι τα χρήματα που κερδίζεις δεν αρκούν για να ζει ένα ακόμα άτομο.
• Η υγεία σου. Μπορεί να έχεις κάποιο θέμα που να συνεπάγεται ότι μπεις σε κίνδυνο με μια εγκυμοσύνη ή να υπάρχει ένα ανησυχητικό οικογενειακό ιστορικό.
• Η κατάσταση στον κόσμο: Η κλιματική κρίση, οι πόλεμοι, ο υπερπληθυσμός είναι λόγοι για να μη θέλει κανείς να φέρει ένα πλάσμα σε αυτό τον κόσμο.

Στη συνέχεια, συμπλήρωσε τη λίστα με άλλα θέματα που σε φοβίζουν σχετικά με την απόκτηση ενός παιδιού, π.χ. αν δεν κάνω μήπως το μετανιώσω; Αν κάνω μήπως χάσω την ελευθερία μου;

Όταν η λίστα σου είναι έτοιμη, βάλε τη σε έναν φάκελο και κρύψε τον. Δεν τη χρειάζεσαι αυτή τη στιγμή. Ίσως τη χρειαστείς όταν θα πρέπει να αποφασίσεις. Τώρα, όμως, ακόμα ανακαλύπτεις την επιθυμία σου.

Unsplash Seljan Salimova

3. Γράψε ελεύθερα για τη ζωή σου, τον εαυτό σου και τους γονείς σου

Η Davidman προτείνει αυτή τη μέθοδο ενδοσκόπησης με τη χρήση ορισμένων εναρκτήριων προτάσεων για να συμπληρώσεις εσύ τη συνέχεια, π.χ.

• Πάντα πίστευα ότι σε αυτή την ηλικία η ζωή μου θα ήταν…
• Αυτό που θέλω να πω στον πολύτιμο εαυτό μου είναι…
• Σε πιο νεαρή ηλικία εκείνο που μου άρεσε/δεν μου άρεσε να κάνω ήταν…
• Ο άνθρωπος που είχε την πιο θετική επίδραση πάνω μου μεγαλώνοντας ήταν… γιατί…
• Αγαπητοί γονείς… (γράψε ένα γράμμα στους γονείς σου που δεν θα τους δώσεις ποτέ – στη συνέχεια γράψε αυτό που φαντάζεσαι πως ο γονιός σου θα απαντούσε)

Η σύμβουλος επιμένει ότι σε αυτά που θα γράψεις θα ανακαλύψεις αλήθειες που ίσως δεν φανταζόσουν ποτέ, όπως π.χ. ότι τρέφεις θυμό για τους γονείς σου που επηρεάζει την απόφασή σου να γίνεις γονιός, ή ότι κρύβεις μέσα σου συναισθήματα που απαιτούν διερεύνηση. Σε κάθε περίπτωση, έχει νόημα να σκεφτείς πώς νιώθεις για όσα έγραψες και αν χρειάζεται να τα συζητήσεις με κάποιον ειδικό.

4. Κι αν έπαιρνες μια απόφαση;

«Προσποιήσου τώρα πως αποφάσισες», προτείνει η Davidman. Πέρνα 2-3 μέρες με τη σκέψη π.χ. ότι δεν θα κάνεις ποτέ παιδιά. Παρατήρησε πώς νιώθεις με αυτή την απόφαση. «Μπορείς ακόμα και να γράψεις ένα γράμμα στο μωρό που δεν θα γνωρίσεις ποτέ, εξηγώντας του γιατί αποφάσισε να ζήσεις χωρίς παιδιά», λέει η σύμβουλος.

Έπειτα, πέρνα μερικές ημέρες προσποιούμενος/-η ότι αποφάσισες να κάνεις παιδιά και γράψε ένα αντίστοιχο γράμμα στο μωρό που στο μέλλον ελπίζεις να υποδεχθείς.

Αφού περάσει λίγος καιρός, αφιέρωσε χρόνο να σκεφτείς πώς νιώθεις με κάθε υποθετικό σενάριο. Μήπως είσαι λίγο πιο κοντά στην απόφασή σου τώρα;

5. Τι θα γίνεις αν πεις «ναι»;

Τι θα γίνει αν πεις «ναι» σε μια ζωή με παιδιά και τι αν πεις «ναι» σε μια ζωή χωρίς παιδιά; Η Davidman καλεί σε μία τελευταία άσκηση: Να γράψεις απαντήσεις και στα δύο αυτά ερωτήματα.

Όπως λέει, έπειτα και από αυτό θα πρέπει πλέον να έχεις έρθει λίγο πιο κοντά στο τι πραγματικά θέλεις. Αν όχι, είναι απόλυτα φυσιολογικό. Ο χρόνος είναι όλος δικός σου.