ΠΩΣ ΘΑ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΙΣ (ΚΑΙ ΘΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ) ΤΗΝ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η παθητική επιθετικότητα είναι μια συμπεριφορά που υιοθετούν αρκετοί. Ξέρεις πώς εκδηλώνεται και πώς να αντιμετωπίσεις έναν άνθρωπο που φέρεται έτσι;

Δεν μπορεί, θα έχεις λάβει κι εσύ ως απάντηση το γνωστό «Είμαι καλά», όταν ρωτάς πώς είναι κάποιος που προφανώς κάτι έχει. Μπορεί, επίσης, να έχεις συνεργαστεί με κάποιον που συνέχεια «ξεχνά» να κάνει αυτό που του ζήτησες, ενώ είναι ξεκάθαρο ότι απλώς δεν θέλει να το κάνει. Αυτά είναι μόλις δύο παραδείγματα της συμπεριφοράς που ονομάζουμε παθητική ή συγκεκαλυμμένη επιθετικότητα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η συμπεριφορά αυτή φαίνεται  αθώα, τυχαία ή ουδέτερη, αλλά στην πραγματικότητα «σερβίρει» τον θυμό ή την εχθρικότητα με έμμεσο τρόπο, αντί για άμεσο.

Αυτού του είδους η συμπεριφορά βλάπτει σε βάθος χρόνους τις σχέσεις, «ροκανίζει» τα θεμέλιά τους, αφού αφήνει την άλλη πλευρά με έντονα αισθήματα σύγχυσης, υποτίμησης και εξάντλησης.

Ποια είναι τα σημάδια της παθητικής επιθετικότητας;

Ένα παθητικό-επιθετικό άτομο μπορεί να ισχυρίζεται συνεχώς ότι «δεν είναι θυμωμένο» ή ότι «είναι μια χαρά», ενώ είναι προφανές ότι ισχύει το αντίθετο. Με το να αρνείται να παραδεχτεί και να επικοινωνήσει τα συναισθήματά του, βάζει φρένο σε κάθε ουσιαστικό διάλογο. Η συγκεκριμένη συμπεριφορά μπορεί να εκδηλωθεί με πολλούς τρόπους. Π.χ.:

• Ένα παθητικό-επιθετικό άτομο εξαφανίζεται ή σου κάνει ghosting.
• Σου κάνει κοπλιμέντα, που στην πραγματικότητα είναι ειρωνικά ή υποτιμητικά (π.χ. «Δεν το περίμενα ότι θα τα καταφέρεις τόσο καλά»).
• Εκφράζεται με ειρωνεία και κυνικότητα.
• Σου κρατάει μούτρα ή σε αγνοεί.
• Αρνείται έμμεσα να κάνει κάτι που ζήτησες ή αναβάλλει συνεχώς να τα κάνει.
• Βρίσκει πάντα δικαιολογίες αντί να εκφράσει την άποψή του.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Οι συνέπειες της συμπεριφοράς αυτής

Όταν κάποιος δεν εκφράζει ανοιχτά τα συναισθήματά του, πώς θα μπορέσουν οι άλλοι να αντιληφθούν τι συμβαίνει ή γιατί τους συμπεριφέρεται με αυτόν τον τρόπο; Με τον καιρό, η παθητική επιθετικότητα έχει σοβαρές επιπτώσεις στις σχέσεις, προκαλείται σύγχυση και ένταση, και το όποιο ζήτημα διαιωνίζεται, αφού δεν υπάρχει έδαφος για την εξεύρεση λύσης. Η κατάληξη αντιλαμβάνεσαι ποια μπορεί να είναι, τόσο σε προσωπικό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο.

Οι αιτίες της παθητικής επιθετικότητας

Παρά τις αρνητικές επιπτώσεις της, η συμπεριφορά αυτή δεν είναι καθόλου σπάνια. Πού μπορεί να οφείλεται; Οι παράγοντες που συμβάλλουν είναι αρκετοί, όπως:

• Ανατροφή: Αν κάποιος μεγάλωσε σε περιβάλλον όπου απαγορευόταν να εκφράσει τα συναισθήματά του, ίσως έμαθε να τα καταπιέζει και να εκφράζει έμμεσα τον θυμό και την αγανάκτησή του.
• Περιστάσεις: Μπορεί να βρίσκεσαι σε έναν χώρο όπου η ανοιχτή σύγκρουση δεν είναι αποδεκτή, π.χ. στην εργασία σου. Αυτό μπορεί να σε οδηγήσει να εκφράζεις τον θυμό σου πιο συγκαλυμμένα.
• Δυσκολία στην αντιπαράθεση: Για όσους φοβούνται τη σύγκρουση ή δεν νιώθουν άνετα να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, η παθητική επιθετικότητα μοιάζει με μια πιο «ασφαλή» επιλογή.

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΔΙΚΩΝ ΣΟΥ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΟΤΑΝ ΕΡΧΕΣΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΟΣ ΜΕ ΜΙΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑΣ.

Πώς να αντιμετωπίσεις ένα τέτοιο άτομο

Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσεις τα προειδοποιητικά σημάδια (αναφέραμε αρκετά παραδείγματα παραπάνω).

Το δεύτερο που χρειάζεται να κάνεις είναι να μην αντιδράσεις με θυμό. Η διαχείριση των δικών σου συναισθημάτων είναι το κλειδί όταν έρχεσαι αντιμέτωπος με μια συμπεριφορά παθητικής επιθετικότητας. Πάρε μερικές βαθιές αναπνοές ή απομακρύνσου προσωρινά από την κατάσταση πριν απαντήσεις. Προσπάθησε να παρατηρήσεις και να περιγράψεις τα συναισθήματα του άλλου με τρόπο ουδέτερο, όχι επικριτικό.

Θέσε όρια και, αν χρειαστεί, περιόρισε τον χρόνο που περνάς με το συγκεκριμένο άτομο. Τέλος, άνοιξε διάλογο και δώσε χώρο στο άτομο αυτό να εκφραστεί και να καταλάβει τι νιώθει.