ΠΩΣ ΘΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΟΥ Η ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

Νομίζεις ότι ακούς πραγματικά όσα σου λένε οι άλλοι; Μάθε τι σημαίνει ενεργητική ακρόαση και γιατί είναι τόσο ουσιαστική για την αναδιαμόρφωση όχι μόνο του εαυτού σου, αλλά και των σχέσεών σου.

Οι περισσότεροι γνωρίζουμε τη σημασία της ενεργητικής ακρόασης στη θεωρία, αλλά δεν έχουμε εκπαιδευτεί να την εφαρμόζουμε. Η ενεργητική ακρόαση ή αλλιώς αισθητηριακή (επειδή χρησιμοποιούμε όλες τις αισθήσεις μας) προϋποθέτει ότι ως ακροατές είμαστε αφοσιωμένοι στα όσα λέγονται και ταυτόχρονα παρατηρούμε τη γλώσσα του σώματος και τις εκφράσεις του προσώπου του ομιλητή.

Ο στόχος είναι να αποκτήσουμε μία ολοκληρωμένη εικόνα για τα όσα θέλει να πει εκείνος που μιλάει, λαμβάνοντας υπόψη τα όσα μας δείχνει με τη στάση του σώματός του, τις εκφράσεις του προσώπου του, τις κινήσεις των χεριών του, πέρα από τις λέξεις που χρησιμοποιεί.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο, ο στόχος είναι ο άνθρωπος απέναντί μας να αισθανθεί εμπιστοσύνη, να εισπράξει την αποδοχή μας και να νιώσει ασφάλεια.

Η ενεργητική ακρόαση είναι η αρχή της θεραπείας

Γι' αυτό και η ενεργητική ακρόαση αποτελεί το σημαντικότερο όπλο των ψυχοθεραπευτών. Ο Gabor Maté , o παγκοσμίου φήμης γιατρός που έχει ασχοληθεί εκτενέστατα με τη σημασία του ψυχικού τραύματος στη ζωή και την υγεία, αναφέρει σε μια ομιλία του τι κάνει μια ψυχοθεραπεία αποτελεσματική.

«Δεν είναι οι γνώσεις, το ακαδημαϊκό background, ούτε καν η τεχνική ή η εμπειρία του θεραπευτή, αλλά η ικανότητά του να ακούει. Αυτή χτίζει μια ποιότητα σχέσης ανάμεσα στον θεραπευόμενο και στον θεραπευτή» αναφέρει.

Και εξηγεί: «Με βάση τα πορίσματα μιας ενδιαφέρουσας μελέτης που έχει γίνει, ο άνθρωπος βρίσκεται σε μια κατάσταση ηρεμίας, ασφάλειας και ενσυνειδητότητας, όταν τα κύματα ηλεκτρικής ενέργειας που εκπέμπουν η καρδιά και ο εγκέφαλός του, συγχρονίζονται.

»Μελετώντας τους ανθρώπους κατά τη διάρκεια μιας θεραπευτικής συνεδρίας και μετρώντας τις εκπομπές ηλεκτρικής ενέργειας τόσο του θεραπευόμενου όσο και του θεραπευτή, οι επιστήμονες βρήκαν ότι οι πιο αποτελεσματικές στιγμές της θεραπείας ήταν όταν αυτά τα κύματα συγχρονίζονταν. Και ξέρετε πότε συνέβαινε αυτό; Όταν ο θεραπευτής άκουγε και όχι όταν μιλούσε».

Τραύμα και ενεργητική ακρόαση

Ένας ενεργητικός ακροατής με ενσυναίσθηση είναι αυτός που ακούει χωρίς να κρίνει, καταλαβαίνει χωρίς να εκφράζει τη δική του άποψη και αναγνωρίζει χωρίς να μειώνει τα λεγόμενα του ομιλητή.

Ένας συμπονετικός ακροατής που επικυρώνει τα συναισθήματά του άλλου, χωρίς να επιβάλλει τις δικές του ερμηνείες ή να απορρίπτει τα όσα νιώθει ο ομιλητής, αποτελεί το πιο ουσιαστικό βήμα προς τη θεραπεία ενός τραύματος.

Κι αυτό, επειδή χωρίς αποδοχή, το τραύμα παραμένει ανεπεξέργαστο, αναζητώντας να απελευθερωθεί, γεγονός που συχνά οδηγεί σε δυσλειτουργικούς μηχανισμούς αντιμετώπισης.

«Τα αρνητικά συναισθήματα υποχωρούν, όταν τα παιδιά μπορούν να μιλήσουν γι’ αυτά, όταν μπορούν να τα κατονομάσουν και να νιώσουν ότι τα καταλαβαίνουμε», αναφέρει και ο Αμερικανός ψυχολόγος John Gottman στο βιβλίο του Η συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών.

Αποδοχή, εμπιστοσύνη και προσωπική ανάπτυξη

Μέσα από τη διαδικασία της ενεργητικής ακρόασης, ο άνθρωπος μπαίνει στο επίκεντρο και έχει όλη την απαιτούμενη προστασία, υποστήριξη, έμπνευση, βοήθεια και ό,τι άλλο χρειάζεται, ώστε να αναπτύξει στο μέγιστο τις ικανότητές του.

Όταν αρχίζουμε να ακούμε, οι άλλοι μάς ανοίγονται περισσότερο, επειδή νιώθουν ότι δεν τους κρίνουμε. Η απουσία επίκρισης είναι η απαρχή της αγάπης και της αποδοχής που όλοι έχουμε ανάγκη. Η αποδοχή φέρνει με τη σειρά της εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του ακροατή και στη συνέχεια στον ίδιο τον ομιλητή.

«Το ακροώμαι σημαίνει κάτι πολύ περισσότερο από το συλλέγω στοιχεία με τα αυτιά μου. Ο ενσυναισθηματικός ακροατής χρησιμοποιεί τα μάτια του για να δει πώς με τη σωματική του κίνηση το παιδί εκφράζει συναισθήματα, επιστρατεύει τη φαντασία του για να δει τα πράγματα από την οπτική γωνία του παιδιού. Αφήνει την καρδιά του ελεύθερη και ανοιχτή για να νιώσει αυτό που του λέει το παιδί. Τελικά, το ακροώμαι σημαίνει αποδέχομαι και αναγνωρίζω τα συναισθήματά σου», γράφει ο Gottman.

Η ενεργητική ακρόαση στις σχέσεις μας

Παρότι εκείνος αναφέρεται στη σχέση μας με τα παιδιά και στους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να αυξήσουμε τη συναισθηματική τους νοημοσύνη, δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε ότι όλα τα παραπάνω ισχύουν και για τους ενήλικες.

Και μάλιστα είναι τόσο σημαντικά, ώστε μπορούν να αλλάξουν και να αναδιαμορφώσουν τις σχέσεις τους με τους σημαντικούς άλλους. Ο ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής, Αριστοτέλης Βάθης, αναφέρεται διεξοδικά στα όσα μπορούμε να κερδίσουμε στις σχέσεις μας, εξασκώντας και εφαρμόζοντας την ενεργητική, ενσυναισθηματική ακρόαση.

Εμπιστοσύνη και σύνδεση

Ένα από τα κύρια οφέλη της ενεργητικής ακρόασης είναι η καλλιέργεια της εμπιστοσύνης, είτε ανάμεσα σε συνεργάτες, είτε ανάμεσα σε φίλους ή μέλη της οικογένειας.

Όταν οι άνθρωποι νιώθουν ότι ο άλλος τους ακούει, ο εγκέφαλος απελευθερώνει ωκυτοκίνη, την ορμόνη που βοηθά στη δημιουργία εμπιστοσύνης και σύνδεσης ανάμεσα στους ανθρώπους.

Έτσι, δημιουργείται ένα περιβάλλον καλής συνεργασίας, ενώ η δέσμευση σε μια συζήτηση, είτε με έναν πελάτη, είτε με το σύντροφό μας, προσφέρει ικανοποίηση.

Επίλυση διαφωνιών και σωστή επικοινωνία

Όταν ακούμε ενεργητικά, έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη άποψη και μπορούμε να κάνουμε σωστές ερωτήσεις αντί να διαφωνούμε και να διαιωνίζουμε μια αντιπαράθεση.

Με αυτόν τον τρόπο, η ενεργητική ακρόαση συμβάλλει στην επίλυση διαφωνιών και προάγει την παραγωγική συζήτηση. Μας επιτρέπει να επικοινωνούμε αποτελεσματικά και να μένουμε ανοιχτοί στο συμβιβασμό, ειδικά σε περιπτώσεις διαπραγματεύσεων.

Ενίσχυση παραγωγικότητας και επιτυχημένες σχέσεις

Οι άνθρωποι που νιώθουν ότι τα όσα λένε ακούγονται, είναι πιο χαρούμενοι στον ρόλο τους. Νιώθουν πρόθυμοι να συνεργαστούν και να επικοινωνήσουν ελεύθερα με τους ανωτέρούς τους.

Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι δεν αποδίδουν καλά, όταν συνεχώς τους λένε τι να κάνουν χωρίς να ακούγονται οι απόψεις και οι ιδέες τους.

Δικαίως λοιπόν, οι μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που ακούν έχουν πιο επιτυχημένες σχέσεις με τους συνεργάτες τους, αλλά και με τα παιδιά και την οικογένειά τους.

Ένα θεμέλιο δώρο για τα παιδιά (και όχι μόνο)

Όπως λέει ο Gottman, «αποδεχόμενοι τα συναισθήματα των παιδιών μας, τα βοηθάμε να αποκτήσουν την ικανότητα να ηρεμούν μόνα τους τον εαυτό τους, μια ικανότητα που θα τους φανεί χρήσιμη σε όλη τους τη ζωή».

Εκτός όμως από αυτό το σπουδαίο δώρο, που νομίζω ότι όλοι θέλουμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας, η ενεργητική ακρόαση είναι μεταδοτική.

Μαθαίνει σε όλα τα μέλη μιας οικογένειας να ανοίγουν την καρδιά τους. Αν αυτό δεν είναι το πρώτο βήμα για να αλλάξουμε πρώτα εμείς οι ίδιοι και στη συνέχεια οι σχέσεις μας με τους άλλους, τότε ποιο είναι;

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.