ΠΩΣ ΤΑ SOCIAL MEDIA ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΜΑΣ

Πολλές φορές τα social media έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμα. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις που η αλόγιστη χρήση τους μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική μας υγεία. Πώς;

Τα κοινωνικά δίκτυα βοηθούν στην επικοινωνία μας με άλλους ανθρώπους, ιδιαίτερα όσους βρίσκονται μακριά. Ανοίγουν ένα παράθυρο σε όσα συμβαίνουν στην άλλη άκρη του κόσμου. Αποτελούν χρήσιμο εργαλείο για την οργάνωση εκδηλώσεων, ακόμα και διαμαρτυριών. Όταν, όμως, κάνουμε log in στο λογαριασμό μας σε Facebook ή Instagram κάθε φορά που έχουμε λίγο ελεύθερο χρόνο ή δεν νιώθουμε καλά, τότε τα πράγματα αλλάζουν. Η διασύνδεση από ωφέλιμο μέσο μετατρέπεται σε πρόβλημα και τα social media επηρεάζουν αρνητικά την ψυχική μας υγεία.

Πριν δέκα χρόνια η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία είχε επισημάνει σε δημοσίευσή της τις αρνητικές επιδράσεις που έχουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην ψυχική υγεία παιδιών και εφήβων. Από τότε η έρευνα έχει προχωρήσει αρκετά και πλέον γνωρίζουμε ότι η επιρροή τους δεν περιορίζεται μόνο στις νεαρές ηλικίες. Ποια είναι μερικά από τα σημεία στα οποία οι ειδικοί εφιστούν την προσοχή μας;

Μπορεί να είναι εθιστικά

«Ο εθισμός στο διαδίκτυο είναι ένα μοτίβο συμπεριφοράς που χαρακτηρίζεται από υπερβολική ή εμμονική online και offline χρήση του υπολογιστή, η οποία οδηγεί σε έντονη ψυχική δυσφορία, άγχος και σοβαρά προβλήματα», αναφέρει η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία.

Ο εθισμός στα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να μην περιλαμβάνεται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, αλλά είναι ένα πεδίο που οι ειδικοί δεν σταματούν να ερευνούν. Υπάρχουν ενδείξεις ότι μια μειοψηφία χρηστών εμφανίζει συμπτώματα παρόμοια με αυτά άλλων εθισμών ως συνέπεια της υπερβολικής χρήσης (π.χ. βιώνουν σημαντικές απώλειες στην προσωπική, επαγγελματική, ακαδημαϊκή, κοινωνική και οικογενειακή τους ζωή).

Μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό PLOS ONE διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες σε αυτήν με προβληματική χρήση διαδικτύου, παρουσίαζαν ακόμα και μικρές, αλλά μετρήσιμες, φυσιολογικές αλλαγές (αύξηση του καρδιακού ρυθμού και της συστολικής αρτηριακής πίεσης) μετά την διακοπή της σύνδεσής τους στο διαδίκτυο.

pexels Tracy Le Blanc

Επηρεάζουν αρνητικά τα επίπεδα ευεξίας

Όσο περισσότερο χρησιμοποιούμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τόσο λιγότερο ευτυχισμένοι φαίνεται να είμαστε. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν διαπίστωσαν ότι η χρήση του Facebook συνδέεται με χαμηλότερα επίπεδα ευτυχίας και ικανοποίησης. Μάλιστα, όσο περισσότερο οι συμμετέχοντες χρησιμοποιούσαν τη συγκεκριμένη πλατφόρμα τόσο μειώνονταν οι δύο αυτές μεταβλητές. Μπορεί το Facebook να αποτελεί σημαντικό μέσο για την κάλυψη της βασικής μας ανάγκης για κοινωνική επαφή, ωστόσο αντί να ενισχύει την ευημερία μας, τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι μπορεί να την υπονομεύσει.

Επίσης, μελέτη στο American Journal of Preventive Medicine διαπίστωσε ότι η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης συνδέεται με εντονότερα συναισθήματα κοινωνικής απομόνωσης. Ομάδα ερευνητών μελέτησε χρήστες 11 ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης και βρήκε ότι όσο περισσότερο χρόνο περνούσαν οι άνθρωποι αυτοί στους ιστότοπους τόσο πιο απομονωμένοι ένιωθαν σε κοινωνικό επίπεδο. Με δεδομένο ότι η μοναξιά συνδέεται με πολλά προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας, η πραγματική ανθρώπινη επαφή είναι ιδιαίτερα σημαντική. Ο χρόνος που περνάμε με τους διαδικτυακούς μας φίλους δεν αντικαθιστά τον χρόνο που περνάμε με τους πραγματικούς.

pixabay

Εντείνουν τα συναισθήματα ζήλιας

Οι περισσότεροι άνθρωποι παραδέχονται ότι ζηλεύουν, όταν π.χ. βλέπουν φωτογραφίες από τις διακοπές άλλων και συγκρίνουν τη δική τους ζωή με αυτή των διαδικτυακών φίλων τους. Μάλιστα, οι συντάκτες μελέτης σχετικά με τα αρνητικά συναισθήματα που γεννά η χρήση του Facebook, ανέφεραν ότι αν και οι ερωτηθέντες δεν παραδέχονταν πρόθυμα ότι ζήλευαν, συχνά θεωρούσαν τη ζήλια αιτία της απογοήτευσης και του εκνευρισμού των άλλων χρηστών της πλατφόρμας. Πρόσθεσαν, δε, ότι το συναίσθημα αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο, καθώς οδηγεί ορισμένους χρήστες στο να δημοσιεύουν αναρτήσεις που σκοπό έχουν να προκαλέσουν με τη σειρά τους ζήλια.

Τη σχέση μεταξύ ζήλιας και κατάθλιψης κατά τη χρήση του Facebook εξέτασε και μελέτη στο περιοδικό Computers in Human Behavior. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι πρόκειται για τον παράγοντα που μεσολαβεί μεταξύ Facebook και κατάθλιψης. Με άλλα λόγια, αν μπορούμε να ελέγξουμε τη ζήλια μας, τότε το Facebook δεν είναι τόσο καταθλιπτικό.