ΠΩΣ ΟΙ ΑΜΦΙΘΥΜΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΦΘΕΙΡΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΑΚΕΣ

Οι αμφίθυμες σχέσεις, οι «frenemies», μπορεί να βλάψουν τη σωματική και ψυχική σου υγεία. Η κατανόησή τους ίσως τις κάνει λιγότερο επώδυνες.

Κατηγοριοποιούμε τις σχέσεις μας σε καλές και κακές, και τείνουμε να εστιάζουμε στην καλλιέργεια των πρώτων και στην αποφυγή των δεύτερων. Ωστόσο, ορισμένες σχέσεις λειτουργούν μέσα σε μια γκρίζα ζώνη, καθώς περιέχουν στοιχεία και από τις δύο πλευρές. Πρόκειται για τις «αμφίθυμες σχέσεις» ή τους λεγόμενους «frenemies» (από τις λέξεις friends και enemies).

Αν οι λέξεις αυτές δεν σου λένε κάτι, σκέψου αν έχεις κάποιον φίλο που ακυρώνει τα σχέδιά σας μόλις λάβει μια καλύτερη πρόταση, έναν καλοπροαίρετο φίλο που είναι υπερβολικά ανταγωνιστικός, έναν φίλο που σε στηρίζει σε δύσκολους καιρούς αλλά δεν χαίρεται με τις επιτυχίες σου. Σε αυτές τις σχέσεις, η ζεστασιά και η κατανόηση πάνε χέρι-χέρι με την κριτική, τη ζήλια, την απόρριψη.

Πώς σε βλάπτουν οι αμφίθυμες σχέσεις

Ο εγκέφαλός μας είναι σε θέση να χειρίζεται ξεκάθαρες απειλές, όπως οι φυσικές καταστροφές, οπότε μπαίνει σε λειτουργία «μάχης ή φυγής» και βγαίνει από αυτήν όταν είμαστε ξανά ασφαλείς. Τι συμβαίνει, όμως, στην περίπτωση που μια κατάσταση προκαλεί τόσο αρνητικά όσο και θετικά συναισθήματα, όπως όταν έχεις έναν «frenemy»; Η κατάσταση αυτή μπορεί εξίσου να πυροδοτήσει την απόκρισή μας στο στρες και μας βάζει σε μια παρατεταμένη εγρήγορση.

Αποτέλεσμα; Οι σχέσεις αυτές μπορεί να είναι πιο επιζήμιες τόσο για την ψυχική, όσο και για τη σωματική μας υγεία. Παραδόξως, οι συναντήσεις με άτομα που μας προκαλούν ανάμεικτα συναισθήματα οδηγούν σε υψηλότερη αρτηριακή πίεση και καρδιακούς παλμούς από ό,τι οι συναντήσεις με άτομα για τα οποία έχουμε ξεκάθαρα αρνητικά συναισθήματα. Επίσης, οι αμφίθυμες σχέσεις έχουν συνδεθεί με συναισθήματα κατάθλιψης και μειωμένης ικανότητας διαχείρισης του στρες.

iStock

Γιατί συμβαίνει αυτό;

Ο πρώτος λόγος αφορά το στοιχείο της αβεβαιότητας, το ότι δεν ξέρουμε κάθε φορά αν ο «φίλος» θα βγάλει τη θετική ή την αρνητική του πλευρά. Αυτό μας βάζει σε έναν κύκλο ανησυχίας, δεύτερων σκέψεων και υποθέσεων, κάτι που φυσικά είναι εξαντλητικό, αφού μονίμως είμαστε… στην τσίτα.

Ένας άλλος παράγοντας είναι ότι οι δυσάρεστες αλληλεπιδράσεις είναι πιο οδυνηρές σε μια αμφίθυμη σχέση. Είναι πιο βαρύ το πλήγμα που δεχόμαστε όταν μας απογοητεύουν άνθρωποι που μερικές φορές συμπαθούμε, παρά άτομα που αντιπαθούμε έτσι κι αλλιώς. Τέλος, η αμφιθυμία οδηγεί στο να προσπαθούμε διαρκώς να αποκωδικοποιήσουμε μηνύματα και μας αφήνει με ανάμεικτα συναισθήματα.

iStock

Τι μπορείς να κάνεις

Αν μιλάμε για ένα άτομο κακοποιητικό, η απάντηση είναι απλή: απομακρυνόμαστε όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Αν δεν μιλάμε για τέτοια περίπτωση, τότε προσπαθούμε να μιλήσουμε μαζί του με ειλικρίνεια και σεβασμό, αποφεύγοντας την εκτόξευση κατηγοριών. Αν θέλουμε να σώσουμε μια φιλία, είναι προτιμότερο να αποδεχτούμε τη δυσφορία που θα δημιουργήσει η προσπάθειά μας αυτή. Επίσης, μπορεί να μας βοηθήσει ο περιορισμός των αλληλεπιδράσεων με το άτομο αυτό, το να στραφούμε σε ανθρώπους που μας υποστηρίζουν και μας βγάζουν θετικά συναισθήματα, και να εστιάσουμε στην προσωπική μας ανάπτυξη.