ΠΩΣ ΝΑ ΜΗΝ ΣΕ ΟΡΙΖΕΙ Ο ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ  

Οι άνθρωποι με χρόνιο πόνο ταυτίζονται μαζί του, ο πόνος γίνεται η ταυτότητά τους. Και όταν δεν πονάνε, φοβούνται τη στιγμή που ο πόνος θα επανέλθει. Ποιο είναι το στοίχημα, λοιπόν, στη διαχείριση του χρόνιου πόνου;

Με τον όρο χρόνιος πόνος νοείται ο πόνος που επιμένει πέραν του χρονικού διαστήματος που απαιτείται τυπικά για την ολοκλήρωση της επούλωσης και της αντιμετώπισης ενός τραύματος, ενός συμπτώματος.

Τις περισσότερες φορές ο χρόνιος πόνος συνοδεύεται από οξύ στρες, φόβο, άγχος, πένθος, χρόνια κόπωση, κατάθλιψη ή καταθλιπτικό συναίσθημα, υπερδιέγερση, μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας, υπερένταση, διαταραχές όρεξης και διαταραχές ύπνου, καταστροφοποίηση, απόσυρση, γενικευμένη δυσλειτουργικότητα.

Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, ο χρόνιος πόνος έχει πολλαπλές επιπτώσεις στο άτομο. Μία από αυτές είναι και η ψυχολογική, καθώς επηρεάζεται το νευρικό σύστημα και το άτομο βρίσκεται σε μία μόνιμη κατάσταση άμυνας.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Απέναντι σε τι αμύνεται ένας άνθρωπος με χρόνιο πόνο;

Μία γρήγορη απάντηση θα ήταν ότι αμύνεται απέναντι σε οποιοδήποτε ερέθισμα μπορεί να ενεργοποιήσει το σύμπτωμα, ή αμύνεται απέναντι σε οποιοδήποτε σύμπτωμα νιώσει, καθώς φοβάται να βιώσει τη στιγμή που θα θεωρήσει ότι νιώθει κάτι το οποίο του θυμίζει το παρελθόν.

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΜΕ ΧΡΟΝΙΟ ΠΟΝΟ ΤΑΥΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΑΖΙ ΤΟΥ. ΑΚΟΜΑ ΚΙ ΟΤΑΝ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΝ ΝΑ ΠΟΝΑΝΕ, ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΘΑ ΠΟΝΕΣΟΥΝ.

Οι άνθρωποι που βιώνουν τον χρόνιο πόνο ταυτίζονται μαζί του, ο πόνος γίνεται συνέχεια της ταυτότητάς τους, γίνεται κομμάτι της καθημερινότητάς τους, καθώς τους προκαλεί ισχυρό φόβο και ακόμα και όταν σταματήσουν να πονάνε, φοβούνται την επόμενη φορά του πόνου. Ουσιαστικά δηλαδή ενεργοποιείται ο... φόβος του φόβου και σχεδόν πάντα παρατηρούν το σώμα τους, το ψηλαφούν εστιάζοντας σε πιθανές εστίες κινδύνου.

Οι χρόνιοι πάσχοντες αναπολούν το παρελθόν και θυμώνουν γιατί δεν μπορούν να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που έκαναν και μπορούσαν να τις ολοκληρώσουν χωρίς πόνο, χωρίς ενόχλημα. Αναπολούν και θλίβονται. Αναπολούν και νιώθουν αβοήθητοι μέσα στον πόνο τους, τον οποίο τον μεγιστοποιούν μέσα στο συναίσθημα της απόγνωσης και της ματαίωσης. Ίσως αυτή να είναι και η μεγαλύτερη παγίδα του χρόνιου πόνου: Η σύγκριση με το παρελθόν.

Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, στον χρόνιο πόνο δεν εμπλέκεται μόνο ένας. Δεν εμπλέκεται μόνο ο πάσχων, καθώς αναζητάει συμμάχους, ανθρώπους να τον κατανοήσουν, ανθρώπους να συμπάσχουν μαζί του, ανθρώπους να εκφράσει τον θυμό του και άλλοτε απλά να μιλήσει, προσπαθώντας να τους πείσει για το εύρος του πόνου, για τις τεχνικές που προσπαθεί να χρησιμοποιήσει, για την αμφισβήτηση που μπορεί να νιώθει από όλους.

Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΟΥ ΠΟΝΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ.

Ποιο είναι το στοίχημα στη διαχείρισή του;

Τα στοιχήματα για τη διαχείριση του χρόνιου πόνου είναι πολλά και οι στόχοι πολλαπλοί.

• Η σωστή αυτοπαρατήρηση.
• Η έγκαιρη διάγνωση.
• Το να μην φέρνουμε μέσα στον πόνο μας τους άλλους, καθώς συχνά διογκώνεται το πρόβλημα και εμείς εγκλωβιζόμαστε σε έναν ατέρμονο και ανικανοποίητο φαύλο κύκλο.
• Η κατάλληλη θεραπευτική ομάδα, που να μην την αμφισβητούμε, να την εμπιστευόμαστε και να μην νιώθουμε καχύποπτοι απέναντί της.

Αυτό που απαιτείται για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου είναι το να ακούμε το σώμα μας, χωρίς να το φοβόμαστε. Να σεβόμαστε το σώμα μας και να ακούμε τα ενοχλήματα, χωρίς όμως να γίνονται φοβογόνα ερεθίσματα.

Δεν χρειάζεται να αγνοούμε τον πόνο, αλλά ούτε και να τον φοβόμαστε, γιατί ουσιαστικά με αυτόν τον τρόπο θα ενεργοποιήσουμε ψυχολογικές άμυνες του οργανισμού μας.

Αποφασίζοντας λοιπόν ότι ο χρόνιος πόνος υπάρχει στη ζωή μας, ακόμα και αν αυτό μας ενοχλεί, σημαίνει ότι γινόμαστε σύμμαχοι του εαυτού μας. Είναι σαν να αποδεχόμαστε ότι μπορεί να υπάρξει, χωρίς όμως να του θυμώνουμε, χωρίς να εγκλωβιζόμαστε μέσα του.

Αποφασίζοντας ότι ο χρόνιος πόνος είναι εδώ, εστιάζουμε στην αυτοφροντίδα μας, συμφιλιωνόμαστε με μία νέα καθημερινότητα, χωρίς να ενοχλούμαστε, χωρίς να εξοργιζόμαστε με τη νέα κατάσταση, χωρίς να εγκλωβιζόμαστε στον φόβο μας, χωρίς να γινόμαστε εμμονικοί με την αυτοπαρατήρησή μας.

Αντίθετα, χτίζουμε μία νέα διαφορετική καθημερινότητα, με ένα νέο στοίχημα, ίσως μεγαλύτερο από όλα τα προηγούμενα στοιχήματα του χρόνιου πόνου: Όταν αρχίσει να εξασθενεί ο πόνος, να μην επιτρέψουμε να εξασθενήσει η αυτοφροντίδα μας.

Η Ελένη Σολταρίδου είναι ψυχολόγος, MSc, εξειδικευμένη στη διαχείριση των αγχωδών διαταραχών και στη γνωσιακή ψυχοθεραπεία.