ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΓΥΜΝΟΤΗΤΑ ΕΝΟΨΕΙ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση πάει στην... παραλία, ώστε να μάθουμε μικροί και μεγάλοι με ποιους τρόπους πρέπει να σεβόμαστε το σώμα μας και των άλλων. Δύο ψυχοθεραπεύτριες που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό δίνουν όλες τις απαντήσεις.

Η παραλία δεν είναι μόνο διασκέδαση και παιχνίδι για τα μικρά παιδιά, είναι και ένας σχεδόν άλλος κόσμος, με όλα τα καινούργια, άγνωστα και μερικές φορές αξιοπερίεργα στοιχεία που τη συνοδεύουν.

Πέρα από όλα τα άλλα, έχει νόημα να σταθούμε λίγο στη γνωριμία των παιδιών με το γυμνό σώμα και τον τρόπο που το αντιμετωπίζουμε. Γιατί σε μια παραλία τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με τα εκτεθειμένα σώματα πολλών ανθρώπων. Κάποιοι επιλέγουν να αφήνουν ακάλυπτα περισσότερα μέρη, άλλοι «κρύβονται» για να αλλάξουν μαγιό και τελικά τα μάτια των παιδιών γεμίζουν απορίες.

Γυμνό σώμα: Πώς το «βλέπουν» τα παιδιά

Στην παραλία, τα παιδιά μπορεί να έρθουν αντιμέτωπα ακόμα και με τον γυμνισμό και να κάνουν διάφορες ερωτήσεις: Γιατί είναι αυτοί οι άνθρωποι γυμνοί; Γιατί είναι ο παππούς χωρίς μαγιό; Γιατί η κυρία δεν φοράει πάνω μέρος; Γιατί πρέπει να φορέσω μαγιό; Δεν θέλω! 

Αρκετά συνηθισμένο είναι επίσης να αναρωτηθούν σχετικά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάποιων σωμάτων που βλέπουν, όπως τα τατουάζ, τα εμφανή σημάδια κ.ά. Δεν είναι παράξενο. Τα παιδιά είναι περίεργα από τη φύση τους και προσπαθούν να καταλάβουν τον κόσμο γύρω τους, ειδικά όταν κάτι τους φαίνεται διαφορετικό ή και αντιφατικό.

Η γυμνότητα μπορεί να είναι κάτι νέο και ασυνήθιστο για αυτά, επομένως κάνουν ερωτήσεις. Από την άλλη, η δική τους γυμνότητα είναι κάτι απόλυτα φυσικό και μπορεί να μην καταλαβαίνουν γιατί πρέπει να την καλύπτουν με το μαγιό.

iStock

Όλα τα παραπάνω συζητήσαμε με τις Νιόβη Μιχαλοπούλου και Δήμητρα Πετανίδου, ψυχολόγους-ψυχοθεραπεύτριες που έχουν ιδρύσει την ομάδα Ως Αιδώ, με στόχο την παροχή ποιοτικής συμπεριληπτικής σεξουαλικής εκπαίδευσης, ώστε παιδιά, έφηβοι, γονείς και εκπαιδευτικοί να έχουν πρόσβαση σε ιατρικά ακριβείς, ηλικιακά κατάλληλες και ξεκάθαρες πληροφορίες για την εφηβεία, την αναπαραγωγή, τις σχέσεις και το σεξ.

Η αμηχανία των ενηλίκων

Μιλώντας μαζί τους διαπιστώσαμε ότι κι εμείς οι ενήλικες στεκόμαστε τις περισσότερες φορές με αμηχανία απέναντι σε τέτοιου είδους ερωτήσεις: «Η αμηχανία μας μπροστά στη γυμνότητα έχει τις ρίζες της σε κοινωνικά και πολιτιστικά πρότυπα που συνδέουν το γυμνό σώμα με την ντροπή και την αμαρτία. Σε πολλές κουλτούρες, το γυμνό σώμα θεωρείται ιδιωτικό ή ταμπού, κάτι που μεταφέρεται και στα παιδιά, δημιουργώντας ένα κλίμα ντροπής. Σε πολλές άλλες χώρες οι άνθρωποι είναι πιο εξοικειωμένοι με την εικόνα του γυμνού σώματος», μας είπαν.

iStock

Μήπως, άραγε, οι ερωτήσεις των παιδιών οφείλονται εν μέρει και στην αμηχανία που βλέπουν στα πρόσωπά μας; «Τα παιδιά μάλλον θα ρωτούσαν αυτά τα πράγματα, γιατί δεν κυκλοφορούμε γυμνοί συχνά σε δημόσιους χώρους, όμως σίγουρα η δική μας αντίδραση σε αυτό τα παραξενεύει και θέλουν να την καταλάβουν», απαντούν.

Τι μπορεί να προκαλέσει η αμηχανία των ενηλίκων; «Αρχικά, περαιτέρω ερωτήσεις, καθώς τα παιδιά είναι πολύ ευαίσθητα στις αντιδράσεις των γονέων τους. Υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο η έντονη αμηχανία ή ακόμη και ντροπή στο πρόσωπο των ενηλίκων να δώσει στα παιδιά το μήνυμα ότι το γυμνό ανθρώπινο σώμα είναι ταμπού και οι ερωτήσεις σχετικά με αυτό είναι ανάρμοστες, ανεπίτρεπτες, ακόμη και απαγορευμένες».

Γυμνότητα: Πώς να χειριστούμε τις απορίες τους και τις αντιλήψεις μας

Να λοιπόν πώς πρέπει να αντιδράσουμε στις ερωτήσεις των παιδιών, καθώς και σε άλλα ζητήματα σχετικά με το γυμνό σώμα που μπορεί να προκύψουν, ώστε να δώσουμε το σωστό μήνυμα.

1. Πώς να απαντήσουμε σε ερωτήματα σχετικά με τη γυμνότητα των άλλων

Όταν ένα παιδί ρωτάει για τη γυμνότητα, καλό είναι να απαντάμε με ειλικρίνεια και απλότητα, χωρίς να μπαίνουμε σε λεπτομέρειες που μπορεί να το μπερδέψουν.

Για παράδειγμα, μπορούμε να πούμε: «Κάποια άτομα προτιμούν να κολυμπούν ή να κάνουν ηλιοθεραπεία χωρίς μαγιό (λέγονται γυμνιστές) ή μέρος του μαγιό (κάνουν τόπλες). Υπάρχουν και συγκεκριμένες παραλίες (παραλίες γυμνιστών), όπου πάνε άτομα που θέλουν να κυκλοφορούν γυμνά και που νιώθουν άνετα να είναι γυμνά μπροστά σε άλλους. Στις υπόλοιπες παραλίες είναι πιο συνηθισμένο να φοράμε το μαγιό μας».

2. Πρέπει να μάθουμε στο παιδί να «κρύβεται» όταν αλλάζει μαγιό;

iStock

Είναι καλό να του μάθουμε να σέβεται την ιδιωτικότητα, αλλά όχι να ντρέπεται για το σώμα του. Μπορούμε να του εξηγήσουμε ότι κάποιοι προτιμούν την ιδιωτικότητα όταν αλλάζουν.

Εμείς επίσης σεβόμαστε τα όρια που το ίδιο το παιδί μας δείχνει. Αν είναι ένα παιδί που θέλει την ιδιωτικότητά του, το σεβόμαστε και βρίσκουμε τρόπους να το βοηθήσουμε να αλλάξει, χωρίς σχόλια του τύπου «μα τι ντρέπεσαι;», «τι έπαθες τώρα και δεν θες να σε βλέπουν;».

3. Πώς τους εξηγούμε ότι καλύπτουμε το σώμα μας προκειμένου να αλλάξουμε;

Μπορούμε να τους εξηγήσουμε ότι προτιμάμε την ιδιωτικότητα όταν αλλάζουμε μαγιό. Όμως αυτό δεν σημαίνει πως το σώμα μας είναι κάτι για το οποίο πρέπει να ντρεπόμαστε. Ούτε ότι αυτό είναι κάτι που πρέπει και τα ίδια να κάνουν.

Το κάθε άτομο αποφασίζει ποια είναι τα δικά του όρια. Το ότι εμείς νιώθουμε άβολα δεν σημαίνει ότι είναι έτσι για όλους. Μπορούμε να πούμε στα παιδιά: «Εγώ νιώθω λίγο άβολα, αλλά άλλοι άνθρωποι δεν νιώθουν το ίδιο. Το σημαντικό είναι να σεβόμαστε το σώμα μας και των άλλων».