ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΣΥΝΤΡΟΦΟ ΣΟΥ ΑΝ ΒΛΕΠΕΙΣ ΟΤΙ ΕΧΕΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΜΕ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ

Το να ζεις κοντά σε κάποιον που καταναλώνει υπερβολική ποσότητα αλκοόλ δεν είναι εύκολη υπόθεση. Συχνά, ό,τι κι αν νομίζεις ότι κάνεις για να τον βοηθήσεις, μπορεί να έχει χειρότερα αποτελέσματα. Ποια είναι λοιπόν η λύση;

Συχνά, η ιδέα ότι μπορείς να βοηθήσεις κάποιον να βγει από τον αλκοολισμό θεωρείται ψευδαίσθηση. Ίσως βασίζεται στη σχέση που δημιουργείται ανάμεσα σας, όταν εσύ παίρνεις τον ρόλο του σωτήρα όντας καλά, ενώ εκείνος άρρωστος. Ωστόσο, δεν είναι η λύση του προβλήματος.

Αρχικά, να διευκρινίσουμε ότι υπάρχουν διαφορετικές περιπτώσεις και διαστάσεις στο πρόβλημα. Ανάμεσα στους ανθρώπους που έχουν μια δύσκολη σχέση κατάχρησης αλκοόλ και σε εκείνους που πίνουν περιστασιακά ως social drinkers, υπάρχουν για παράδειγμα εκείνοι που χαρακτηρίζονται ως gray area drinkers. Η διαφορά είναι ότι οι gray area drinkers έχουν αναπτύξει μια σχέση με το αλκοόλ, κάνουν συστηματική κατανάλωση, αλλά παραμένουν απολύτως λειτουργικοί.

Σε κάθε περίπτωση, όποια κι αν είναι η σχέση του συντρόφου σου με το αλκοόλ, αν οι συνήθειες του σε ανησυχούν και αισθάνεσαι την ανάγκη να το συζητήσεις μαζί του, είναι λογικό να μην ξέρεις πώς να προσεγγίσεις το θέμα χωρίς να τον αναστατώσεις ή να τον προσβάλλεις. Ενδεικτικά, να πούμε ότι το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά, που δίνει πληροφορίες και για το αλκοόλ, αναφέρει ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα που βρίσκεται σχετικά ψηλά στη χρήση και την κατάχρηση αλκοόλ.

Σίγουρα η κατάχρηση αλκοόλ είναι μια δύσκολη υπόθεση, τόσο για το ίδιο το άτομο όσο και για τους γύρω του. Ας δούμε μερικές στρατηγικές που μπορεί να βοηθήσουν να ανοίξεις μια τέτοια συζήτηση με τον σύντροφο σου.

Σημάδια ότι ο σύντροφός σου έχει πρόβλημα με το αλκοόλ

Υπάρχουν κάποια προειδοποιητικά σημάδια που δείχνουν ότι η κατανάλωση αλκοόλ είναι πρόβλημα. Το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών, Πέμπτη Έκδοση (DSM-5) αναφέρει μερικά από αυτά τα σημάδια:

1. Υπάρχουν φορές που καταλήγει να πίνει περισσότερο ή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι σκόπευε.
2. Έχει έντονες παρορμήσεις και πόθο για αλκοόλ.
3. Έχει προσπαθήσει πάνω από μία φορά να μειώσει ή να σταματήσει να πίνει αλκοόλ.
4. Έχει περάσει πολύ χρόνο πίνοντας ή ανακάμπτοντας από τις συνέπειες του αλκοόλ.
5. Επιλέγει να πίνει αντί να κάνει κάποια ενδιαφέρουσα, ευχάριστη ή σημαντική για τον ίδιο δραστηριότητα, ή χάνει κάποια πράγματα επειδή αναρρώνει από τις επιπτώσεις του αλκοόλ.
6. Έχει εμπλακεί σε καταστάσεις ενώ πίνει ή μετά το ποτό, που αύξησαν τις πιθανότητες να πάθει κακό (όπως το να οδηγήσει ενώ έχει πιει).
7. Συνεχίζει την κατανάλωση αλκοόλ παρόλο που αυτό του προκαλεί κατάθλιψη, άγχος, απώλεια μνήμης ή κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας.
8. Χρειάζεται περισσότερο αλκοόλ για να επιτύχει τα ίδια αποτελέσματα.
9. Εμφανίζει συμπτώματα στέρησης μετά τη χρήση αλκοόλ, όπως τρέμουλο, πρόβλημα ύπνου, ταχυκαρδία, πονοκεφάλους, ανησυχία, άγχος ή ναυτία.
10. Διαπιστώνει ότι η χρήση αλκοόλ παρεμβαίνει στην οικογενειακή και κοινωνική του ζωή, στις ευθύνες του στο σπίτι, την εργασία ή το σχολείο.
11. Συνεχίζει να καταναλώνει αλκοόλ παρά τις αρνητικές επιπτώσεις στην οικογένεια, τους φίλους ή τον εργασιακό του χώρο.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Πώς να μιλήσεις στον σύντροφό σου για τη χρήση αλκοόλ

– Να έχεις προετοιμαστεί για όσα θέλεις να πεις

Εάν σκοπεύεις να ανοίξεις τη συζήτηση, ίσως είναι βοηθητικό να έχεις προετοιμάσει τι θέλεις να πεις. Έχοντας στο μυαλό σου κάποια βασικά σημεία, θα μπορέσεις να μεταφέρεις με πιο προσεκτικό τρόπο όσα σκέφτεσαι.

– Βρες την κατάλληλη στιγμή

Προσπάθησε να επιλέξεις μια στιγμή που θα είστε και οι δύο ήρεμοι και χαλαροί για να ανοίξεις τη συζήτηση. Είναι σημαντικό κανένας να μην είναι υπό την επήρεια αλκοόλ ή άλλων ουσιών όταν θα μιλήσετε. Προσπάθησε να περιορίσεις και τους εξωτερικούς περισπασμούς, όπως οι ηλεκτρονικές συσκευές.

– Μοιράσου ανοιχτά τις ανησυχίες σου

Μπορείς να ξεκινήσεις τη συζήτηση εξηγώντας στον σύντροφο σου τις συμπεριφορές που έχεις παρατηρήσει. Θα είναι βοηθητικό αν αυτές οι παρατηρήσεις είναι πρόσφατες και συγκεκριμένες. Εξήγησε γιατί αισθάνεσαι ανησυχία και προσπάθησε να ακούσεις ανοιχτά την οπτική γωνία του άλλου.

– Να περιμένεις ότι θα υπάρξει αντίδραση

Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο σύντροφος σου να αντιληφθεί τις προθέσεις σου και να προσπαθήσει να αλλάξει συμπεριφορά. Όμως, μπορεί επίσης να αμυνθεί, είτε σαν πρώτη αντίδραση είτε λόγω χαρακτήρα, ακόμα και να αρνηθεί να συμμετάσχει στη συζήτηση.

Μια μελέτη του 2021 σημειώνει ότι οι άνθρωποι συχνά υποτιμούν τις συνήθειες κατανάλωσης αλκοόλ και δεν τις βλέπουν ως προβληματικές. Προσπάθησε να δώσεις στον σύντροφό σου να καταλάβει ότι ανησυχείς γι’ αυτόν και ότι είσαι δίπλα του αν χρειαστεί υποστήριξη.

– Διαμορφώστε μαζί ένα πλάνο

Προσπαθήστε να θέσετε μαζί ένα πλάνο, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει για παράδειγμα τον καθορισμό στόχων για το πόσες μέρες την εβδομάδα θα καταναλώνει αλκοόλ ή την ποσότητα που θα πίνει ανά περίσταση. Στόχος είναι να σε αισθανθεί δίπλα του σε αυτή την προσπάθεια ως σύμμαχο.

– Προγραμματίστε τις δραστηριότητες που περιλαμβάνουν αλκοόλ

Αφού κάνεις τη συζήτηση με τον σύντροφό σου, προσπαθήστε να ακολουθήσετε το πλάνο που συζητήσατε. Μπορεί να είναι χρήσιμο να προγραμματίσετε τις δραστηριότητες σας εκ των προτέρων, ειδικά κατά τη διάρκεια των διακοπών ή άλλων εκδηλώσεων που μπορεί να περιλαμβάνουν αλκοόλ.

– Αναζητήστε εναλλακτικές που δεν περιλαμβάνουν αλκοόλ

Θα είναι βοηθητικό να αναζητήσετε δραστηριότητες που δεν έχουν ως επίκεντρο το αλκοόλ, όπως να πάτε σινεμά, να διοργανώσετε μια βραδιά παιχνιδιού με φίλους ή να μαγειρέψετε μαζί ένα δείπνο.

– Περιορίστε το αλκοόλ στο σπίτι

Μπορεί να είναι χρήσιμο να απομακρύνετε το αλκοόλ από το σπίτι, ώστε να μπαίνει λιγότερο σε πειρασμό να πιει.

– Μην δείχνεις επιθετικότητα

Είναι πολύ σημαντικό να μην φέρεσαι επιθετικά ή επικριτικά καθόλη τη διάρκεια αυτών των προσπαθειών. Θέλεις ο σύντροφός σου να σε νιώθει δίπλα του και όχι απέναντι του σε αυτή τη διαδικασία, γι’ αυτό προσπάθησε να αποφύγεις χαρακτηρισμούς όπως «αλκοολικός» όταν αναφέρεσαι στο ζήτημα. Αυτό μπορεί να τον στιγματίσει και να σταθεί αμυντικά απέναντι σε όλη τη συζήτηση.

– Ενθάρρυνέ τον να ζητήσει βοήθεια

Είναι πολύ σημαντικό να είστε ανοιχτοί στο ενδεχόμενο να ζητήσει βοήθεια στην περίπτωση που νιώθει ότι το έχει ανάγκη. Συγκεκριμένα, οι ομάδες των Ανώνυμων Αλκοολικών κάνουν καθημερινά συναντήσεις σε πολλές περιοχές της Αθήνας, διά ζώσης αλλά και διαδικτυακά, οπότε μπορεί κανείς ανά πάσα στιγμή να επισκεφθεί ελεύθερα όποια τον εξυπηρετεί από άποψη χρόνου και απόστασης. Επιπλέον, δεν υπάρχει κάποιο κόστος, μόνο ένα ταμείο ελεύθερης οικονομικής συνεισφοράς το οποίο καθένας ενισχύει με ό,τι θέλει.

Φρόντισε κι εσύ τον εαυτό σου

Αν το νιώθεις, μπορείς ακόμα κι εσύ να λάβεις μέρος στις Οικογενειακές Ομάδες των Α.Α., ώστε αν μπεις στη διαδικασία να προστατεύσεις τον εαυτό σου από το πρόβλημα.

Ένας πάροχος ψυχικής υγείας ή μια ομάδα υποστήριξης μπορεί να σε βοηθήσουν να ξεπεράσεις αγχωτικές καταστάσεις, να σου προσφέρουν κατανόηση αλλά και προοπτικές για το πώς να χειριστείς την κατάσταση. Επιπλέον, αν δεν νιώθεις ασφαλής, είναι σημαντικό να απευθυνθείς σε κάποιον και να ζητήσεις βοήθεια.