ΠΩΣ ΝΑ ΜΙΛΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΣΟΥ ΥΓΕΙΑΣ

Δεν είναι πάντα εύκολο να μιλήσεις για την ψυχική σου υγεία. Το στίγμα εξακολουθεί και στις μέρες μας να είναι ένας ανασταλτικός παράγοντας. Επειδή όμως η αποκάλυψη του προβλήματος συνήθως είναι για καλό, ανακαλύψαμε μερικές συμβουλές που θα σε βοηθήσουν να το κάνεις.

Το βάρος της ψυχικής ασθένειας είναι διπλό. Διότι εκτός από τα όποια συμπτώματα –άγχος, παρατεταμένη θλίψη, έντονος φόβος κ.ά.– υπάρχει μαζί και ο φόβος του στίγματος, της ντροπής. Το να μιλήσεις για την ψυχική σου ασθένεια είναι δύσκολο και αυτό είναι απολύτως κατανοητό.

Το στίγμα της ψυχικής ασθένειας είναι πανίσχυρο ακόμη και στις μέρες μας. Σύμφωνα με έρευνες, εκατομμύρια άνθρωποι πιστεύουν ότι η ψυχική ασθένεια είναι κάτι επαίσχυντο σε έναν βαθμό, με αποτέλεσμα να ντρέπονται ή να φοβούνται να μιλήσουν για όσα βασανίζουν την ψυχή τους.

Όμως, τα ερευνητικά δεδομένα, δείχνουν επίσης ότι οι άνθρωποι που δεν μοιράζονται το πρόβλημα, νιώθουν ακόμη μεγαλύτερο βάρος, με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται η ψυχική τους υγεία.

Μάλιστα, σε πολλές ασθένειες, όπως η κατάθλιψη, το να μιλήσεις αποτελεί και το πρώτο βήμα της θεραπείας, όπως λένε χαρακτηριστικά πρώην ασθενείς. Κάποιες φορές το μοίρασμα απαλύνει και λυτρώνει. Άλλες μπορεί και να σε βοηθήσει πρακτικά, αν για παράδειγμα εξηγήσεις στον προϊστάμενό σου το πρόβλημά σου, ενδέχεται να γίνει πιο ελαστικός.

Υπάρχουν όμως και οι περιπτώσεις εκείνες που τα σχόλια τα οποία θα ακούσεις θα είναι τόσο αποθαρρυντικά που ίσως κλειστείς ακόμη περισσότερο στον εαυτό σου. Πώς μπορείς να είσαι σίγουρος; Πώς μπορείς να μεθοδεύσεις το άνοιγμα της ψυχής σου, ώστε, τελικά να μιλήσεις στον κατάλληλο για την ψυχική σου ασθένεια;

Unsplash Priscilla Du Preez

Ας ξεκαθαρίσουμε ότι δεν υπάρχουν βεβαιότητες. Ακόμη κι αν έχεις πάρει όλα τα μέτρα, μπορεί πάντα το αυτί που θα σε ακούσει να μην είναι το κατάλληλο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να προσπαθήσεις καν.

Οι παρακάτω συμβουλές βασίζονται σε ένα πρόγραμμα που έχουν αναπτύξει Αμερικανοί επαγγελματίες ψυχικής υγείας με την ονομασία Honest, Open, Proud με στόχο την εξάλειψη του στίγματος της ψυχικής υγείας. Το πρόγραμμα παρέχεται από την ομώνυμη ΜΚΟ και απευθύνεται κυρίως σε εφήβους και φοιτητές.

Σκέψου σε ποιον μπορείς να μιλήσεις για την εμπειρία σου

Αν δεν είσαι σίγουρος σε ποιον θα μπορούσες να ανοιχτείς, σκέψου τα είδη των σχέσεων που έχεις και τι ελπίζεις να πετύχεις με το μοίρασμά σου.

Λειτουργικές σχέσεις

Εδώ ανήκουν οι σχέσεις που δεν είναι προσωπικές, αλλά που θα μπορούσαν να σου προσφέρουν κάποια βοήθεια ή ένα υποστηρικτικό πλαίσιο. Είναι για παράδειγμα η σχέση σου με τον προϊστάμενό σου, ο οποίος θα μπορέσει να σου δώσει περισσότερες άδειες αν χρειάζεσαι, ή ο καθηγητής σου, που μπορεί να εισηγηθεί για μια ηπιότερη εξεταστική συνθήκη ή ακόμη και ένας ειδικός ψυχικής υγείας. Θα πρέπει να σκεφτείς τι μπορείς να ζητήσεις από έναν εμπλεκόμενο σε μια τέτοια σχέση, προκειμένου να έχει νόημα η αποκάλυψή σου.

Υποστηρικτικές σχέσεις

Εδώ ανήκουν οι άνθρωποι του φιλικού και συγγενικού μας κύκλου που είναι αληθινά κοντά μας και συνήθως μας παραστέκονται στα δύσκολα. Σίγουρα έχεις ξεχωρίσει κάποιους και τους νιώθεις πιο κοντά σου, ώστε να μιλήσεις και να ξέρεις ότι θα εισπράξεις υποστήριξη.

Σχέσεις ενσυναίσθησης

Πρόκειται για τους ανθρώπους που μπορεί να έχουν βιώσει κάτι παρόμοιο, με αποτέλεσμα να είναι εκ των πραγμάτων πιο δεκτικοί και υποστηρικτικοί στο πρόβλημα ενός άλλου. Και πάλι, μια οικειότητα είναι απαραίτητη για να βρεις το θάρρος να μιλήσεις, ξέρεις όμως εκ των προτέρων ότι θα έχουν κάτι χρήσιμο να σου πουν, ακόμη και να σε συμβουλέψουν καλοπροαίρετα βάσει της δικής τους εμπειρίας.

Ζύγισε τα υπέρ και τα κατά της αποκάλυψης

Για να αποφασίσεις αν θα μιλήσεις, ζύγισε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα τόσο σε βραχυπρόθεσμο όσο και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Όσο διαδικαστικό κι αν ακούγεται, μπορεί να είναι χρήσιμο να τα καταγράψεις. Κάνε ερωτήσεις όπως:

• Αν αντιδράσουν αρνητικά, πώς θα σε επηρεάσει αυτό; Πώς θα νιώσεις;
• Αυτό το άτομο έχει επιρροή στην εργασία, το σχολείο, την οικογένεια ή την κοινωνική σου ζωή, τέτοια ώστε να μπορεί να επηρεάσει τη ζωή σου; Υπάρχει κίνδυνος να σε εμποδίσει να πάρεις προαγωγή ή να διαδώσει κουτσομπολιά;
• Θα μπορούσε αυτό το άτομο να σε υποστηρίξει με κάποιον τρόπο, αν το θες; Με ποιον τρόπο; Πώς θα ένιωθες;
• Πώς θα μπορούσε το μοίρασμα να βελτιώσει τη σχέση σου με το εν λόγω άτομο; Θα μπορούσε να σε κατανοήσει καλύτερα και να μειωθούν τυχόν προστριβές;

Κάνε μία δοκιμή

Έστω ότι ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά, έχεις αποφασίσει ότι θα ήταν μάλλον καλό να μιλήσεις σε αυτόν που διάλεξες. Παρόλα αυτά διατηρείς τις αμφιβολίες σου. Μια καλή ιδέα είναι να τον δοκιμάσεις, αναφέροντας το παράδειγμα κάποιου άλλου (δεν εννοούμε να πεις «όχι εγώ, ένας φίλος, δεν τον ξέρεις») που έχει μιλήσει ανοιχτά για το πρόβλημά του. Θα μπορούσε π.χ. να είναι κάποιος κοινός γνωστός ή ένα διάσημο πρόσωπο.

Κανείς δεν εγγυάται ότι η αντίδραση θα είναι ακριβώς η ίδια στην αποκάλυψη και του δικού σου προβλήματος, παρόλα αυτά μία γεύση θα την πάρεις. Αν για παράδειγμα ακούσεις: «Έγινε της μόδας τώρα και όλοι έχουν ψυχολογικά θέματα», η απόφασή σου γίνεται πολύ εύκολη!

Σκέψου πώς θα πεις την ιστορία σου

Unsplash Korney Violin

Πάρε τον χρόνο σου να σκεφτείς καλά την αποκάλυψή σου. Μπορείς ακόμη και να γράψεις την ιστορία σου. Σημαντικό είναι να έχεις σκεφτεί αν θα είναι μια δια ζώσης ή τηλεφωνική αποκάλυψη. Σε κάθε περίπτωση φρόντισε να υπάρχει αρκετός χρόνος για συζήτηση. Μερικές συμβουλές για το πώς θα ξεδιπλώσεις την ιστορία σου είναι:

Μίλα προσωπικά

Χρησιμοποίησε πρώτο πρόσωπο. Για παράδειγμα: «Ήμουν στο Πανεπιστήμιο όταν παρατήρησα πόσο μεγάλο αντίκτυπο είχε το άγχος μου στην καθημερινότητά μου». Αυτό θα βοηθήσει τον ακροατή να συνδέσει το άτομο το οποίο γνωρίζει, με την ιστορία της ψυχικής του υγείας.

Χρησιμοποίησε συγκεκριμένα παραδείγματα

Για παράδειγμα: «Ήταν δύσκολο να φύγω από το δωμάτιό μου, να μιλήσω στην τάξη, να πάω στην τραπεζαρία. Έτσι, η υγεία και οι βαθμοί μου χειροτέρεψαν».

Πρόσεξε τη φρασεολογία

Η εξειδικευμένη γλώσσα που σχετίζεται με διαγνώσεις, συμπτώματα ή θεραπείες μπορεί να είναι δυσνόητη. Δώσε μια σύντομη εξήγηση για το τι σημαίνει πρακτικά αυτό που σου συμβαίνει.

Διατήρησε την ισορροπία στην περιγραφή

Να είσαι ειλικρινής και να έχεις μέτρο στην παρουσίαση της εμπειρίας σου. Μην τη φορτώνεις με αρνητική χροιά, ούτε να την παρουσιάζεις ως κάτι εύκολο ή απλό, εφόσον τη βιώνεις έτσι.

Εξήγησε τους στόχους σου

Τι ελπίζεις να πετύχεις με το μοίρασμα αυτό; Δεν είναι καθόλου κακό να το πεις. Για παράδειγμα: «Ήθελα να το μοιραστώ αυτό, ώστε να μπορείτε να με κατανοήσετε καλύτερα, δεδομένου ότι η κατάθλιψη είναι ένα μεγάλο μέρος του ποιος είμαι. Εξακολουθεί να με επηρεάζει και μπορεί να επηρεάσει και τη δική μας σχέση».

Προετοιμάσου τόσο για αρνητικές όσο και για θετικές αντιδράσεις

Είσαι όντως έτοιμος να μιλήσεις; Σκέψου ότι μια πολύ θετική αντίδραση μπορεί να φέρει μαζί της την πρόταση για βοήθεια ή στήριξη. Είσαι έτοιμος να τη δεχτείς; Ίσως και να την ανταποδώσεις; Ακόμη κι αν δεν είσαι, δεν πειράζει, είναι όμως πάντα καλό να το ξεκαθαρίσεις στον συνομιλητή σου, ώστε να μην νιώθεις πιεσμένος μετά.

Αν πάλι η αντίδραση είναι αρνητική, προετοιμάσου για το επόμενο βήμα. Πώς θα απαντήσεις ή πού θα στραφείς για να πάρεις τη στήριξη που χρειάζεσαι;

Το να σπάσεις τη σιωπή σου είναι συνήθως το πρώτο βήμα για τη θεραπεία και την αποκατάσταση της κανονικότητας. Είναι επίσης ένα σπουδαίο παράδειγμα που θα ξεκλειδώσει και άλλους ανθρώπους να κάνουν το ίδιο, ώστε σιγά σιγά να αποστιγματιστεί η ψυχική ασθένεια. Σου ευχόμαστε καλή επιτυχία!