ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΝΑ ΟΝΕΙΡΟ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ 9 ΣΧΟΛΕΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ

Ξυπνάς μέσα στη νύχτα από ένα έντονο όνειρο, τρομαγμένος. Ξυπνάς το πρωί και νιώθεις σα να έπαιζες σε αστυνομική ταινία. Ό,τι σχετίζεται με τα όνειρα έχει μια ερμηνεία που μπορεί να αποκαλύψει αρκετά για τον εσωτερικό μας κόσμο. Τι μπορεί να σημαίνουν τα όνειρα ανάλογα με τις σχολές ερμηνείας που υπάρχουν;

Αν μιλώντας για ερμηνείες ονείρων πηγαίνει ο νους σας σε κάποιον ονειροκρίτη, το παρόν άρθρο ουδεμία σχέση έχει με μελλοντικές προβλέψεις. Ούτε ποτέ κανένας σοβαρός επιστήμονας έχει δηλώσει ότι τα όνειρα μπορούν να δώσουν σημάδια για το μέλλον, ακόμη κι αν εκ των υστέρων έχουν παρατηρηθεί εντυπωσιακές συμπτώσεις.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα όνειρα που βλέπουμε αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο αυτογνωσίας, επειδή μας βοηθάνε να κατανοήσουμε τον εσωτερικό μας κόσμο –απωθημένες σκέψεις και επιθυμίες, φόβους, αγωνίες και άλλα συναισθήματα–, η ερμηνεία τους έχει κατά καιρούς οριοθετηθεί από ψυχίατρους και ψυχολόγους και έχουν δημιουργηθεί ορισμένες σχολές ερμηνείας.

Οι ειδικοί συμβουλεύουν να ψάχνουμε όσο μπορούμε να βρούμε το νόημα των ονείρων μας και μπορεί έτσι να καταλήξουμε στη σωστή ερμηνεία τους. Τότε θα μπορέσουμε να υποθέσουμε ότι πράγματι κάτι εκφράζει το όνειρό μας για εμάς. Υπάρχουν πάρα πολλοί τρόποι για να αποφασίσουμε αν και πώς μπορούμε να ερμηνεύσουμε τα όνειρά μας.

Ας δούμε μερικούς από αυτούς και το πώς θα «εξηγούσαν» ο καθένας ένα όνειρο που έχει να κάνει με την αδυναμία κάποιου να περπατήσει με τα στενά παπούτσια που φοράει.

Unsplash Egor Vikhrev

1. Ελεύθερες συσχετίσεις: Η σχολή του Sigmund Freud

Αν και ο πατέρας της Ψυχανάλυσης πρέσβευε ότι τα όνειρα εκφράζουν κυρίως τις απωθημένες επιθυμίες μας, σκέψη αρκετά περιορισμένη όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, η συμβολή του με την έννοια των ελεύθερων συσχετίσεων είναι σημαντική.

Ο Freud έλεγε ότι ο άνθρωπος που ονειρεύεται μπορεί να δημιουργήσει μια σειρά συσχετίσεων, αν για κάθε σημαντικό στοιχείο του ονείρου του πει μια λέξη που του έρχεται αυθόρμητα στο μυαλό και μετά μία άλλη και μία άλλη μέχρι να βρει το κρυμμένο νόημα των όσων ονειρεύτηκε. Φυσικά η τελευταία λέξη, εκείνη δηλαδή που θα νοημαδοτούσε το όνειρο, θα πρέπει να είναι η λέξη που λειτουργεί σαν καμπανάκι στην ψυχή μας.

Για παράδειγμα ένα όνειρο που θα είχε να κάνει με τη δυσκολία της βάδισης εξαιτίας των παπουτσιών, θα μπορούσε συνειρμικά να πάει κάπως έτσι: παπούτσια > ρούχα > φυλάω στην ντουλάπα > μυστικά που φυλάω μέσα μου.

2. Συμβολισμοί: Η σχολή του Jung

O Carl Jung συμφωνούσε ως ένα σημείο με την ερμηνεία των ονείρων του Freud βάσει της μεθόδου των συσχετίσεων. Θεωρούσε όμως ότι αυτές οι συσχετίσεις θα έπρεπε να ξεκινούν όλες από το αρχικό στοιχείο και να είναι πολλές και διαφορετικές, ώστε να μας οδηγήσουν στη Νο1 ασφαλέστερη συσχέτιση.

Αυτό στην περίπτωση των παπουτσιών θα εξελισσόταν κάπως έτσι: παπούτσια = ρούχα, παπούτσια = ζευγάρι, παπούτσια = περπάτημα, παπούτσια = πόδια, παπούτσια = έδαφος. Επιλέγουμε τον συνειρμό εκείνο, που μας βγάζει περισσότερο νόημα τη δεδομένη στιγμή της ζωής μας.

iStock

3. Μιλώντας σε έναν εξωγήινο: Η σχολή της Gayle Delaney

Η κλινική ψυχολόγος και καθηγήτρια Gayle Delaney είναι μία από τις πρωτοπόρους στην ερμηνεία των ονείρων. Στηρίζει τη θεωρία της στην τεχνική των ενδελεχών ερωτήσεων και έχει μεγάλη εμπειρία και στην τεχνική των συνεντεύξεων.

Η Delaney υποστηρίζει ουσιαστικά ότι για να κατανοήσουμε ένα όνειρο πρέπει να παρουσιάζουμε πολύ αναλυτικά το βασικό στοιχείο του, τόσο αναλυτικά σα να μιλούσαμε γι' αυτό σε κάποιον εξωγήινο που δεν γνωρίζει τίποτε για τη ζωή στον πλανήτη Γη.

Για παράδειγμα, θα λέγαμε ότι τα παπούτσια είναι τα αξεσουάρ που φοράμε στα πόδια μας για να μας προστατεύσουν από διάφορες συνθήκες καθώς περπατάμε: τις πέτρες του εδάφους, τη ζέστη ή το κρύο, τα αιχμηρά αντικείμενα. Μπορούμε να περπατήσουμε σαφώς περισσότερο αν φοράμε παπούτσια απ' ό,τι θα μπορούσαμε ξυπόλητοι, άρα τα παπούτσια αυξάνουν την αντοχή και τη δύναμή μας.

Υπάρχουν άνετα και κακής ποιότητας παπούτσια που αντίστοιχα μάς εξασφαλίζουν καλύτερη ή χειρότερη βάδιση, συνεπώς η αίσθηση ενός στενού παπουτσιού καθιστά το περπάτημα επώδυνο, μειώνει τις αντοχές μας και μας κάνει να νιώθουμε πιο ανήμποροι ή πιο εκνευρισμένοι.

4. Η άδεια καρέκλα: Η σχολή της Gestalt

O ιδρυτής της ανθρωποκεντρικής θεραπευτικής προσέγγισης που εστιάζει στο «εδώ» και στο «τώρα», ο Γερμανός ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Friedrich (Fritz) Perls, προτείνει να χρησιμοποιήσουμε την τεχνική της άδειας καρέκλας για την ερμηνεία των ονείρων. Πολύ πρακτικά αυτό σημαίνει ότι αν καθίσουμε απέναντι από μια άδεια καρέκλα, θα πρέπει να βάλουμε εκεί να «καθίσει» το βασικό θέμα του ονείρου μας, με το οποίο θα ανοίξουμε μια κουβέντα.

Ακούγεται ίσως παράξενο, αλλά ο Perls θεωρούσε ότι επειδή το στοιχείο που ονειρευτήκαμε είναι μέρος της προσωπικότητάς μας, θα μας μιλήσει με τρόπο που θα κατανοήσουμε. Για παράδειγμα, ο διάλογος με τα στενά παπούτσια θα μπορούσε να εξελιχθεί κάπως έτσι:

– Παπούτσια, γιατί είστε τόσο σφιχτά ώστε να μην μπορώ να περπατήσω;

– Δεν είμαστε εμείς σφιχτά, μήπως εσύ νιώθεις πίεση ή δυσκολεύεσαι να περπατήσεις;

5. Τίτλος, θέμα, συναίσθημα, ερώτηση: Η σχολή των Savary, Berne & Karlan - Williams

Η τεχνική αυτή αναπτύσσεται σε 4 βασικούς άξονες, όπως φαίνεται και από τον τίτλο της. Στηρίζεται στην άποψη ότι τα όνειρά μας ίσως μας θέτουν ερωτήματα-γρίφους, τα οποία καλούμαστε να απαντήσουμε, έχοντας σκεφτεί αρκετά προηγουμένως, και να επιλύσουμε έτσι κάποια εμπόδια στη ζωή μας. Το παράδειγμα με τα στενά παπούτσια θα μπορούσε να γίνει:

• Τίτλος: στενά παπούτσια
• Θέμα: όσα με περιορίζουν στη ζωή μου
• Συναίσθημα: πίεση, πόνος, ανασφάλεια
• Ερώτηση: ποιες καταστάσεις ή άνθρωποι με κάνουν να αισθάνομαι τα παραπάνω συναισθήματα;

6. Σενάριο δράσης: Η σχολή των Reed & Sparrow

Η πραγματική σημασία του ονείρου, σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, δεν κρύβεται στα αντικείμενα, στα στοιχεία του ονείρου, αλλά στη δράση του. Και η δράση εξελίσσεται μέσα από τα ρήματα. Έτσι, αντί να ψάχνουμε για αντικείμενα και ουσιαστικά, οι θεμελιωτές του «σεναρίου δράσης» μάς καλούν να εστιάσουμε στα ρήματα.

Για παράδειγμα: τα παπούτσια μου άρχισαν να με στενεύουν, να με πιέζουν, να με πονούν, να μην υπακούνε στις εντολές μου και εγώ δεν μπορούσα να περπατήσω...

iStock

7. Το όνειρο ως λογοτεχνικό κείμενο: Η σχολή της μορφολογικής ανάλυσης

Οι περισσότεροι ειδικοί θα συμφωνούσαν ότι τα όνειρα είναι συμβολικά με τον τρόπο που είναι και ένα λογοτεχνικό κείμενο. Η γλώσσα τους είναι μια οπτική μεταφορά. Επομένως, ένας ασφαλής τρόπος ερμηνείας τους θα ήταν η μορφολογική ανάλυσή τους. Αν αντιμετωπίσουμε το όνειρο ως κείμενο, πώς θα μπορούσαμε να το αναλύσουμε;

Ποιο είναι το βασικό στοιχείο του ονείρου; Τα παπούτσια. Τι συμβολίζουν τα παπούτσια και μάλιστα τα στενά; Ποιος είναι ο χώρος που διαδραματίζεται το όνειρο; Αν για παράδειγμα είναι ένας έρημος λόφος, υπάρχει κάποιος συσχετισμός με την κορυφή ή την ερημιά; Διαφαίνεται αυτό που θα λέγαμε η «μοναξιά της κορυφής»; Ποιες είναι οι γλωσσικές συσχετίσεις; ερημιά, ερημίτης, έρημος τόπος...

8. Τα ζευγάρια του ονείρου: Η σχολή της δυαδικότητας

Η μέθοδος αυτή υπαγορεύει ότι αν βρούμε τα «ζευγάρια» ενός ονείρου, θα καταλάβουμε τα αντιτιθέμενα στοιχεία της ζωής μας, τους προβληματισμούς και τις αντιμαχίες που αντιμετωπίζουμε. Έτσι, μέσα από αυτά τα στοιχεία που θα ανακαλύψουμε ως ντέτεκτιβ, θα φέρουμε στην επιφάνεια τα όσα μάς δυσκολεύουν ως συγκρουσιακά ζεύγη στη ζωή μας.

Για παράδειγμα: παπούτσια - περπάτημα, στενά παπούτσια - αδυναμία κίνησης, εμπόδια - δρόμος, ανάγκη για κίνηση προς τα εμπρός - αδυναμία προόδου.

9. Η ανάλυση σε γκρουπ

Αυτού του είδους η ανάλυση είναι λίγο πιο ελεύθερη και απαιτεί... παρέα. Μία ομάδα ατόμων συγκεντρώνεται με σκοπό την ανάλυση των ονείρων τους. Το κάθε μέλος παρουσιάζει το όνειρο που είδε και οι υπόλοιποι του κάνουν ερωτήσεις, σύμφωνα φυσικά με τη δική τους προσωπικότητα.

Εκείνος καλείται να απαντήσει συγκεντρώνοντας στοιχεία που ίσως ο ίδιος δεν είχε σκεφτεί ή δεν θα μπορούσε να σκεφτεί λόγω των απωθημένων στο υποσυνείδητο σκέψεών του.