ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΕΙΣ ΤΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ GASLIGHTING ΤΙΣ ΓΙΟΡΤΕΣ

Το gaslighting είναι μια ύπουλη, μερικές φορές συγκαλυμμένη μορφή συναισθηματικής κακοποίησης. Δες τι μπορείς να κάνεις για να το αποφύγεις αυτές τις γιορτές.

Έχω την εντύπωση ότι πολλοί από εμάς δεν θα καταφέρουμε να αποφύγουμε το gaslighting ούτε αυτές τις γιορτές. Είναι λες και αποτελούν μέρος του εθιμοτυπικού των οικογενειακών τραπεζιών μαζί με τους κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα.

Το οικογενειακό gaslighting μπορεί να συγκαλυφθεί σε μηνύματα αγάπης και φροντίδας, αλλά μπορεί να είναι και απροκάλυπτα επιθετικό. Σε κάθε περίπτωση, είναι ιδιαίτερα επώδυνο και σε κάνει να αναρωτιέσαι γιατί οι δικοί σου άνθρωποι, οι άνθρωποι που σε αγαπούν και σε φροντίζουν, θίγουν τον χαρακτήρα σου, κριτικάρουν τις πράξεις σου, υπονομεύουν την αυτοπεποίθηση και τον τρόπο σκέψης σου.

Για χρόνια, στις οικογένειες καλλιεργείται ένα πλαίσιο το οποίο διαμορφώνει τη δυναμική ανάμεσα στα άτομα. Μέσα στο πλαίσιο αυτό υπάρχουν συγκεκριμένες καταστάσεις που πυροδοτούν το gaslighting περισσότερο από άλλες, εξηγούν σε άρθρο τους οι Robin Stern και Marc Brackett, ιδρυτές του Yale Center for Emotional Intelligence. Ποιες είναι οι καταστάσεις αυτές; Την απάντηση δίνουν οι δύο ειδικοί:

• Οι διαφωνίες που φέρνουν στην επιφάνεια τη βεβαιότητα ενός ατόμου ότι είναι ανώτερο από τα άλλα ή την ανάγκη του να νιώθει ανώτερο. Σκέψου, για παράδειγμα, τον θείο που θα σου εξηγήσει πώς πραγματικά λειτουργεί ο κόσμος και πώς πρέπει να σκέφτεσαι και να πράττεις, γιατί πολύ απλά εκείνος ξέρει καλύτερα.
• Η απογοήτευση μπορεί να κάνει τον gaslighter να χρησιμοποιήσει ως... όπλο τις ενοχές ή την ντροπή, σε μια προσπάθεια να ελέγξει τη συμπεριφορά ή τις επιλογές σου. Στην περίπτωση αυτή, είναι πιο εύκολο να σε κατηγορήσει για κάτι από το να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί.
• Σε μια οικογένεια με καθιερωμένη ιεραρχία, ορισμένα μέλη (π.χ. ο πατέρας ή ο αδερφός) μπορεί να καταφύγουν στην τακτική αυτή προκειμένου να ανακτήσουν την αίσθηση ελέγχου, όταν αισθάνονται ότι την χάνουν.
• Πολιτιστικοί παράγοντες, όπως π.χ. η πίστη στον θεσμό της οικογένεια, μπορεί να δώσουν πάτημα για τέτοιες συμπεριφορές.

iStock

Πώς να διαχειριστείς το gaslighting στα οικογενειακά τραπέζια

Όπως αντιλαμβάνεσαι (και όπως μπορεί να έχεις βιώσει), το gaslighting μπορεί να καταστρέψει το γιορτινό κλίμα και τα θετικά στοιχεία μιας οικογενειακής συνάντησης. Αν και δεν μπορείς να ελέγξεις τη συμπεριφορά των γύρω σου, μπορείς να βρεις τρόπο να απαντάς. Σίγουρα δεν είναι εύκολο και χρειάζεται χρόνος και προσπάθεια, ώστε να καλλιεργήσεις υγιείς αλληλεπιδράσεις και να απομακρυνθείς από αυτές που σε βλάπτουν. Οι δύο ειδικοί προτείνουν να ακολουθήσεις τα παρακάτω βήματα:

– Φρόντισε να προετιμαστείς

Τι θα πει αυτό πρακτικά; Για αρχή, σκέψου ποιοι είναι καλεσμένοι στη συγκέντρωση που θα πας. Με βάση τα πρόσωπα, βρες τα θέματα συζήτησης που μπορεί να προκαλούν ανεπιθύμητες αντιδράσεις και προσπάθησε να τα αποφύγεις. Επίσης, μπορείς να περιορίσεις την επαφή σου με τα πρόσωπα που σε επηρεάζουν αρνητικά. Άλλωστε, δεν είναι απαραίτητο να αφιερώσεις τον ίδιο χρόνο σε όλους. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα «χρόνια πολλά» και ένα «χάρηκα που σε είδα» είναι αρκετά. Τι άλλο μπορείς να κάνεις; Σκέψου προκαταβολικά πώς θα διαχειριστείς δύσκολες στιγμές και μην ξεχνάς ότι μπορείς πάντα να αποχωρήσεις από μια συζήτηση. Τέλος, είναι σημαντικό να αποδεχθείς ότι θα υπάρχουν πάντα συναναστροφές και καταστάσεις που θα σε κάνουν να νιώσεις άβολα.

iStock

– Να είσαι σε ετοιμότητα

Πηγαίνεις στο σπίτι των γονιών σου, κάθεστε στο τραπέζι και ξεκινά μια πολιτική συζήτηση που σε φέρνει σε δύσκολη θέση. Τι κάνεις τότε; Αν τα πράγματα αρχίσουν να γίνονται έντονα, μπορείς πολύ απλά να αλλάξεις θέμα συζήτησης, επιλέγοντας κάτι πιο ουδέτερο. Εάν κάποιος προσπαθήσει να σου δημιουργήσει ενοχές, υπενθύμισε στον εαυτό σου ότι η συμπεριφορά του είναι δικό του πρόβλημα και όχι δικό σου. Φυσικά, έχεις πάντα την επιλογή να τερματίσεις τη συνομιλία ή να απομακρυνθείς από αυτήν.

– Πάρε μαθήματα

Και φτάνουμε στην τρίτη πρόταση των ειδικών όσον αφορά το πώς να διαχειριστείς το gaslighting μέσα στις γιορτές. Αφού τελειώσει η οικογενειακή συγκέντρωση και πας στην ησυχία του σπιτιού σου, είναι μια καλή ευκαιρία για ανασκόπηση. Αφιέρωσε λίγο χρόνο για να σκεφτείς όλα όσα έγιναν. Αν εντοπίσεις στρατηγικές που αποδείχθηκαν ιδιαίτερα χρήσιμες, φρόντισε να τις καταγράψεις, γιατί μπορεί να χρειαστεί να τις εφαρμόσεις μελλοντικά.