ΠΩΣ ΝΑ ΝΙΚΗΣΕΙΣ ΤΟΝ ΦΟΒΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΒΕΛΟΝΕΣ

Αυτό που για κάποιους είναι αστείο, για άλλους είναι πρόβλημα. Ο φόβος για τις βελόνες κατά τη διάρκεια ιατρικών πράξεων δεν αφορά μόνο τα μικρά παιδιά. Αν τρέμετε στην ιδέα μιας αιμοληψίας ή μιας ένεσης, υπάρχουν ορισμένες τεχνικές αντιμετώπισης του φόβου σας. 

Θεωρούσα ότι ο φόβος για τις βελόνες ήταν ένας υπερβολικός παιδικός φόβος που με τα χρόνια υποχωρεί. Συχνά έβρισκα παράλογο τον φόβο των ενήλικων φίλων μου, παρόλο που έχω βρεθεί κι εγώ κοντά στη λιποθυμία κατά τη διάρκεια ιατρικών εξετάσεων. Όταν όμως άκουσα τους νοσηλευτές στο εμβολιαστικό κέντρο να μιλούν για «βελονοφοβία» και ειδική αντιμετώπιση σε κάποιον πολίτη, άλλαξα άποψη. 

Η βελονοφοβία ή φόβος για τις βελόνες είναι μια υπαρκτή και καθόλα αναγνωρισμένη φοβία. Υπολογίζεται ότι 1 στους 10 ενήλικες βασανίζεται κάθε φορά που πρέπει να κάνει εξετάσεις αίματος, κάποια ένεση ή ένα εμβόλιο. Ορισμένοι λιποθυμούν, άλλοι φοβούνται απλώς ότι θα λιποθυμήσουν. Σε όποια κατηγορία κι αν ανήκετε, υπάρχουν ορισμένοι πρακτικοί τρόποι για να βοηθήσετε τον εαυτό σας. 

Εκφράστε τον φόβο σας για τις βελόνες

Πρώτα απ’ όλα, δεν χρειάζεται να ντρέπεστε. Αντίθετα, πρέπει να εκφράσετε τον φόβο σας στο ιατρικό προσωπικό. Οι άνθρωποι αυτοί είναι εκπαιδευμένοι σε τέτοιου είδους φοβίες και μπορούν να σας βοηθήσουν. Αν για παράδειγμα τους ενημερώσετε ότι λιποθυμάτε συνήθως, θα σας κάνουν την εξέταση ή την ένεση ενώ είστε ξαπλωμένοι. Αν ζητήσετε κάποιον συνοδό μαζί σας, μπορεί να σας το επιτρέψουν. 

Πώς να προετοιμαστείτε

Μερικές μέρες πριν από την ιατρική πράξη που σας φοβίζει μπορείτε να προετοιμαστείτε με ασκήσεις αναπνοής. 

• Καθίστε κάπου αναπαυτικά και πάρτε μια αργή, βαθιά αναπνοή από τη μύτη. 
• Αισθανθείτε τον αέρα να εισέρχεται στη θωρακική σας κοιλότητα. Νιώστε τον στην κοιλιά σας. 
• Εκπνεύστε αργά από τη μύτη. 
• Επανάλαβετε την άσκηση 3-5 φορές την ημέρα. 

Εάν σας προβληματίζει ο πόνος από το τρύπημα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μια αναισθητική κρέμα που θα βρείτε στα φαρμακεία. Ενημερώστε προηγουμένως τον γιατρό, ώστε να ξέρει τα συστατικά που περιέχει. 

Χριστίνα Αβδίκου

Τι να κάνετε εκείνη τη στιγμή

• Ενημερώστε το ιατρικό προσωπικό για το πρόβλημά σας και βρείτε μαζί τους τρόπους που θα σας κάνουν να νιώσετε λιγότερο δυσάρεστα. 
• Χαλαρώστε. Χαλαρώστε τον αυχένα, τους ώμους και τα χέρια σας. Πάρτε βαθιές αναπνοές. Θυμηθείτε τις ασκήσεις σας και προσπαθήστε να τις επαναλάβετε. 
• Αποσπάστε την προσοχή σας. Μην κοιτάτε τη βελόνα και προσπαθήστε να μην τη σκέφτεστε. Στρέψτε τη σκέψη σας σε κάτι ευχάριστο για λίγα δευτερόλεπτα. Αν υπάρχει κάτι που γνωρίζετε ότι θα σας αποσπάσει την προσοχή, όπως η κουβέντα, η μουσική, ένας φίλος, ζητήστε το από το ιατρικό προσωπικό. 
• Θετική σκέψη. Η διαδικασία θα κρατήσει λίγα δευτερόλεπτα, αλλά τα οφέλη για την υγεία σας θα είναι σημαντικά. 

Γιατί λιποθυμάμε στη θέα της βελόνας;

Ο φόβος της λιποθυμίας, αν και προέρχεται από το άγχος, είναι στην περίπτωση αυτή δικαιολογημένος. Ενώ στις περισσότερες στρεσογόνες καταστάσεις που φοβόμαστε ότι θα χάσουμε τις αισθήσεις μας, αυτό δεν συμβαίνει, στη θέα της βελόνας μπορεί πράγματι να λυποθυμήσουμε. Γιατί; Όταν αγχωνόμαστε, οι παλμοί της καρδιάς μας αυξάνουν. Η αρτηριακή πίεση αυξάνεται. Η αυξημένη αρτηριακή πίεση δεν οδηγεί σε λιποθυμία. Σε αυτή την περίπτωση όμως την αυξημένη αρτηριακή πίεση διαδέχεται μια απότομη πτώση, που τελικά μπορεί να προκαλέσει λιποθυμία. 

ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ ΟΤΙ 1 ΣΤΟΥΣ 10 ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΒΑΣΑΝΙΖΕΤΑΙ ΟΤΑΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ, ΕΝΕΣΗ Ή ΕΜΒΟΛΙΟ.

Οι ψυχολόγοι αποδίδουν αυτή την αντίδραση σε ένα αρχέγονο ένστικτο επιβίωσης απέναντι στη θέα μιας απειλής από αιχμηρό αντικείμενο. Συνδέουν την απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης με το αυτόματο αντανακλαστικό της επιβίωσης «fight, flight or freeze» απέναντι σε έναν κίνδυνο (να παλέψω, να φύγω μακριά ή να κοκκαλώσω, προκειμένου να σωθώ). Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως αν ένα ζωντανό ον παραστήσει το νεκρό, ίσως περάσει απαρατήρητο. 

Παρότι δεν είναι επιστημονικά επιβεβαιωμένη η παραπάνω εξήγηση, υπάρχουν κάποιες τεχνικές που μπορείτε να ακολουθήσετε ώστε να αποφύγετε τη λιποθυμία. 

• Καθίστε αναπαυτικά. 
• Σφίξτε τους μυς των ποδιών, του κορμού και των χεριών σας για περίπου 15 δευτερόλεπτα, μέχρι να αισθανθείτε θερμότητα στο πρόσωπό σας. 
• Χαλαρώστε τους μυς σας για 30 δευτερόλεπτα. 
• Μετά από τα 30 δευτερόλεπτα, επαναλάβετε το σφίξιμο των μυών για το ίδιο χρονικό διάστημα. 
• Κάντε την άσκηση αυτή 5 φορές. 

Χρειάζεστε περισσότερη βοήθεια;

Οι πρακτικές αυτές σκοπό έχουν να σας ανακουφίσουν από τα έντονα συμπτώματα της φοβίας που δεν σας επιτρέπουν να κάνετε τις απαραίτητες ιατρικές πράξεις. Αν νιώθετε ότι δεν σας βοηθούν ή αν επιθυμείτε να αντιμετωπίσετε τη φοβία σας εις βάθος, μπορείτε να αναζητήσετε ψυχολογική βοήθεια από κάποιον ειδικό. Το μοντέλο της γνωστικής συμπεριφορικής θεραπείας είναι συνήθως πιο αποτελεσματικό σε τέτοιες περιπτώσεις.