ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ ΤΟ ΠΟΡΝΟ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥΣ;

Μια δήλωση της Billie Eilish έφερε στο προσκήνιο ένα ζήτημα που απασχολεί πολλούς γονείς. Τι μπορεί να προκαλέσει η έκθεση ενός παιδιού σε πορνογραφικό υλικό ήδη από την προεφηβεία; Τι σημαίνει αυτό για το μέλλον του; Πώς θα καταλάβουμε αν έχει εθιστεί στο πορνό και τι μπορούμε να κάνουμε τελικά για να αποτρέψουμε την όποια αρνητική συνέπεια;

Μάλλον κανείς δεν περίμενε η Billie Eilish  να αναφερθεί σε τηλεοπτική της συνέντευξη σε ένα τόσο λεπτό θέμα με τόση ειλικρίνεια. Να όμως που έγινε, στην εκπομπή «The Howard Stern Show». Εκεί, αποκάλυψε –μεταξύ άλλων– πότε ξεκίνησε να βλέπει πορνό.

Είναι η ερμηνεύτρια και δημιουργός που το 2020, σε ηλικία 18 ετών, κατάφερε να κερδίσει και στις 4 βασικές κατηγορίες των βραβείων Grammy (ηχογράφηση της χρονιάς, δίσκος της χρονιάς, τραγούδι της χρονιάς και καλύτερος πρωτοεμφανιζόμενος καλλιτέχνης). Που για χρόνια έκρυβε το σώμα της κάτω από φαρδιά και άμορφα ρούχα. Και που πριν από κάποιους μήνες έκανε μια ηχηρή δήλωση υπέρ του body positivity, αποφασίζοντας να αναδείξει τη θηλυκότητά της.

«Ως γυναίκα, νομίζω ότι το πορνό είναι ντροπή», εξομολογήθηκε στην πρόσφατη τηλεοπτική της εμφάνιση. «Έβλεπα πολύ πορνό, για να είμαι ειλικρινής. Άρχισα να βλέπω σε ηλικία 11 ετών. Νομίζω ότι “κατέστρεψε” τον εγκέφαλό μου και νιώθω συντετριμμένη που εκτέθηκα τόσο πολύ σε αυτό. Τις πρώτες φορές που έκανα σεξ, δεν έλεγα “όχι” σε πράγματα άσχημα, γιατί πίστευα ότι αυτό έπρεπε να με ελκύει».

H Billie Eilish σε συναυλία της, τον Σεπτέμβριο του 2019. UPI / Alamy / VISUALHELLAS.GR

Το πορνό σε νεαρή ηλικία μπορεί να βλάψει

«Το πορνογραφικό περιεχόμενο μπορεί να βλάψει τα παιδιά», τονίζει η Unicef. «Η έκθεση σε νεαρή ηλικία μπορεί να οδηγήσει σε κακή ψυχική υγεία, σεξιστική συμπεριφορά, σεξουαλική αντικειμενοποίηση, σεξουαλική βία. Μεταξύ άλλων, όταν τα παιδιά εκτίθενται σε πορνογραφικό περιεχόμενο που απεικονίζει κακοποιητικές και μισογυνιστικές πράξεις, μπορεί να θεωρήσουν μια τέτοια συμπεριφορά ως φυσιολογική και αποδεκτή».

Unsplash Steinar Engelan

Πώς επηρεάζει το πορνό παιδιά και εφήβους;

Επικοινωνήσαμε με τη Στέλλα Αργυρίου, ψυχολόγο, και συζητήσαμε μαζί της για το αν η «κατανάλωση» πορνογραφικού περιεχομένου μπορεί να βλάψει ένα παιδί και πόσο.

– Είναι «φυσιολογικό» να παρακολουθούν παιδιά ταινίες πορνογραφικού περιεχομένου;

Ας ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι η σεξουαλική αφύπνιση της εφηβείας έρχεται νωρίτερα. Τι θα πει αυτό; Αν τα παιδιά έχουν πλέον ολοκληρωμένες ερωτικές επαφές γύρω στην ηλικία των 15, τότε οι ηλικίες 11 με 13 αποτελούν μια περίοδο της ζωής τους κατά την οποία ο ερωτισμός είναι εμφανής και υπάρχει ενδιαφέρον για τη σεξουαλικότητά τους.

Ένα παιδί, λοιπόν, στις ηλικίες αυτές χρειάζεται πληροφορίες σχετικά με την σωματική του ταυτότητα. Είναι φυσιολογικό να εξερευνούν το σώμα τους, να θέλουν να μάθουν τα πάντα γι’ αυτό.

Δυστυχώς, στις μέρες μας το περιεχόμενο αυτό παρέχεται ελεύθερα στο διαδίκτυο, δεν είναι ελεγχόμενο και δεν συζητιέται με τους γονείς. Παλιότερα, το να παρακολουθήσεις μια ερωτική ταινία ήταν μια ολόκληρη διαδικασία: έπρεπε να βγεις από το σπίτι, να τη νοικιάσεις, να σου τη δανείσουν.

Τώρα, το μόνο που χρειάζεται είναι να έχεις ελεύθερο χώρο, χρόνο και ίντερνετ. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το 80% των παιδιών ηλικίας 10-16 ετών έχουν καθημερινή πρόσβαση στο διαδίκτυο από μια ευρεία γκάμα συσκευών και συνδέσεων. Επομένως, περνούν πολύ χρόνο μπροστά σε οθόνες και ένας γονιός δυσκολεύεται να παρακολουθήσει τον όγκο πληροφοριών που δέχεται το παιδί του.

Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΟΥ ΠΟΡΝΟ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΣΕΙ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΥΓΙΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΖΩΗ.

– Πώς μπορεί η έκθεση σε τέτοιο περιεχόμενο να επηρεάσει παιδιά και εφήβους;

Πέρα από το γεγονός ότι επηρεάζεται αρνητικά η κοινωνικότητά τους και παραμελούνται άλλοι τομείς της ζωής τους, καταλαβαίνοντας ότι η υπερκατανάλωση πορνογραφικού υλικού είναι λάθος μπαίνουν σε μια διαδικασία να ντρέπονται ή να λένε ψέματα, προκειμένου να μείνουν μόνα και να ικανοποιήσουν τις έξεις τους.

Επίσης, επηρεάζεται το συναισθηματικό τους υπόβαθρο, καθώς η εμμονή αυτή γίνεται εν τέλει ρυθμιστής των συναισθημάτων τους. Είναι λυπημένα; Είναι χαρούμενα; Θα καταφύγουν στο πορνό. Γίνεται μια συνήθεια που έχουν χτίσει.

Σαν να μην έφταναν τα παραπάνω, τα παιδιά δεν έχουν αναπτύξει τα κριτήρια εκείνα που τους επιτρέπουν να διαχωρίσουν το τι είναι πραγματικό και τι μυθοπλασία. Η βιομηχανία του πορνό μπορεί να καλλιεργήσει λανθασμένα πρότυπα για το τι σημαίνει υγιής σεξουαλική ζωή, πώς είναι το ανθρώπινο σώμα και οι ανθρώπινες σχέσεις.

Τέλος, ένα άτομο εθισμένο οδηγείται σταδιακά στην αναζήτηση πιο έντονων ερεθισμάτων, καθώς δεν ικανοποιείται πλέον από αυτό που έχει συνηθίσει.

Unsplash Vadim Artyukhin

– Πώς μπορεί η έκθεση αυτή να επιδράσει στις διαπροσωπικές τους σχέσεις;

Ένας νέος άνθρωπος που ξεκινάει να μαθαίνει το σώμα του και τι σημαίνει απόλαυση μέσα από τις ταινίες αυτές, θα γίνει ένας άνθρωπος με υπερβολικές προσδοκίες, όχι μόνο από τον ίδιο, αλλά και από τον/τη σύντροφό του. Ο άνθρωπος αυτός μοιραία θα οδηγηθεί στην απογοήτευση, γιατί οι πραγματικές ανθρώπινες σχέσεις δεν λειτουργούν όπως στις ταινίες αυτές.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς

– Πώς θα καταλάβουμε αν το παιδί μας έχει εθιστεί στο πορνό;

Όταν διαπιστώνουμε ότι περνάει πάρα πολύ χρόνο παρακολουθώντας τέτοιες ταινίες. Ας μην ξεχνάμε ότι όλο αυτό δημιουργεί στον εγκέφαλο ένα αίσθημα ανταμοιβής, καθώς εκκρίνεται ντοπαμίνη. Έτσι, το παιδί ή ο έφηβος βιώνει διαρκώς μια αίσθηση ευημερίας και ευχαρίστησης. Γι’ αυτό και, όταν ξεκινάει να βλέπει, περνάει από το ένα βίντεο στο άλλο σχεδόν αδηφάγα.

Επίσης, παραμελεί άλλους σημαντικούς τομείς της ζωής του, όπως το σχολείο και οι αθλητικές δραστηριότητες.

Τα άτομα που εμμονικά παρακολουθούν ταινίες πορνό απομονώνονται, κλείνονται στον μικρόκοσμό τους, αρχίζουν να εμφανίζουν συναισθηματική αστάθεια, με αποτέλεσμα να βλέπουμε αλλαγές στη διάθεση και στη συμπεριφορά τους.

ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ Η ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΔΙΑΠΑΙΔΑΓΩΓΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΟΡΝΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ.

– Τι μπορεί να κάνει ένας γονιός;

Η επικοινωνία είναι η λύση. Ο γονέας οφείλει να εξηγήσει στα παιδιά ότι όλο αυτό δεν είναι η πραγματικότητα και να τους μιλήσει για την ισότητα στις σχέσεις, για τον σεβασμό στον/στη σύντροφο, τη συναίνεση. Θα πρέπει να τους εξηγήσει ότι η συχνή παρακολούθηση πορνογραφικού υλικού μπορεί να είναι διασκέδαση, αλλά μπορεί εν τέλει να γίνει πρόβλημα.

Το ζητούμενο είναι να προλάβουμε, ώστε να μην ξεκινήσει η σεξουαλική τους διαπαιδαγώγηση μέσα από τέτοιες ταινίες.

Πρόκειται για μια διαδικασία που ξεκινάει πριν το παιδί φτάσει την ηλικία των 11 ετών. Πότε κάθε γονιός πρέπει να παρέμβει; Η κατάλληλη στιγμή έχει να κάνει με κάθε παιδί ξεχωριστά, γιατί κάθε παιδί αναπτύσσει σε διαφορετική ηλικία τα ενδιαφέροντά του, τη σεξουαλικότητά του, τον χαρακτήρα του.

Αν, ωστόσο, ένας γονιός δυσκολεύεται, μπορεί να ζητήσει βοήθεια από κάποιον ειδικό επιστήμονα. Αν δεν έχει τη δυνατότητα αυτή, είναι σημαντικό να ζητήσει βοήθεια από κάποιο μέρος της οικογένειας που του είναι πιο εύκολο να συζητήσει για τα θέματα αυτά με το παιδί.