ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΕΙΩΘΕΙ Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΚΑΘΩΣ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΜΕ

Καθώς μεγαλώνουμε, η μοναξιά μας χτυπά την πόρτα. Παίζουν κάποιο ρόλο οι προσδοκίες που έχουμε από τις σχέσεις μας; Νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιου Duke φαίνεται να απαντά στο ερώτημα.

Ας το παραδεχτούμε: όλοι έχουμε συγκεκριμένες ιδέες για το τι σημαίνει σχέση, είτε πρόκειται για φιλική είτε για συντροφική. Όμως, η πραγματικότητα είναι συχνά διαφορετική. Οι άνθρωποι δεν λειτουργούν με τον τρόπο που έχουμε στο κεφάλι μας. Μπορεί, δηλαδή, εμείς να απαντάμε άμεσα σε κάθε μήνυμα που φτάνει στο κινητό μας, αλλά ένας φίλος να μην απαντά ποτέ κι αυτό να μας ενοχλεί. Έτσι, οι προσδοκίες που έχουμε καλλιεργήσει για όποιον έχουμε απέναντί μας συχνά ανατρέπονται. Αυτές οι ανατροπές, λένε ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Duke, εξηγούν σε έναν βαθμό γιατί το αίσθημα της μοναξιάς γίνεται πιο έντονο καθώς τα χρόνια περνούν.

Πολλές χώρες, μάλιστα, έχουν εδώ και καιρό αρχίσει να «κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου» για τις συνέπειες της μοναξιάς και την αναδεικνύουν σε σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η μοναξιά συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο άνοιας, καρδιακής νόσου, εγκεφαλικού και άλλων προβλημάτων υγείας και επιταχύνει τις διαδικασίες γήρανσης.

Ο ρόλος των προσδοκιών στη μοναξιά

«Η μοναξιά προκύπτει από μια ασυμφωνία μεταξύ των αναμενόμενων και των πραγματικών κοινωνικών σχέσεων», λέει η επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Samia Akhter-Khan. «Το πρόβλημα που εντοπίσαμε στην τρέχουσα έρευνα ήταν ότι δεν έχουμε πραγματικά σκεφτεί τι περιμένουν οι άνθρωποι από τις σχέσεις τους. Δεν προσδιορίζουμε ποιες είναι αυτές οι προσδοκίες και πώς αλλάζουν από πολιτισμό σε πολιτισμό ή κατά τη διάρκεια της ζωής μας».

Όπως εξηγούν οι ερευνητές, δημιουργούμε για κάθε σχέση ένα σύνολο βασικών προσδοκιών. Οι περισσότεροι θέλουμε στη ζωή μας ανθρώπους στους οποίους μπορούμε να στραφούμε για βοήθεια, φίλους που μπορούμε να εμπιστευτούμε, συντρόφους με τους οποίους μπορούμε να μοιραστούμε εμπειρίες ζωής. Ωστόσο, σύμφωνα με τη θεωρία τους, τα ηλικιωμένα άτομα μπορεί να έχουν προσδοκίες που συνήθως παραβλέπουμε. Με άλλα λόγια, αυτό που θέλει ένας 30χρονος από τις κοινωνικές του σχέσεις μπορεί να διαφέρει από αυτό που θέλει ένας 60χρονος.

Unsplash John Moeses Bauan

Σημεία καμπής

Πιο συγκεκριμένα, η ομάδα αναφέρεται σε δύο συγκεκριμένες προσδοκίες που φαίνεται να μην λαμβάνονται συχνά υπόψη.

• Η πρώτη αφορά το γεγονός ότι οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας θέλουν να τους σέβονται, να τους ακούνε. Θέλουν οι γύρω τους να ενδιαφέρονται για τις εμπειρίες τους, να μαθαίνουν από τα λάθη τους και να εκτιμούν όσα έχουν περάσει.
• Η δεύτερη σχετίζεται με τη συνεισφορά τους στην κοινότητα. Θέλουν με κάποιον τρόπο (π.χ. μέσα από εθελοντικές δράσεις) να μεταβιβάσουν τις παραδόσεις ή τις δεξιότητές τους.

Unsplash Mihály Köles

Το ότι οι προσδοκίες αυτές συχνά παραβλέπονται μπορεί να σχετίζεται με το ότι η εργασία και η συνεισφορά των ηλικιωμένων συχνά δεν λαμβάνεται υπόψη στους οικονομικούς δείκτες, ενώ οι ηλικιακές διακρίσεις (ageism) και τα αρνητικά στερεότυπα που επικρατούν για τις μεγαλύτερες ηλικίες δεν βοηθούν στη βελτίωση της κατάστασης, εξηγεί η Akhter-Khan. Αν μπορέσουμε να εκπληρώσουμε τις παραπάνω προσδοκίες τους, μπορεί να μειώσουμε τα ποσοστά μοναξιάς στους ηλικιωμένους πληθυσμούς.

Ωστόσο, η μοναξιά δεν είναι ένα ζήτημα που αφορά μόνο τους ηλικιωμένους. Μεγάλο πλήγμα δέχτηκαν και οι νεότεροι ενήλικες, ιδιαίτερα το διάστημα της πανδημίας με τα απανωτά lockdown.