ΠΟΤΕ ΕΥΘΥΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΟΙ ΟΡΜΟΝΕΣ;

Οι ορμόνες και η ψυχική υγεία είναι ένα ζευγάρι αχώριστο. Κι ενώ τις περισσότερες φορές αναζητούμε τα αίτια των προβλημάτων μας σε ψυχολογικούς παράγοντες, καλό είναι να κάνουμε και καμιά εξέταση ορμονολογικού προσδιορισμού.

Τα προβλήματα της ψυχικής υγείας έχουν φυσικά διακυμάνσεις. Υπάρχουν σοβαρά και λιγότερο σοβαρά ζητήματα. Άλλοτε υπάρχει μια κλιμάκωση στην πορεία μιας νόσου, όπως η κατάθλιψη, κι άλλοτε αισθάνεσαι ότι πρόκειται απλώς για έντονες εναλλαγές της διάθεσης.

Η κατάθλιψη και οι αγχώδεις διαταραχές είναι από τα πιο συχνά ψυχικά προβλήματα της εποχής μας, ωστόσο δεν διαγιγνώσκονται πάντα έγκαιρα, σε μεγάλο βαθμό και εξαιτίας του στίγματος για την ψυχική ασθένεια. Υπάρχουν βέβαια κάποια πρώιμα σημάδια για να καταλάβεις μία κατάθλιψη, όπως και συγκεκριμένα συμπτώματα που μπορεί να έχει κάποιος με αγχώδη διαταραχή, όμως η μοναδική αξιόπιστη διάγνωση γίνεται από έναν ψυχίατρο.

H κατάθλιψη μπορεί να είναι ορμονική

Μιλώντας με τον καθηγητή Ψυχιατρικής Δημήτρη Δικαίο, πληροφορηθήκαμε ότι μια κατάθλιψη δεν οφείλεται πάντοτε σε ψυχολογικούς παράγοντες - συνηθέστερα κάποιο τραυματικό γεγονός δηλαδή - αλλά και σε οργανικούς λόγους. Ένας από αυτούς, ο δημοφιλέστερος ίσως, είναι ο υποθυρεοειδισμός. Τα χαμηλά επίπεδα της ορμόνης του θυρεοειδή αδένα στον οργανισμό προκαλούν κόπωση και συνεπακόλουθα αίσθημα κατάπτωσης και θλίψης.

Υπάρχουν όμως κι άλλες ορμονικές αλλαγές ή καταστάσεις που μπορεί να επηρεάσουν τον ψυχισμό μας και δεν είναι λίγες. Ο Αμερικανός ψυχίατρος Daniel G. Amen M.D. αναφέρεται σε μερικές από αυτές. Ο υπερθυρεοειδισμός για παράδειγμα, μπορεί να οδηγήσει σε υψηλά επίπεδα άγχους και να μας κάνει να νιώθουμε... στην πρίζα.

Τεστοστερόνη, οιστρογόνα, προγεστερόνη: πώς σε επηρεάζουν;

Όταν η τεστοστερόνη είναι χαμηλή, υπάρχουν επιπτώσεις στη σεξουαλική ζωή, πράγμα που είναι πιο ευρέως διαδεδομένο. Εκείνο όμως που φαίνεται ότι αγνοούμε είναι ότι η χαμηλή τεστοστερόνη επηρεάζει εξίσου και τη διάθεση και απενεργοποιεί τη μνήμη και το αίσθημα κινήτρου. Μπορεί δηλαδή να νιώθουμε αποδυναμωμένοι χωρίς να ξέρουμε το γιατί.

Όταν τα οιστρογόνα είναι χαμηλά, μπορεί να νιώθεις άγχος ή έντονη θλίψη, αλλά όταν είναι υψηλά (και υπάρχουν μερικές ενδείξεις για να το διαπιστώσεις), η συμπεριφορά σου μπορεί να γίνει πραγματικά αυταρχική. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που να επηρεάζει τις σχέσεις σου καταστροφικά.

Όταν η προγεστερόνη βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, μπορεί να έχεις πολύ άγχος και συνεπακόλουθα προβλήματα ύπνου. Σημαντικές είναι επίσης οι ορμόνες της ινσουλίνης, που μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα της φλεγμονής στο σώμα, της κορτιζόλης, που έχει να κάνει με το στρες και της μελατονίνης που συμβάλλει στην καλύτερη ποιότητα ύπνου.

Τι πρέπει να προσέξεις;

Ειδικά όσον αφορά τις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας με σταθερό κύκλο, συνήθως οι μέρες από την 19η έως την 21η, είναι κάπως «δύσκολες», χωρίς αυτό να ισχύει απαραίτητα για όλες.

Είναι γνωστό άλλωστε το προεμμηνορυσιακό σύνδρομο, που επιφέρει τόσο σωματική όσο και ψυχική δυσφορία, ενώ πρόσφατα μάθαμε και για την αρκετά σοβαρότερη Προεμμηνοροϊκή Δυσφορική Διαταραχή (από την οποία πάσχει και η Dixie d' Amelio).

Ίσως όλα αυτά από μόνα τους να μην αποτελούν σημαντικές αιτίες ψυχικής νόσου, δεν αποκλείεται όμως όταν τα επίπεδα των ορμονών παραμένουν απορρυθμισμένα για πολύ καιρό να οδηγήσουν σε κατάθλιψη, όπως για παράδειγμα συμβαίνει σε γυναίκες στην εμμηνόπαυση όταν τα οιστρογόνα πέφτουν δραματικά.

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό, όταν θα θελήσεις να μιλήσεις με κάποιον ψυχίατρο για την ψυχική σου κατάσταση, να κάνεις και ορμονολογικές εξετάσεις, προτού ξεκινήσεις την οποιαδήποτε θεραπεία.