ΠΕΙΤΕ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΑΤΑΚΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΛΥΣΕΤΕ ΜΑΓΙΚΑ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΔΙΑΦΩΝΙΑ

Υπάρχει τρόπος να λύσεις μια διαφωνία ή να σταματήσεις έναν καυγά τη στιγμή που πρόκειται να ξεσπάσει; Ναι, αρκεί να ελέγξεις και να διαλέξεις τις λέξεις σου.

Το ξέρετε. Υπάρχει αυτή η στιγμή, την ώρα που έχετε μια διαφωνία με κάποιον, που μοιάζει σαν να γυρίζει ένας διακόπτης και όλα από εκεί και πέρα να εκτροχιάζονται. Είναι το σημείο καμπής, όπου τα επιχειρήματα εξελίσσονται σε φωνές και σταματάμε να ακούμε τον άλλον (και αντίστροφα) προκειμένου να θωρακίσουμε τη θέση μας. Αποτέλεσμα; Θυμός, απογοήτευση, ρήγμα στην επικοινωνία και απόσταση.

Με κάποιους ανθρώπους ίσως και να κάνει καλό η ρήξη, μιας και φέρνει ένα ξεκαθάρισμα, τόσο στη σχέση όσο και στο τι περιμένουμε από τον άλλον. Τι γίνεται όμως όταν πρόκειται για τη σχέση μας με το παιδί μας, τον σύντροφό μας, τον γονιό μας;

«Οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες, ειδικά στις οικείες και κοντινές σχέσεις. Και είναι αυτές οι συγκρούσεις που είναι και οι πιο επώδυνες, καθώς ο σημαντικός Άλλος από σύμμαχος μεταμορφώνεται σε αδιαφιλονίκητο εχθρό», μου λέει η Νάντια Καραπατάκη, Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια. «Είναι εκείνες οι στιγμές που μέσα σε μία σχέση ο θυμός-οργή κατακλύζει και είναι πολύ δύσκολο να συγκρατήσει κανείς τον χείμαρρο των συναισθημάτων του».

Πόσο δύσκολο είναι, λοιπόν, μετά από μία τέτοια ρήξη να πλησιάσεις ξανά τον άνθρωπό σου και να συνδεθείς; Να χτίσεις ξανά την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια ανάμεσά σας; Επειδή το τίμημα είναι όντως βαρύ, όλοι μας θα επιλέγαμε –αν υπήρχε– έναν τρόπο να μην ξεπερνάμε τη γραμμή, να παγώνουμε τον χρόνο και να μην επιτρέπουμε στα συναισθήματά μας να μας παρασέρνουν.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Η φράση που σβήνει τις διαφωνίες

Αυτός ο τρόπος υπάρχει. Απαιτεί πολλά από εμάς, αλλά εκείνο που μας δίνει πίσω είναι τόσο πολύτιμο και τόσο ενδυναμωτικό που, πιστέψτε με, αξίζει τον κόπο. Έχει να κάνει με τη δύναμη των λέξεων. Θυμάμαι τον εαυτό μου τις εποχές των τεράστιων μαχών με τη μητέρα μου. Τότε, λίγο μετά την εφηβεία, η φωτιά ανάμεσά μας άναβε με το παραμικρό. Νεύρα, πόρτες να κλείνουν με δύναμη, φωνές, αφορισμοί. Πώς σταμάτησαν όλα αυτά; Η ψυχολόγος που έβλεπα τότε, μου έδωσε μία απλή συμβουλή: «Την επόμενη φορά που θα πιάσεις τον εαυτό σου να είσαι έτοιμη να τα γκρεμίσει όλα, τη στιγμή που η μητέρα σου είναι έτοιμη να “βγει από τα ρούχα της”, πες της απλά: Mαμά, εγώ σταματάω τη μάχη… Έχε εμπιστοσύνη στον τρόπο που με μεγάλωσες και στην αγάπη που μου έχεις δώσει».

Αυτό ήταν! Η μητέρα μου, σοκαρισμένη, με κοίταξε μην μπορώντας να πιστέψει τι είχε μόλις συμβεί και, μη βρίσκοντας δίπλα της διαθέσιμο κάθισμα, κατέβηκε στο πάτωμα. Κάθισα δίπλα της, αγκαλιαστήκαμε και λύσαμε τη διαφωνία μας ειρηνικά. Από τότε, όποτε έχω προσπαθήσει να αντιστρέψω τη ζημιά λίγο πριν συμβεί, όλοι οι παρ’ ολίγο τσακωμοί μου –ειδικά με τα παιδιά μου και τον σύντροφό μου– έχουν σταματήσει μαγικά. Μόνο όταν έχω όρεξη για καβγά αγνοώ τη δύναμη των λέξεων που μπορώ να πω για να τα σταματήσω όλα, και συνήθως είμαι ήδη φορτισμένη από άλλα που μου έχουν συμβεί, οπότε καταλαβαίνω τον εαυτό μου να διψάει για εκτόνωση.

«ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΡΓΙΣΜΕΝΟ ΕΑΥΤΟ ΚΡΥΒΕΤΑΙ Ο ΠΛΗΓΩΜΕΝΟΣ ΕΑΥΤΟΣ, ΠΟΥ ΒΙΩΝΕΙ ΠΟΝΟ, ΜΟΝΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΜΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ».

Από την ενδοσκόπηση στην κατανόηση

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η διάθεσή μας να σταματήσουμε τον καβγά πριν κορυφωθεί θέλει ωριμότητα και την ικανότητα για μία μικρή αποστασιοποίηση. «Βασικό εργαλείο στην επικοινωνία, ειδικά σε τέτοιες στιγμές, είναι ο εαυτός μας», λέει η κ. Καραπατάκη. «Όσο περισσότερο γνωρίζουμε τα τραύματα και τις πληγές μας, και τα έχουμε επουλώσει, τόσο πιο εύκολο είναι την ώρα της σύγκρουσης να διαφοροποιηθούμε συναισθηματικά, να κρατήσουμε την ασφαλή απόσταση, ώστε να ακούσουμε τι μας λέει ο Άλλος πίσω από τα λόγια του, ποια ανάγκη του πραγματικά εκφράζει, αλλά και ποια βαθύτερη ανάγκη υπάρχει πίσω από τον δικό μας θυμό». Όλα είναι θέμα εξάσκησης, οπότε ίσως να μην τα καταφέρετε με την πρώτη, αλλά σύντομα θα το «βρείτε».

Κατά δεύτερον, θα πρέπει εκείνη τη στιγμή να αφήσουμε τον εαυτό μας λίγο στην άκρη και να εστιάσουμε στον Άλλο. Δύσκολο, ε; Κι όμως. Αν πάψουμε να μιλάμε, κοιτάξουμε τον άλλο στα μάτια και ακούσουμε χωρίς να το παίρνουμε προσωπικά, ακόμη κι αν εξαπολύονται βαριές κατηγόριες εναντίον μας, θα μπορέσουμε να ακούσουμε πίσω από αυτά που μας λέει. «Είναι πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι πίσω από τον οργισμένο εαυτό κρύβεται επιμελώς ο πληγωμένος εαυτός, που βιώνει πόνο, μοναξιά και έντονο το αίσθημα της εγκατάλειψης, καθώς διαταράσσεται ο ασφαλής Δεσμός με τον σημαντικό Άλλο», σύμφωνα με την ειδικό. «Είναι αυτός ο εαυτός που με αγωνία ρωτάει: Είσαι εδώ για μένα; Είμαι σημαντικός για σένα; Με αγαπάς;».

Αυτή η θεώρηση μας βοηθάει να κατανοήσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και τον Άλλον την ώρα της σύγκρουσης και, σύμφωνα με την κ. Καραπατάκη, «ως εκ τούτου να επιλέξουμε τις λέξεις που προστατεύουν τον δεσμό και όχι τις λέξεις που τον πληγώνουν. Είναι αυτή η θεώρηση που μας βοηθάει να μιλήσουμε για τα συναισθήματά μας και τι πραγματικά έχουμε ανάγκη, αλλά και να διαβεβαιώσουμε τον Άλλον ότι είναι σημαντικός για εμάς, ότι μας αφορά να έχουμε μια καλή σχέση αγάπης μαζί του, ότι αντέχουμε και “χωράμε” ακόμα και τον “κακό” του εαυτό». Σε κάθε περίπτωση, πάντως, και μόνο που θα πούμε τις ατάκες που παραθέτουμε εδώ, θα μας βάλει σε άλλη θέση, σε σχέση με τον σημαντικό Άλλο.

Διαφωνίες με τον/τη σύντροφό μας

Όταν θέλετε να πείτε κάτι σκληρό, δύσκολο, κάτι που ακούγεται σαν σκληρή κριτική, δοκιμάστε να πλησιάσετε τον/τη σύντροφό σας και να πείτε:

• Αυτό που θα σου πω θα ακουστεί σκληρό, κακό, αλλά θέλω να θυμάσαι ότι ξεκινάει από τη βαθιά αγάπη που έχω για σένα. Μπορεί να κάνω λάθος αλλά θα πρέπει να το πω, να το μοιραστώ μαζί σου για να δούμε πώς θα το χειριστούμε, μαζί…
• Έχω θυμώσει πολύ μαζί σου, αλλά θέλω πραγματικά να σε ακούσω. Σε παρακαλώ, δοκίμασε να μου μιλήσεις με πιο ήρεμη φωνή, όσο κι αν νιώθεις τον θυμό να σε κυριεύει.
• Δεν θέλω να τσακωθούμε, θέλω να τα βρούμε. Θέλω να σε καταλάβω και θέλω να με καταλάβεις.
• Θέλω να βρούμε τη λύση. Αν θέλεις κι συ το ίδιο, έλα να προσπαθήσουμε μαζί.
• Μπορούμε να κάνουμε ένα διάλειμμα πριν πούμε ο ένας στον άλλον πράγματα που σίγουρα θα μετανιώσουμε;
• Έχω θυμώσει πολύ μαζί σου, αλλά σέβομαι τη σχέση μας.

«ΔΕΝ ΦΤΑΝΕΙ ΜΟΝΟ ΝΑ ΛΕΜΕ ΤΑ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ ΛΟΓΙΑ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΝΑ ΤΑ ΕΝΝΟΟΥΜΕ».

Διαφωνίες με τα παιδιά μας

Όταν είναι μικρά, η ισορροπία δυνάμεων δεν τους επιτρέπει να έρθουν σε απόλυτη ρήξη μαζί μας. Εκεί γύρω στην εφηβεία, όμως, οι αλλαγές στο σώμα τους μαζί με την επιρροή των συνομήλικων και τις νέες, τολμηρές τους απόπειρες να υπερβούν τα όρια μαζί μας φέρνουν πολλά παιδιά στο ρινγκ, απέναντι στον γονιό. Βγείτε από το συναίσθημα, θυμηθείτε ότι η δουλειά σας είναι να μεγαλώσετε σωστά αυτή την ανεξέλεγκτη ορμονική βόμβα που μοιάζει έτοιμη να εκραγεί προς κάθε κατεύθυνση και σκεφτείτε το σαν ευκαιρία να τα εκπαιδεύσετε.

Ατάκες που έχω δοκιμάσει και «πιάνουν» κάθε φορά:

• Δε συμφωνώ μαζί σου, αλλά έχω τη διάθεση να σε ακούσω χωρίς να σε διακόψω.
• Θα περιμένω να πέσει λίγο ο θυμός σου μέχρι να μπορείς να μου μιλήσεις χωρίς να φωνάζεις.
•  Όταν μου φωνάζεις δεν μπορώ να σε ακούσω, γιατί το σώμα μου μπαίνει σε άμυνα. Μπορείς να προσπαθήσεις να μιλήσεις με πιο ήρεμο τόνο; Πάρε ένα διάλειμμα, αν το χρειάζεσαι.
• Θέλω πολύ να σε καταλάβω. Μπορείς να με βοηθήσεις;
• Αναγνωρίζω ότι έκανα λάθος και θέλω να μου πεις πώς μπορώ να το διορθώσω.
• Αυτή τη στιγμή είμαστε και οι δύο πολύ θυμωμένοι, αλλά θέλω να θυμάσαι ακόμα και τώρα ότι σε αγαπώ χωρίς όρους.

Κλείνοντας, η ειδικός μας λέει: «Το ταξίδι στην επικοινωνία, στις συγκρούσεις και στην επίλυσή τους είναι ένα μοναχικό ταξίδι, στο οποίο καθένας μας καλείται να πειραματιστεί ανάλογα με τις δικές του δυνάμεις, αντοχές και γνώσεις, αναγνωρίζοντας πως δεν υπάρχουν έτοιμες συνταγές που θα αλλάξουν τα πράγματα ως διά μαγείας. Θέλει χρόνο, συνέπεια και βαθιά πίστη στην αξία των ανθρώπινων σχέσεων. Η αλλαγή μιας δυσλειτουργικής επικοινωνίας ξεκινάει τη στιγμή που καθένας ως ξεχωριστή οντότητα θα αποφασίσει να αλλάξει τον δικό του εαυτό, να αφήσει στην άκρη το ανταγωνιστικό Εγώ και να περάσει στο συνεργατικό Εμείς. Δεν φτάνει μόνο να λέμε τα κατάλληλα λόγια, αλλά και να τα εννοούμε, το βλέμμα μας, η στάση του σώματος μας να «λένε» πως είμαι εδώ για σένα, η σχέση μας είναι πολύ σημαντική για μένα και έχω την διάθεση να κάνω ότι περνάει από το χέρι μου προκειμένου να νιώθουμε ασφάλεια και εμπιστοσύνη».

Tips

• Εστιάστε στη λύση του προβλήματος, όχι στο να κερδίσετε τη διαμάχη.
• Ποτέ, μα ποτέ μην ανασύρετε επιχειρήματα από το μπαούλο του παρελθόντος.
• Αναγνωρίστε πρώτοι την ευθύνη που σας αναλογεί, ώστε να δώσετε χώρο στον άλλο να κάνει το ίδιο.
• Ποτέ μην ξεκινάτε τον καυγά την ώρα που πυροδοτείστε από μία συμπεριφορά. Κρατήστε το για μετά, αφού το σώμα σας έχει βγει από την κατάσταση συναγερμού.
• Μην «μικραίνετε» το πρόβλημα, ειδικά όταν έχετε να κάνετε με έφηβο. Κάτι που για εσάς μπορεί να είναι απλό, για τον άλλον μπορεί να δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα.
• Αποφύγετε τους αφορισμούς, όπως «με έχεις απογοητεύσει», «φύγε από το σπίτι» κ.λπ. Πράγματα που ξέρετε ότι αύριο θα μετανιώσετε.
• Παλιό αλλά κλασικό: Μιλήστε για σας και όχι για τον άλλο. Πείτε «αισθάνομαι ότι δεν με αγαπάς, όταν…» και όχι «δεν με αγαπάς».

Ευχαριστούμε τη Νάντια Καραπατάκη, Ψυχολόγο – Ψυχοθεραπεύτρια.