ΠΕΙΡΑΖΕΙ ΑΝ Η ΑΥΤΟΦΡΟΝΤΙΔΑ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ «ΕΑΥΤΟΥΛΗΔΕΣ»;

Αυτοφροντίδα, αυτοστοχασμός, αυτοβοήθεια αυτοβελτίωση… Ποιος θα αλλάξει τον κόσμο, αν όλοι εστιάζουμε εμμονικά στον εαυτό μας;

Φίλη των γονιών μου –που τα έχει ακόμα τετρακόσια και τώρα– στο τέλος της ζωής της ανατρέχει συχνά στο το παρελθόν. Mοιράστηκε μαζί μου τις αναμνήσεις της από τις μέρες του Πολυτεχνείου, όταν έβαζαν βαζελίνη στα βλέφαρα για τα δακρυγόνα και έτρεχαν με τη μητέρα μου στην Πατησίων. Αναμειγμένες με το εξεγερμένο πλήθος, αψηφούσαν τον κίνδυνο για τον εαυτό τους (σε μια εποχή που η λέξη αυτοφροντίδα μάλλον δεν ακουγόταν γενικά). Έβλεπαν μόνο τον αγώνα.

Λίγη υγρασία στα μάτια, ένα ποτήρι κρασί στη μνήμη εκείνης της παρέας που «φυλλοροεί» και μετά το σύνηθες: βόλτα στο διαδίκτυο. Καθώς με ενδιαφέρει το wellness, το Google απλόχερα μου χαρίζει καθημερινά ένα μπουκέτο θεμάτων που αφορούν την ευζωία. Πολλά από αυτά ξεκινούν με μία σύνθετη λέξη, στην οποία το αυτο– είναι το πρώτο συνθετικό.

«Ό,τι έχει να κάνει με αυτοφροντίδα διαβάζεται πολύ», μου λέει συνάδελφος και τον πιστεύω, γιατί και το δικό μου μάτι έχει γίνει ευαίσθητο σε οτιδήποτε αφορά τον εαυτό μου. (Μαμά, ήξερες τι σημαίνει αυτοφροντίδα τότε;)

Η αυτοφροντίδα σου πάνω απ’ όλα;

Τον «κοίτα τον εαυτό σου» είναι ένα σκαλί πιο πάνω στη βαθμίδα της αναισθησίας από το «κοίτα τη δουλειά σου», φράση αποτροπής από τη συμμετοχή στα κοινά. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει η «συνωμοσία» της ενασχόλησης με το εγώ. Δεν μέμφομαι όσους ασχολούνται με τον εαυτό τους. Για να δικαιολογηθώ, μάλιστα, χρησιμοποιώ συχνά-πυκνά τη φράση: «Αν εγώ δεν είμαι καλά, πώς θα φροντίσω τους άλλους;»

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Από την αρμαθιά των αυτο– λέξεων λείπει –μαντέψτε!– η αυτοθυσία. Άντε να την ακούσεις από κανέναν τηλεοπτικό ρεπόρτερ, που την ξεθάβει για να προσδώσει γλαφυρότητα στον προφορικό του λόγο. Ο εαυτός μας είναι πάνω από όλους και όλα. Αυτοφροντιζόματσε, αυτοβελτιωνόμαστε για να είμαστε καλύτεροι –ως προς τον εαυτό μας;–, αυτοβοηθειόμαστε, βρε αδερφέ, πού το βρίσκετε το κακό;

Δεν είσαι κέδρος, καλαμιά είσαι

Από γενιά σε γενιά περνάει η κουβέντα της λασηθιώτισσας προγιαγιάς μου: «Δεν είσαι κέδρος παιδί μου, μα καλαμιά. Μόνος δεν μπορείς να σταθείς. Με τους άλλους να ‘σαι». Αυτά περίπου έλεγε με την ντοπιολαλιά της εποχής της η γιαγιά η Φινοκαλιά – τότε οι άνθρωποι είχαν ως παρατσούκλι τους το όνομα του τόπου τους. Και δεν είχαν στάλα αδυναμίας τα λόγια της. Οι ιστορίες λένε ότι βοηθούσε όλο το χωριό, μοιραζόταν το λιγοστό της φαγητό με τους πεινασμένους, έτρεχε στους αρρώστους γιατί ήταν «μαμή» και ξάπλωνε στο πάτωμα δίνοντας το κρεβάτι της στους αποκαμωμένους ταξιδιώτες που περνούσαν από το Οροπέδιο (Λασιθίου). Δεν ήξερε από αυτοφροντίδα. Η φροντίδα ήταν ο ιερός σκοπός.

Ωδή στον εαυτούλη μου

Προσπαθώ να αυτοπροσδιοριστώ. Θέλω να είμαι αλληλέγγυα, αλλά έχω ρουτίνα αυτοφροντίδας την Τρίτη που έχει πορεία. Άσε που οι πορείες/διαμαρτυρίες/αγώνες έχουν κάτι «παλιακό».

Έχω ακούσει και το άλλο: «Νομίζω ότι αν όλοι μας αυτοβελτιωνόμασταν, ο κόσμος μας θα βελτιωνόταν». Τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού, που κάνουν μάθημα σε κοντέινερ με μόνη προοπτική τελειώνοντας το δημοτικό σχολείο να πάνε νυχτερινό γυμνάσιο, θα «αυτοβελτιωθούν»;

Η στροφή προς τον εαυτό μας τρώει μπόλικη από τη σκέψη μας για τους άλλους. Η υπερβολική αυτοφροντίδα και ο αυτοστοχασμός μας έχει κάνει εαυτούληδες. «Εγωπαθείς», όπως έλεγαν οι παλιότεροι χρησιμοποιώντας το επίθετο ως ύβρη. Μήπως ήρθε η ώρα να κάνουμε αυτοκριτική μας; Ή πέφτει ο ήλιος και είναι ώρα για μία σέλφι με λεζάντα «Me, myself and I»;