ΠΑΙΔΕΡΑΣΤΙΑ: ΕΙΝΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΨΥΧΙΚΗ ΝΟΣΟΣ

Η παιδοφιλία είναι ένα θέμα που πρέπει να απασχολεί την κοινωνία μας πολύ πριν φτάσει στις ειδήσεις με σοκαριστικό τρόπο. Όπως και οποιαδήποτε μορφή σεξουαλικής κακοποίησης και βίας.

Δεν ξέρω πώς διαχειρίστηκες την αποκάλυψη της σεξουαλικής κακοποίησης 12χρονης στον Κολωνό από γνωστό της οικογένειάς της, ο οποίος εξέδιδε το κορίτσι υπό την απειλή όπλου. Επειδή διάβασαν πολλά τα μάτια μου και άκουσαν πολλά περισσότερα τα αυτιά μου (περί «ερωτικής πράξης» και συναφών), θα μου επιτρέψεις να σου πω ότι νιώθω ακόμα μουδιασμένη. Σκεπτόμενη πού πάει η κοινωνία.

Αναζητώντας σχετικά στοιχεία, έπαθα μια νέα απελπισία για το πού πάει αυτός ο κόσμος. Κάθε χρόνο, εκατομμύρια παιδιά πέφτουν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης και σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Πρόκειται για ένα από τα πιο ειδεχθή εγκλήματα, καθώς τα θύματα αφενός είναι ανυπεράσπιστα, αφετέρου έχουν μειωμένη ικανότητα αντίδρασης.

Σύμφωνα με τη Unicef, «η σεξουαλική βία εμφανίζεται παντού: σε κάθε χώρα και σε όλα τα τμήματα της κοινωνίας. Ένα παιδί μπορεί να υποστεί σεξουαλική κακοποίηση ή εκμετάλλευση στο σπίτι, στο σχολείο ή στην κοινότητά του. Η ευρεία χρήση ψηφιακών τεχνολογιών μπορεί επίσης να θέσει τα παιδιά σε κίνδυνο».

Συχνότερα, δηλαδή σε ποσοστό 41,7%, η κακοποίηση συμβαίνει στα χέρια κάποιου που το παιδί γνωρίζει και εμπιστεύεται. Στο 38,2% των καταγγελιών ο δράστης έχει συγγενική σχέση με το θύμα.

Τα στοιχεία που δίνει η Unicef είναι σοκαριστικά:

• Περίπου το 90% των έφηβων κοριτσιών που αναφέρουν πως κάποιος τα βίασε λένε ότι έπεσαν για πρώτη φορά θύμα κάποιου τον οποίο γνώριζαν, συνήθως φίλου ή συζύγου.
• Τουλάχιστον 120 εκατομμύρια κορίτσια κάτω των 20 ετών (περίπου 1 στα 10) έχουν αναγκαστεί να κάνουν σεξ ή να άλλες σεξουαλικές πράξεις, με τον πραγματικό αριθμό να είναι πιθανότατα πολύ πιο ψηλός.
• Εκατομμύρια αγοριών δεν λένε πουθενά τη φρίκη που βιώνουν.

Στις περισσότερες κοινωνίες του κόσμου, η σεξουαλική κακοποίηση παιδιού αποτελεί ποινικά κολάσιμη πράξη και διώκεται. Πρόκειται ξεκάθαρα για έγκλημα εξουσίας που κυρίως καθοδηγείται από οικονομικά κίνητρα.

iStock

Ο οργανισμός RAINN ((Rape, Abuse & Incest National Network), που παρακολουθεί το φαινόμενο στις ΗΠΑ, δίνει ακόμα πιο εφιαλτικά στοιχεία:

• 1 στα 9 κορίτσια και 1 στα 53 αγόρια κάτω των 18 ετών βιώνουν σεξουαλική κακοποίηση ή επίθεση από ενήλικα.
• Το 82% όλων των θυμάτων κάτω των 18 ετών είναι γυναίκες.
• Οι γυναίκες ηλικίας 16-19 ετών έχουν 4 φορές περισσότερες πιθανότητες από τον γενικό πληθυσμό να γίνουν θύματα βιασμού, απόπειρας βιασμού ή σεξουαλικής επίθεσης.
• Οι επιπτώσεις της σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών μπορεί να είναι μακροχρόνιες.
• Τα θύματα έχουν περίπου 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν συμπτώματα κατάχρησης ναρκωτικών.
• Τα θύματα είναι περίπου 4 φορές πιο πιθανό να εμφανίσουν διαταραχή μετατραυματικού στρες ως ενήλικες.
• Τα θύματα είναι περίπου 3 φορές πιο πιθανό να εμφανίσουν ένα μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο ως ενήλικες.

Επειδή κάποιοι λατρεύουν να παίζουν με τις λέξεις ακόμα και όταν πρόκειται για ένα τόσο σοβαρό θέμα που μας αφορά όλους (και δείχνει πού έχει καταντήσει η ανθρωπότητα), ας δούμε κάποια βασικά πράγματα.

Tι είναι η παραφιλία

Ως παραφιλία ορίζεται η σεξουαλική απόκριση και διέγερση σε αντικείμενα ή καταστάσεις που δεν ανήκουν στα συνήθη διεγερτικά ερεθίσματα. Έως κάποιο βαθμό, παρεμβαίνουν στη δυνατότητα για αμοιβαία συναισθηματική σεξουαλική δραστηριότητα.

Ο όρος προκύπτει από τις λέξεις «παρά» (παρέκκλιση) και «φιλία» (αυτό προς το οποίο έλκεται το άτομο) και προέκυψε για να αντικαταστήσει τον παλιό ορισμό της σεξουαλικής διαστροφής ή σεξουαλικής απόκλισης στην αυστηρή επιστημονική ταξινόμηση (που στο παρελθόν περιλάμβανε και άλλες εκφάνσεις σεξουαλικότητας, π.χ. την ομαδική συνουσία).

Οι παραφιλικές συμπεριφορές θεωρούνται ασθένειες, όταν επικρατούν στη σεξουαλική ζωή του ατόμου και την προσδιορίζουν. Οι πιο δημοφιλείς παραφιλικές συμπεριφορές που έχουν αναγνωριστεί κλινικά σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών (DSM-V), είναι

• Επιδειξιομανία: Η τάση ενός άντρα να επιδεικνύει τα γεννητικά του όργανα σε γυναίκες, σε δημόσιο χώρο, χωρίς τη θέληση των θυμάτων.
• Φετιχισμός: Η τάση του ατόμου να ταυτίζεται με αντικείμενα, στο βαθμό που δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς αυτά για να ενεργοποιηθεί σεξουαλικά.
• Εφαψιμανία: Χαρακτηρίζεται από το άγγιγμα ερωτογόνων περιοχών αγνώστου ατόμου, χωρίς τη θέληση του, σε μέρη με κόσμο.
• Παρενδυσιακός φετιχισμός: Αφορά το άτομο που φορά τα ρούχα του αντίθετου φύλου, για σεξουαλική διέγερση.
• Σεξουαλικός σαδισμός: Σκόπιμη πρόκληση σωματικού ή ψυχικού πόνου (ταπείνωση, φόβος) σε σεξουαλικό σύντροφο για διέγερση ή/και οργασμό.
• Σεξουαλικός μαζοχισμός: Σκόπιμη συμμετοχή ενός ατόμου σε πράξεις ταπείνωσης, ξυλοδαρμού, δέσμευσης ή άλλων μορφών βίας, για σεξουαλική ευχαρίστηση.
• Ηδονοβλεψία: Η παρακολούθηση μιας σεξουαλικής δραστηριότητας μεταξύ άλλων ατόμων, με συνεπακόλουθη σεξουαλική διέγερση.
• Εφηβοφιλία: Η σεξουαλική προτίμηση προς παιδιά περιεφηβικής και εφηβικής ηλικίας, από 13 έως 18 χρόνων.
• Ηβηφιλία: Αφορά τη σεξουαλική έλξη προς τα παιδιά πρώιμης εφηβικής ηλικίας.
• Παιδοφιλία.

Τι είναι παιδοφιλία

Από ψυχοπαθολογική άποψη, η παιδοφιλία χαρακτηρίζεται ως μια σοβαρή διαταραχή, μια διαστροφή. Ένας παιδόφιλος αντλεί σεξουαλική ευχαρίστηση κυρίως από την σωματική επαφή με ανήλικα παιδιά. Παιδοφιλική συμπεριφορά θεωρείται και η παρακολούθηση πορνογραφικού υλικού ανηλίκων.

Το χαρακτηριστικό στοιχείο είναι η ακατανίκητη επιθυμία, η ορμή-ανάγκη από την οποία διακατέχεται το άτομο. Η εκπλήρωσή της δεν προσφέρει μόνο σεξουαλική ικανοποίηση αλλά και συναισθηματική πλήρωση, καθώς υπάρχουν σοβαρά δομικά ελλείμματα στην ψυχοσεξουαλική συγκρότηση.

Ο παιδόφιλος από τη μία θέλει να είναι παιδί: ταυτίζεται με τα παιδιά, ζει ανάμεσά τους, ζει για το παιχνίδι και τη φαντασία, ώστε να βιώνει το μύθο της «αιώνιας νιότης». Πολύ συχνά επιλέγει και σχετικά επαγγέλματα.

Την ίδια ώρα, απολαμβάνει την εξουσία και την αδυναμία αντίδρασης απέναντι σε ένα παιδικό, αδύναμο σώμα, διοχετεύοντας έτσι τον σαδισμό και την επιθετικότητά του. Πρόκειται δηλαδή για μία ιδιαίτερη ψυχοσύνθεση, ψυχωτικής τάξης ή κακοήθους ναρκισσισμού.

Υπάρχει και τεράστια κοινωνική διάσταση, με πολλά παιδιά να γίνονται θύματα από φόβο, ενοχή ή εξαιτίας μιας ενεργοποίησης του παιδικού τους αισθησιασμού από τους χειριστικούς παιδόφιλους.

iStock

Τι ήταν η παιδεραστία στην αρχαία Ελλάδα

Παιδόφιλος θεωρείται αυτός που έχει σεξουαλικές φαντασιώσεις με παιδιά και ελκύεται από αυτά. Παιδεραστής είναι όποιος «σπάει» το φράγμα των φαντασιώσεων και επιδίδεται και σε πράξεις.

Η παιδεραστία έχει μελετηθεί ως «αρχαία ελληνική μορφή αλληλεπίδρασης, κατά την οποία μέλη του ίδιου φύλου συμμετείχαν στις απολαύσεις μιας πνευματικής ή/και σεξουαλικής σχέσης, ως μέρος ενός κοινωνικά αποδεκτού αρχαίου εθίμου».

Όπως αναφέρεται αναλυτικότερα, «η “ιδανική παιδεραστική σχέση” στην αρχαία Ελλάδα περιλάμβανε έναν άντρα ηλικίας από 20 έως 30 χρόνων (εραστής) και έναν άλλον έως 18 χρόνων (ερωμένος). Η διαφορά ηλικίας σήμαινε και ότι ο μεγαλύτερος άντρας ήταν υπεύθυνος για τη διδασκαλία του νεαρότερου, επί της πολιτικής, του στρατού και των κοινωνικών συγκεντρώσεων. Ήταν περισσότερο δάσκαλος παρά εραστής. Ο νεαρότερος άνδρας ανταπέδιδε με σεξουαλικές χάρες που υποτίθεται πως δεν απολάμβανε».

Την ίδια πρακτική ακολουθούσαν οι Ρωμαίοι, όπως και οι Σαμουράι: οι μεγαλύτεροι σε ηλικία άντρες δίδασκαν τους νεαρότερους τους τρόπους της αγάπης, πώς να είναι καλύτεροι και πώς να απολαμβάνουν του σεβασμού ως εραστές αργότερα στη ζωή τους.

Τι είναι σήμερα η παιδεραστία

Ο Σόλων ήταν αυτός που ψήφισε αυστηρούς νόμους εναντίον της πρακτικής αυτής. Ο Πλάτων ήταν ο πρώτος που ανέφερε την παιδεραστία ως αφύσικη, πριν συστήσει την απαγόρευση της.

H παιδοφιλία προσδιορίστηκε για πρώτη φορά ως διαταραχή το 1968, από την Ένωση Αμερικανών Ψυχιάτρων, και μπήκε στη λίστα των παραφιλιών.

Στην Ελλάδα, η ηλικία συναίνεσης για σεξουαλική δραστηριότητα είναι τα 15 έτη. Διαφορετικά πρόκειται για έγκλημα, όπως έγκλημα είναι η κατοχή και τη διακίνηση παιδοφιλικού πορνογραφικού υλικού.

Τι είναι η σεξουαλική κακοποίηση ενός παιδιού

Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών αναφέρεται στη συμμετοχή ενός παιδιού (άτομου κάτω των 18 ετών) σε σεξουαλική δραστηριότητα, που παραβιάζει τους νόμους της κοινωνίας, με τον/την ανήλικο/ανήλικη:

• να μην κατανοεί πλήρως,
• να μη συναινεί ή να μην είναι σε θέση (ελλείψει ενημέρωσης) να δώσει συγκατάθεση,
• να μην είναι αναπτυξιακά προετοιμασμένος/προετοιμασμένη για την πράξη και να μην μπορεί να δώσει συγκατάθεση.

Κυρίως είναι θέμα εξουσίας, με τους δράστες να κερδίζουν την εμπιστοσύνη των θυμάτων τους με δωροδοκία ή εξαπάτηση, σε μέρη όπου θα έπρεπε να νιώθουν ασφαλή (σχολεία, εκκλησίες κ.λπ.). Μετά, τα θύματα νιώθουν ντροπή, ενοχή και κατηγορούν τον εαυτό τους.

Οι δράστες επιλέγουν συνήθως παιδιά που είναι ντροπαλά και ευάλωτα (προέρχονται από οικογένειες με πολλά προβλήματα και τους γονείς να λείπουν πολλές ώρες από το σπίτι).

Υπάρχει θεραπεία για την παιδοφιλία;

Όπως έχει εξηγήσει ο Κώστας Παπακωνσταντίνου (ψυχίατρος-ψυχαναλυτής, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχανάλυσης και Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας και επιστημονικός διευθυντής του Τμήματος ενηλίκων του Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων «Π. Σακελλαρόπουλος», μεταξύ άλλων) «τα πράγματα με την παιδοφιλία είναι κάπως περίπλοκα. Οι εγκληματίες (είναι χρήσιμο να διαχωρίζουμε τις εγκληματικές πράξεις από τις ασθένειες, όταν υπάρχουν νομικές συνέπειες) αρνούνται να δουν μια πραγματικότητα έξω από το πλέγμα της διαστροφής τους.

»Ο παιδόφιλος έχει συνείδηση του τι κάνει, συνεπώς δεν μπορεί να επικαλεστεί το ακαταλόγιστο της πράξης του.

»Ο λόγος που δεν αναζητεί θεραπεία είναι ασφαλώς ψυχικός αλλά και κοινωνικός, αφού η ίδια η κοινωνία πολλές φορές φοβάται, νιώθει ενοχή ή “αισθησιάζεται” με διαστροφικές συμπεριφορές. Τότε η διαστροφή φτάνει να υποθάλπεται από διαστροφικές “κρύπτες” στα κοινωνικά μας συστήματα.

»Όταν όμως η κοινωνία πάψει να συναινεί σιωπώντας –ελπίζουμε όλοι αυτό που ζούμε τελευταία να αποτελέσει ένα ξεκίνημα–, ενηλικιωθεί και καταφέρει να θέτει το όριο, τότε ίσως να αλλάξει το τοπίο και γι’ αυτά τα άτομα, τη συνειδητοποίησή τους, και έτσι στραφούν στο να αναζητήσουν βοήθεια».