ΟΙ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΑΓΧΩΝΟΥΝ

Μπορεί οι συνήθειες που διαμορφώνουμε να ενισχύουν τελικά το άγχος μας; Αν ναι, τι μπορούμε να κάνουμε;

«Διαμορφώνουμε συνήθειες κυρίως ασυναίσθητα. Σκοπός της διαδικασίας αυτής είναι να μας βοηθήσει στην αυτοματοποίηση συμπεριφορών, προκειμένου να καταβάλουμε λιγότερο κόπο στην καθημερινότητά μας», λέει η Καλλιόπη Εμμανουηλίδου, εκπαιδευτική-συμβουλευτική ψυχολόγος. Αυτό σημαίνει ότι μόλις καθιερώσουμε μια θετική ρουτίνα, βελτιώνεται η ζωή μας χωρίς επιπλέον προσπάθεια, ενώ μειώνεται κάπως και το καθημερινό μας άγχος.

Βέβαια, το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που υιοθετήσουμε «κακές» συνήθειες. Οδηγούμαστε, δηλαδή, σε αρνητικές συμπεριφορές, χωρίς απαραίτητα να το συνειδητοποιούμε. Ενώ νομίζουμε ότι έχουν μια χρησιμότητα, στην πραγματικότητα δεν μας ωφελούν.

Για να γίνει πιο ξεκάθαρο αυτό, ας φέρουμε στο μυαλό μας τις συνήθειες που έχουμε όσον αφορά τη διατροφή ή τη φυσική μας δραστηριότητα. Κάποιες είναι θετικές, κάποιες όχι τόσο. Σε κάθε περίπτωση, χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε μας κατευθύνουν σε ωφέλιμες ή λιγότερο ωφέλιμες δράσεις. Το ίδιο μπορεί να ισχύει και στην περίπτωση του άγχους. Κάποιες συνήθειές μας, δηλαδή, μπορεί να το επιδεινώνουν.

Unsplash Jason Briscoe

Οι καθημερινές μας ρουτίνες και το άγχος

Αν και σε γενικές γραμμές δεν θεωρούμε ότι οι καθημερινές μας ρουτίνες είναι η πηγή του άγχους μας (εκτός αν έχουμε μια ακόρεστη δίψα για ταινίες τρόμου ή είμαστε «εθισμένοι» στο λεγόμενο doomscrolling, το να διαβάζουμε δηλαδή ασταμάτητα αρνητικές ειδήσεις online), υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο απλές, καθημερινές συνήθειες να ενισχύουν εν τέλει το στρες που βιώνουμε.

Κάποιος που αγχώνεται, για παράδειγμα, με τη δουλειά του και «σκρολάρει» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή διαβάζει τους τίτλους των εφημερίδων για να χαλαρώσει, καταλήγει να δέχεται μια χιονοστιβάδα αρνητικών ειδήσεων και τοξικότητας, που τον αφήνει τελικά πιο στρεσαρισμένο. Κάποιος άλλος μπορεί, όταν είναι ανήσυχος, να καταναλώνει γλυκά και στη συνέχεια να νιώθει δυσάρεστα και να ανησυχεί για την υγεία του.

Όποια κι αν είναι η δική μας περίπτωση, οι συνήθειες αυτές πιθανώς κάποτε να μας πρόσφεραν ανακούφιση. Στο παρελθόν, το κέικ μπορεί να ήταν μια παρηγοριά και τα social media διασκεδαστικά. Τώρα, όμως, μας αγχώνουν περισσότερο και μια φαινομενικά βοηθητική συνήθεια γίνεται επιζήμια!

iStock

Αντικαθιστώντας μια συνήθεια

Το καλό είναι πως ό,τι μαθαίνεται... ξε-μαθαίνεται. Τι πρέπει να κάνουμε εάν αισθανόμαστε ότι οι συνήθειές μας ενισχύουν το άγχος μας; Το πρώτο βήμα για να απαλλαγούμε από αυτές είναι να ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στο πώς αντιδρούμε, όταν αισθανόμαστε ανήσυχοι. Πρέπει να τις παρατηρήσουμε και να εντοπίσουμε αυτό που τις ενεργοποιεί. Εξακολουθούν να μας βοηθούν; Η συνειδητοποίηση ότι οι συνήθειες που έχουμε υιοθετήσει ως απάντηση στο άγχος δεν εξυπηρετούν πλέον τα συμφέροντά μας, μπορεί σε έναν βαθμό να μας οδηγήσει προς τη σωστή κατεύθυνση.

«Όταν διαπιστώσουμε ότι οι ρουτίνες μας δεν αποτελούν πραγματικό βοήθημα, τότε αρχίζουμε να τις αγνοούμε, να ελέγχουμε την παρόρμηση και να δημιουργούμε άλλες συνάψεις στον εγκέφαλό μας, δηλαδή άλλες, ωφέλιμες συνήθειες, που δεν έχουν παρενέργειες δυσάρεστων συναισθημάτων», συμπληρώνει η κ. Εμμανουηλίδου. Τις αντικαθιστούμε, δηλαδή, με κάτι πιο βοηθητικό, όπως είναι οι ασκήσεις αναπνοής, ένας σύντομος περίπατος, λίγες διατάσεις στην καρέκλα. Στην ουσία ακολουθούμε το παράδειγμα εκείνων που προσπαθούν να «κόψουν» το κάπνισμα και αντικαθιστούν το τσιγάρο με την τσίχλα!

Η Καλλιόπη Εμμανουηλίδου είναι εκπαιδευτική-συμβουλευτική ψυχολόγος MEd, MEd, MSc, Cert.Couns., PhD, CPsychol.