ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΖΥΓΙΟΥ ΑΠΟ ΜΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΟ

Κατά κοινή ομολογία το διαζύγιο αποτελεί πλέον ένα φαινόμενο της εποχής μας. Κάθε διαζύγιο είναι μία συναισθηματική, και όχι μόνο, απο-σύνδεση. Πώς μπορούμε να το διαχειριστούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο; Μία ψυχολόγος, που ασχολείται με τη συμβουλευτική σχέσεων, γράφει.

Δύο σύντροφοι, που έχουν επενδύσει σε μία κοινή ζωή έχουν ενώσει τις καθημερινότητές τους και έχουν δημιουργήσει οικογένεια και κοινωνικούς δεσμούς, καλούνται να ξετυλίξουν τα «μπερδεμένα κουβάρια» τους και να κόψουν τη σύνδεση που μέχρι τώρα είχαν δημιουργήσει μεταξύ τους. 

Ένα διαζύγιο, είτε «φιλικό» είτε «εχθρικό» είναι μία απώλεια, είναι επώδυνο. Ανακινεί συναισθήματα και μας αναγκάζει να κοιτάξουμε τον εαυτό μας κατάματα. Γι' αυτό, αρκετά ζευγάρια συνεχώς αναβάλλουν τον χωρισμό. Ασυνείδητα αναβάλλουν την αποκάλυψη της αλήθειας τους και την ανάγκη να μπουν στη διαδικασία να επεξεργαστούν όλα αυτά που αναδύονται. 

Και βέβαια μέσα σε αυτό αισθανόμαστε χαμένοι, και αναζητάμε κάποιον να μας δείξει τον δρόμο και τον τρόπο.  

Πριν από το διαζύγιο, τί;

Η απόφαση να χωρίσει ένα ζευγάρι είναι δύσκολη και δυσκολεύει περισσότερο αν υπάρχουν παιδιά. Είναι μία απόφαση μη αναστρέψιμη για ολόκληρη την οικογένεια. Όταν όμως δύο σύντροφοι έχουν εξελιχθεί προς διαφορετικές κατευθύνσεις, τα ζητούμενά τους δεν ταιριάζουν πια και τελικά παίρνουν την απόφαση να χωρίσουν την κοινή τους ζωή, τότε καλό είναι να στοχεύσουμε σε ένα ειρηνικό διαζύγιο, κάτι που ίσως αποβεί σωτήριο για όλα τα μέλη της οικογένειας.

Ένας ειδικός ψυχικής υγείας, ψυχολόγος ή σύμβουλος ζεύγους γίνεται συνοδοιπόρος και καταλύτης σε αυτό το στάδιο. 

Υπάρχει σίγουρα τρόπος να χωρίσουμε, αποφεύγοντας αντιδικίες και εξευτελισμούς εκατέρωθεν. Το πρόβλημα, τις περισσότερες φορές, ξεκινάει από το γεγονός ότι παίρνουμε αποφάσεις που θα επηρεάσουν την υπόλοιπη ζωή μας εν βρασμώ. Το αν τελικά θα χωρίσουμε είναι μία απόφαση που χρειάζεται να ληφθεί με ψυχραιμία και προετοιμασία.

Κάνε αυτές τις ερωτήσεις στον εαυτό σου

Ας διερευνήσουμε αρχικά το κατά πόσο είμαστε σίγουροι για την απόφασή μας. Έχω προσπαθήσει να κρατήσω τη σχέση μου, να επικοινωνήσω και να συνδεθώ με τον/τη σύντροφό μου προτού καταλήξω ότι δεν μένει κανένας άλλος δρόμος από τον χωρισμό; 

Βοηθάει να αναρωτηθούμε αν επικοινωνούμε ανοιχτά και ειλικρινά. Το μεγαλύτερο πρόβλημα ενός ζευγαριού είναι να θεωρήσουν δεδομένη τη σχέση και να κλείσουν την επικοινωνία, με αποτέλεσμα να απομακρυνθούν, κάποιες φορές ανεπανόρθωτα. Εκεί έρχεται το διαζύγιο.

Οδηγός διαζυγίου: Τι πρέπει να ξέρεις

Και τότε ανοίγουν οι ασκοί του Αιόλου και ξεπηδούν σαν δίνη συναισθήματα καταπιεσμένα, απωθημένα, προσωπικά «μπαγκάζια» και απειλούν να μας ισοπεδώσουν, ή έτσι νιώθουμε. Τα συναισθήματα θα καταλαγιάσουν όσο μπερδεμένα κι αν τα νιώθεις τώρα. Χρειάζεται ψυχραιμία και επίγνωση για να αποφύγεις λάθος επιλογές λόγω συναισθηματικής φόρτισης.

Σε κάθε περίπτωση, είναι καλό να θυμόμαστε ότι όπως η σχέση χρειάστηκε δύο για να δημιουργηθεί, απαιτούνται δύο για να τελειώσει.  Ποτέ μα ποτέ δεν ευθύνεται μόνο η μία πλευρά!

Ο καθένας από τους δύο συντρόφους έχει τη δική του οπτική και το δικό του μερίδιο ευθύνης και αυτός είναι άλλος ένας λόγος που είναι τόσο δύσκολο: έχουμε και οι δύο και δίκιο και άδικο! 

Πότε και πώς πρέπει να το μάθουν τα παιδιά

Αφού αποφασίσατε να χωρίσετε, μένουν δύο ακόμα πράγματα. Πρώτο και πιο σημαντικό να προετοιμάσετε τα παιδιά. Πώς προετοιμάζεις ένα παιδί για το ότι η οικογένεια που μέχρι τώρα ξέρει, θα αλλάξει μορφή;

Φροντίζουμε να είμαστε εμείς έτοιμοι για να ανακοινώσουμε στα παιδιά μας τον χωρισμό και τις αλλαγές που θα φέρει στη ζωή τους. Φτιάχνουμε ένα πλάνο και κάνουμε τη συζήτηση με τα παιδιά μας από κοινού οι γονείς. Φροντίζουμε να κρατήσουμε ανοιχτή την επικοινωνία για όλες τις απορίες που θα προκύψουν.

Λύσε τα πρακτικά θέματα

Ένα διαζύγιο έχει και logistics. Κι αυτό ανασύρει τραύματα και ανοίγει νέες συγκρούσεις. Μεγάλο μέρος ενός καλού διαζυγίου είναι το να λύσουμε τα πρακτικά θέματα: ποιος παίρνει τι, τα μερίδια στη διατροφή των παιδιών, κατοικίες, επιμέλεια/συνεπιμέλεια, επισκέψεις, γενέθλια, γιορτές και αργίες.

Επειδή στο μυαλό μας τα πράγματα είναι ιδανικά, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι, δεν πρέπει να αφήσουμε τίποτα στο «μιλητό». Καλό είναι λοιπόν να βάλουμε στην ομάδα μας κι έναν δικηγόρο ή διαμεσολαβητή.

Ας μην μας τρομάζουν οι λέξεις. Όπως ο ψυχολόγος βοηθάει ψυχολογικά, ο δικηγόρος κατευθύνει και βοηθάει να βρείτε και να επικυρώσετε τις πιο κατάλληλες και λογικές λύσεις για όλους. 

Μετά το διαζύγιο, πώς;

Μετά το διαζύγιο, ανοίγει ο καθένας μας ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή του που δεν συμπεριλαμβάνει τον άλλον, παρά μόνο όπου απαραιτήτως χρειάζεται για τα παιδιά. Το δεν είμαστε πια σύζυγοι είναι κάτι νέο και χρειαζόμαστε και οι δύο πρώην σύντροφοι μια περίοδο προσαρμογής.

Υπολόγισε ότι κατά μέσο όρο η περίοδος προσαρμογής στη νέα συνθήκη για εμάς τους ενήλικες (και για τον σύντροφο που ήθελε να χωρίσει) είναι 1 χρόνος, όσο δηλαδή χρειάζεται για να κάνουμε έναν κύκλο επετειακά γύρω από όλα αυτά που είχαμε συνηθίσει να κάνουμε μαζί. Καλό είναι σ' αυτήν τη φάση να αποφύγουμε νέες ερωτικές σχέσεις, γιατί συνήθως κάτι τέτοιο είναι συνταγή αποτυχίας.

#1 Βρες τον εαυτό σου

Τώρα είναι η ώρα (με το βλέμμα στο μέλλον) να ανακαλύψει ο κάθε σύντροφος ποιος είναι χωρίς τον άλλον. Αν π.χ. επί 20ετία ήσουν η σύζυγος του Τάκη, ήσασταν «Μαρία και Τάκης», ποια είσαι χωρίς τον σύντροφο σου;

Ξεκίνα με το να δημιουργήσεις ένα ισχυρό δίκτυο υποστήριξης από φίλους και συγγενείς, ανθρώπους που σε βοηθάνε με τα παιδιά και συναδέλφους που πιθανώς θα γίνουν κολλητοί. Να θυμάσαι ότι οι άνθρωποι λειτουργούμε εκ φύσεως σε αγέλη. Γι’ αυτό και είναι τόσο σημαντικό στις δύσκολες στιγμές να έχουμε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον. Ένα καλό δίκτυο είναι αυτό που κάνει τη διαφορά στο διαζύγιο.

ΣΕ ΕΝΑ ΔΙΑΖΥΓΙΟ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΜΟΝΟ Η ΜΙΑ ΠΛΕΥΡΑ. ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΟ ΞΕΧΝΑΜΕ ΑΥΤΟ. ΕΧΟΥΜΕ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΔΙΚΙΟ ΚΑΙ ΑΔΙΚΟ.

Εδώ θα βρεις τον φίλο που θα βγεις για ποτό, τη συνάδελφο που θα σου πει για τον όμιλο πεζοπορίας και την ξαδέλφη που θα γίνει ο ώμος για να κλάψεις ή να θυμώσεις. Ο σκοπός ενός τέτοιου δικτύου είναι να σου παρέχει συναισθηματική και πρακτική ασφάλεια και ευκολία. Δικτυώσου και άνοιξε τον κύκλο σου. Όταν είναι η ώρα, θα έρθει κι η σειρά σου να ανταποδώσεις. 

#2 Δες έναν ψυχολόγο

Αν δεν έχεις ξεκινήσει να επισκέπτεσαι ψυχολόγο πριν από το διαζύγιο, ξεκίνα τώρα. Είναι το καλύτερο δώρο που μπορείς να κάνεις στον εαυτό σου σε αυτήν τη φάση. Ο κατάλληλος ψυχολόγος θα σε βοηθήσει στη διαδικασία της ίασης και θα σε ενθαρρύνει να κοιτάξεις μπροστά.

Εδώ βρίσκεσαι στο κατάλληλο, ασφαλές περιβάλλον για να διαχειριστείς τα συναισθήματα και τις σκέψεις, τις προκλήσεις, τα μοτίβα δικής σου δυσλειτουργικής συμπεριφοράς που δεν θέλεις να διαιωνίζεις και στην επόμενη σχέση σου, και να προσαρμοστείς στις αλλαγές. 

#3 Φρόντισε σώμα και πνεύμα

Όπως φροντίζεις την ψυχική και πνευματική σου υγεία, φρόντισε και το σώμα σου. Ασκήσου και φρόντισε τη διατροφή σου, αποφεύγοντας κάπνισμα και αλκοόλ. Κοιμήσου όσο χρειάζεσαι. Το διαζύγιο είναι μία πολύ ενεργοβόρα διαδικασία ψυχικά και σωματικά και χρειάζεσαι σθένος για να ανταπεξέλθεις. 

Με το βλέμμα στο μέλλον, δοκίμασε νέες εμπειρίες! Γράψου στην πισίνα που τόσο καιρό ήθελες, στη λέσχη βιβλίου του δήμου σου, ολοκλήρωσε εκείνο το μεταπτυχιακό που άφησες στη μέση, γνώρισε νέους ανθρώπους ή κάνε ό,τι άλλο σε ευχαριστεί! 

Κάνε ενδοσκόπηση και αυτοκριτική. Όλες οι εμπειρίες και οι δυσκολίες είναι ταυτόχρονα ευκαιρίες για μάθηση. Τώρα, είναι η κατάλληλη στιγμή να δεις τι κρατάς και τι αφήνεις πίσω. Ποιος ή ποια θέλεις να είσαι; 

#4 Δώσε βάρος στα παιδιά και απόφυγε καβγάδες

Φρόντισε τη σχέση με τα παιδιά σου και τις ανάγκες τους. Τα παιδιά αντιδρούν σε ένα διαζύγιο με διάφορους τρόπους, κι όχι πάντα εκρηκτικά όπως μπορεί να φαντάζεται κανείς. Κράτα τα μάτια ανοιχτά για αλλαγές στις συμπεριφορές τους.

Τα παιδιά έχουν κι αυτά ανάγκη προσαρμογής και οι έρευνες δείχνουν ότι χρειάζονται περίπου 2 χρόνια για να φανεί μία καλή προσαρμογή στη νέα κατάσταση.

Ταυτόχρονα, φαίνεται ότι ένα διαζύγιο είναι καλύτερο για την ψυχική υγεία των παιδιών από έναν κακό γάμο γεμάτο συγκρούσεις ή και δύο δυστυχισμένους γονείς. Οπότε χαλάρωσε τις ενοχές σου και δώσε τους χρόνο, παρουσία, και επικοινωνία. 

Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΣΤΗ ΝΕΑ ΣΥΝΘΗΚΗ ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΤΑΙ ΣΕ 1 ΧΡΟΝΟ ΓΙΑ ΕΜΑΣ ΤΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ. 

Τελευταίο και πολύ βασικό είναι και οι δύο να αποφύγετε τους καβγάδες και την επανάληψη του μοτίβου της σχέσης σας μέσα στον γάμο. Τι νόημα έχει ένας καβγάς τώρα; Εστίασε στη δική σου συμπεριφορά, όχι του άλλου.

Εξάλλου, οι συγκρούσεις σας εξακολουθούν να επηρεάζουν τα παιδιά και συνδέονται με συναισθήματα άγχους και δυσκολίες στην απόδοσή τους στο σχολείο.

Κι ένα να τελευταίο tip

Να θυμάσαι ότι το διαζύγιο σηματοδοτεί θεσμικά και τυπικά το τέλος του γάμου και της κοινής σας ζωής. Ουσιαστικά όμως, είναι το εφαλτήριο της επόμενης φάσης της ζωής του καθενός σας και η ευκαιρία να κάνεις τα πράγματα διαφορετικά, να εξελιχθείς!

Έτσι, ίσως συμφωνήσεις με τη ρήση της Αμερικανίδας συγγραφέως Nancy Friday, που έχει ασχοληθεί επισταμένως με ζητήματα σχέσεων και ισότητας: «Ο χωρισμός δεν είναι το τέλος της αγάπης. Ο χωρισμός μας μαθαίνει να αγαπάμε». 

Η Χριστιάνα Γερμανού είναι ψυχολόγος-σύμβουλος ψυχικής υγείας.