Ο ΤΡΟΠΟΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΟΙ ΜΟΝΑΧΙΚΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

Το να είναι κάποιος άνθρωπος μοναχικός δεν εξαρτάται από το αν έχει φίλους, αλλά από το αν νιώθει πως τον καταλαβαίνουν.

Οι άνθρωποι θεωρούμαστε κοινωνικά όντα. Πιο σωστά, έχουμε τη θεμελιώδη ανάγκη να νιώθουμε πως «ανήκουμε», ότι σχετιζόμαστε με άλλους. Πως μας καταλαβαίνουν. Κάτι που –σύμφωνα με μελέτη– ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου οι οποίες σχετίζονται με το αίσθημα ανταμοιβής. Όταν νιώθουμε πως δεν γινόμαστε κατανοητοί, ενεργοποιούνται περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με αρνητικό συναίσθημα.

Εν τω μεταξύ, δεδομένα αυτοαναφοράς υποδηλώνουν ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της μοναξιάς και του αισθήματος ότι δεν γινόμαστε κατανοητοί από άλλα άτομα. Με απλά λόγια, το «δεν με καταλαβαίνεις» είναι παράγοντας κινδύνου για τη μοναξιά και έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ευημερία των ατόμων. Συμπεριλαμβανομένου ενός αυξημένου κινδύνου θνησιμότητας.

Όλα αυτά δεν θα σε ενδιέφεραν, εάν πολλές διαφορετικές υγειονομικές αρχές του πλανήτη δεν είχαν κάνει λόγο για «κρίση μοναξιάς» και δη στη ζωή μετά την εμφάνιση της πανδημίας Covid-19.

Οι μοναχικοί άνθρωποι επεξεργάζονται τον κόσμο διαφορετικά

Ερευνητές του UCLA θέλησαν να διαπιστώσουν αν κάθε μοναχικός άνθρωπος επεξεργάζεται τον κόσμο διαφορετικά, με τον δικό του, ιδιότυπο τρόπο. Αν οι μοναχικοί άνθρωποι βλέπουν τον κόσμο με τρόπους που δεν μοιάζουν με εκείνους των υπολοίπων μελών της κοινότητας τους – κι έτσι νιώθουν αποσυνδεδεμένοι.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Όπως αναφέρουν στη δημοσίευση της μελέτης, οι επιστήμονες έκαναν λειτουργική μαγνητική τομογραφία σε 66 πρωτοετείς φοιτητές, για να μετρήσουν τα πρότυπα επεξεργασίας του εγκεφάλου. Τα ευρήματά τους «μπορούν να βοηθήσουν τους ερευνητές να κατανοήσουν καλύτερα τις αποχρώσεις της μοναξιάς και τον αντίκτυπό της στην ψυχική υγεία». Τι είδαν να συμβαίνει;

Σημασία δεν έχει ο αριθμός των φίλων αλλά η «σύνδεση»

Όπως διάβασες και νωρίτερα, το πρώτο πράγμα που διευκρινίζουν όσοι ασχολούνται με τον αντίκτυπο που έχει η μοναξιά στην ευημερία και την υγεία ενός ανθρώπου είναι πως δεν έχει να κάνει με το αν έχουμε ή δεν έχουμε φίλους. Σε πρώτο πλάνο τίθεται το πώς αισθανόμαστε. Αν νιώθουμε «σύνδεση».

Οι συμμετέχοντες στη μελέτη, ηλικίας από 18 έως 21 ετών, συμπλήρωσαν την κλίμακα μοναξιάς του UCLA, έρευνα που μετρά τα υποκειμενικά συναισθήματα μοναξιάς και τα συναισθήματα κοινωνικής απομόνωσης ενός ατόμου. Με βάση τα αποτελέσματα, οι επιστήμονες χώρισαν τους συμμετέχοντες σε δύο ομάδες: τους μοναχικούς και τους μη μοναχικούς, δηλαδή αυτούς που δεν βιώνουν μοναξιά. Στη συνέχεια σάρωσαν τον εγκέφαλο κάθε συμμετέχοντα χρησιμοποιώντας fMRI, ενώ παρακολουθούσε σειρά από βίντεο με θέματα από συναισθηματική μουσική έως σκηνές πάρτι και αθλητικές εκδηλώσεις.

Συγκρίνοντας τα δεδομένα απεικόνισης εγκεφάλου μεταξύ των δύο ομάδων, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι τα πιο μοναχικά άτομα παρουσίαζαν περισσότερο ανόμοια και ιδιότυπα μοτίβα επεξεργασίας εγκεφάλου από τα μη μοναχικά άτομα. Όπως τονίστηκε, αυτό το εύρημα είναι σημαντικό γιατί αποκαλύπτει ότι η νευρική ομοιότητα (βλ. πόσο παρόμοια είναι τα πρότυπα εγκεφαλικής δραστηριότητας διαφορετικών ατόμων) συνδέεται με μια κοινή κατανόηση του κόσμου που είναι σημαντική για τη δημιουργία κοινωνικών δεσμών.

ΚΑΘΕ ΜΟΝΑΧΙΚΟ ΑΤΟΜΟ ΔΙΑΦΕΡΕΙ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΚΟ ΤΟΥ, ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΤΡΟΠΟ.

Είναι επίσης πιθανό η έκταση της αντικειμενικής και υποκειμενικής κοινωνικής σύνδεσης/αποσύνδεσης να κυμαίνεται με τον χρόνο, ενώ μπορεί να επηρεάσει ή να επηρεαστεί από τον βαθμό στον οποίο ένα άτομο επεξεργάζεται ιδιόρρυθμα τον κόσμο.

Οι άνθρωποι που υποφέρουν από μοναξιά συνδέονται λιγότερο με τον κοινωνικό κανόνα για την αντίληψη του κόσμου. Επίσης, κάθε μοναχικό άτομο διαφέρει με μοναδικούς τρόπους. Αυτή η μοναδικότητα μπορεί να επηρεάσει περαιτέρω τα συναισθήματα απομόνωσης και έλλειψης κοινωνικών σχέσεων.

Το γεγονός ότι δεν βρίσκουν κοινά με μοναχικά ή μη άτομα καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την επίτευξη κοινωνικής σύνδεσης για αυτούς.

Το να περιτριγυρίζεται κανείς από άτομα που βλέπουν τον κόσμο διαφορετικά από τον εαυτό του μπορεί να είναι ένας παράγοντας κινδύνου για μοναξιά, ακόμα κι αν κάποιος συναναστρέφεται τακτικά μαζί τους.