Ο ΛΟΓΟΣ ΠΟΥ ΚΑΠΟΙΑ ΑΤΟΜΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΣΑ ΣΤΑ ΝΕΥΡΑ ΟΤΑΝ ΞΥΠΝΑΝΕ

Πριν κατηγορήσεις ως κακότροπο και στριμμένο έναν άνθρωπο που ξυπνά με νεύρα, μάθε τι άλλο μπορεί να συμβαίνει.

Αν είσαι από τους ανθρώπους που μέχρι να φτάσουν στη δουλειά και να πιουν την πρώτη γουλιά καφέ δεν έχουν διάθεση να μιλήσουν σε άνθρωπο, να ξέρεις σε νιώθω. Ξέρω πως είσαι πολύ καλύτερος άνθρωπος από αυτό που δείχνεις κάθε πρωί, όταν αφήνεις το παιδί στο σχολείο φορώντας σκούρα γυαλιά και γρυλίζοντας κάτι σαν «καλημέρα» στους άλλους γονείς που, πραγματικά, πού τη βρίσκουν την όρεξη για κουβέντα αχάραγα;

Την κατάστασή σου δικαιολογούν και οι επιστήμονες που καταλήγουν ότι –πέρα από τα νεύρα που ανθρώπινα έχεις επειδή για ακόμα μια μέρα δεν ξύπνησες εκατομμυριούχος μπροστά σε μια καταγάλανη ακρογιαλιά– ένας λόγος για την πρωινή ευερεθιστότητα μπορεί να είναι τα επίπεδα κορτιζόλης σου, τα οποία φαίνεται πως είναι στα ψηλότερά τους με το που ανοίγεις τα μάτια.

Σε μελέτη που διεξήχθη στο Ερευνητικό Κέντρο Ύπνου Northumbria, οι επιστήμονες βρήκαν ότι το σώμα μας εμφανίζει οξεία αύξηση στα επίπεδα κορτιζόλης μέσα στα πρώτα 30-45 λεπτά μετά το ξύπνημα. Στην περίοδο αυτή, που ονομάζεται «απόκριση κοριτζόλης στην αφύπνιση», τα επίπεδα της ορμόνης μπορεί να φτάσουν από το 38% στο 75%.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Μάλιστα, η αύξηση είναι πιο απότομη όταν ξυπνά κανείς νωρίς το πρωί, παρά αργότερα μέσα στη μέρα, ενώ δεν παρατηρείται να συμβαίνει μετά τον απογευματινό ύπνο.

Τι είναι η κορτιζόλη;

Η κορτιζόλη είναι μια στεροειδής ορμόνη που παράγεται από τον φλοιό των επινεφριδίων και, όπως όλες οι στεροειδείς ορμόνες, συντίθεται από τη χοληστερόλη έπειτα από μια αλληλουχία βιοχημικών αντιδράσεων. Γνωστή ως ορμόνη του στρες, βοηθά στη ρύθμιση των λειτουργιών με τις οποίες το σώμα αντιδρά στο άγχος.

Εκκρίνεται στον οργανισμό μας καθημερινά, φτάνοντας στα υψηλότερα επίπεδά της μεταξύ 6-8 το πρωί και στα χαμηλότερα το βράδυ, κοντά στα μεσάνυχτα. Αυξάνεται, όμως, και εν όψει κινδύνου, αυξάνοντας μαζί τον καρδιακό ρυθμό και τα επίπεδα ενέργειάς μας ώστε να μπορούμε να αντιδράσουμε γρήγορα.

ΑΝ ΔΕΝ ΚΟΙΜΑΣΑΙ ΕΠΑΡΚΩΣ, ΤΟ ΣΩΜΑ ΠΑΡΑΓΕΙ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΚΟΡΤΙΖΟΛΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟ ΕΝΤΕΙΝΕΙ ΤΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΡΕΣ.

Γιατί η κορτιζόλη σε κάνει να ξυπνάς με νεύρα το πρωί;

Η «δουλειά» της κορτιζόλης είναι, μεταξύ άλλων, να σε θέτει σε εγρήγορση με το που ανοίγεις τα μάτια σου και να σε προετοιμάζει για τη μέρα που ξεκινά.

Σε έναν υγιή κύκλο ύπνου, το σώμα αρχίζει να εκλύει κορτιζόλη γύρω στις 3 το πρωί – η παραγωγή της κατά κανόνα συγχρονίζεται με την κίνηση του ήλιου ή με τον κιρκάδιο ρυθμό σου. Αν, όμως, δεν κοιμάσαι επαρκώς, το σώμα παράγει παραπάνω κορτιζόλη και αυτό εντείνει το αίσθημα του στρες.

Επιπλέον, αν διανύεις ούτως ή άλλως μια περίοδο με ένταση, νεύρα και στρες, είναι πιθανό τα συναισθήματα αυτά να εντείνονται με το που ξυπνάς, κι έτσι η κορτιζόλη να ανεβαίνει ακόμα περισσότερο – αν και ο καθ. Ενδοκρινολογίας Γιώργος Χρούσος αναφέρει ότι τα άτομα με κατάθλιψη και αγχώδη διαταραχή έχουν αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης το βράδυ.

Πώς να ξυπνάς με λιγότερα νεύρα το πρωί

Συμπερασματικά, αν κοιμάσαι λίγες ώρες και ξυπνάς αρκετά νωρίς το πρωί... πώς να μην ξυπνάς με νεύρα; Σε κάθε περίπτωση, γνωρίζοντας πλέον τι σου συμβαίνει, ίσως θέλεις να μετριάσεις τα νεύρα αυτά με τους εξής τρόπους:

1. Προετοίμαζε τη μέρα σου από το προηγούμενο βράδυ. Αυτό μπορεί να σημαίνει να έχεις έτοιμα τα φαγητά της ημέρας, τα ρούχα που θα φορέσεις, να έχεις προγραμματίσει τα ραντεβού και τις δουλειές σου και, ιδανικά, να τα βάζεις όλα λίγο πιο αργά, για να έχεις ξυπνήσει πρώτα καλά.
2. Απόφυγε το πρωί ό,τι σε «ερεθίζει». Κράτα κλειστές όλες τις οθόνες και μη μιλάς με ανθρώπους που ξέρεις ότι μπορεί να σε εκνευρίσουν.
3. Η συστηματική άσκηση είναι ιδανικός τρόπος για να μειώνεται φυσιολογικά η κορτιζόλη.
4. Ο πρωινός διαλογισμός, λίγη αυτοφροντίδα (π.χ. ένα αρωματικό ντους, ένα ωραίο πρωινό), μερικές σκέψεις ευγνωμοσύνης μπορεί να συμβάλλουν στο να ξεκινήσει η μέρα σου με περισσότερη χαρά.