ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑΣ ΕΞΗΓΕΙ ΓΙΑΤΙ «ΤΡΕΛΑΙΝΕΣΑΙ» ΟΤΑΝ ΔΕΝ ΣΟΥ ΑΠΑΝΤΟΥΝ ΣΤΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ

Δεν «τρελαίνεσαι» πραγματικά, απλά χάνεται η ισορροπία στην ντοπαμίνη και τη σεροτονίνη σου. Μπαίνεις σε κατάσταση στέρησης. Τι πρέπει να κάνεις τότε;

Μία από τις συμπεριφορές που με έκαναν για χρόνια να θυμώνω στις διαπροσωπικές μου σχέσεις ήταν το να στέλνω μήνυμα σε κάποιον και είτε να καθυστερεί για μέρες να απαντήσει είτε να μην απαντά καθόλου. Καταλάβαινα φυσικά πως μπορεί να περνούσε μια δύσκολη μέρα ή περίοδο, να είδε το μήνυμά μου και μετά να ξεχάστηκε, να μου απάντησε «στο μυαλό του» και να θεώρησε πως η μη απόκριση αποτελεί μιας μορφής απάντηση, ωστόσο, τουλάχιστον μέχρι να δώσει μια εξήγηση, δεν έπαυα να το θεωρώ αγένεια και να «τρώγομαι με τα ρούχα μου».

Με τα χρόνια «εκπαιδεύτηκα» σε τέτοιες συμπεριφορές. Άλλοτε ανησυχούσα μήπως το άτομο στο οποίο στέλνω επανειλημμένα και δεν απαντά έχει πάθει κάτι (ευτυχώς, ποτέ δεν επιβεβαιώθηκα), άλλοτε απλά αποδεχόμουν ότι δεν απάντησε, χωρίς παραπάνω ανάλυση. Συνειδητοποίησα πως είναι στο χέρι μου το αν θα «τρελαίνομαι» ή όχι, όταν κάποιος δεν μου απαντά σε ένα μήνυμα.

Για την ακρίβεια, όπως εξηγεί η νευροεπιστήμονας και συγγραφέας Nicole Vignola, είναι στο μυαλό μου. Κυριολεκτικά στο μυαλό μου: Στη χημεία του εγκεφάλου μου. Και του δικού σου, αν κι εσύ «τρελαίνεσαι» όταν δεν σου απαντούν στα μηνύματα.

Pexels Mary Taylor

Τα αναπάντητα μηνύματα και η αντίστροφη σχέση σεροτονίνης-ντοπαμίνης

«Ξέρω πολύ καλά πώς είναι να περιμένεις εμμονικά ένα μήνυμα που δεν έρχεται ποτέ. Κοιτάζεις ξανά και ξανά το κινητό σου περιμένοντας να εμφανιστεί το όνομα του προσώπου που σε ενδιαφέρει. Κάνεις refresh στις σελίδες, τσεκάρεις ξανά. Ίσως έχει πολλή δουλειά, σκέφτεσαι. Ίσως δεν είδε το μήνυμά σου. Ίσως απαντήσει αργότερα. Αύριο. Ποτέ», γράφει σε ανάρτησή της η Vignola, αναφερόμενη στις ρομαντικές σχέσεις που ξεκινούν με τις ιδανικές προϋποθέσεις, μα στην πορεία οδηγούν το ένα από τα δύο άτομα σε σύγχυση.

Η ίδια συνεχίζει: «Δεν τρελαίνεσαι. Απλά το μυαλό σου μπαίνει σε κατάσταση στέρησης. Σα να διακόπτεται απότομα ένας εθισμός. Όταν συμβαίνει αυτό, ενεργοποιούνται οι ίδιες νευρωνικές οδοί που ενεργοποιούνται σε κάθε εθισμό, έτσι αρχίζεις να αποζητάς επαφή, απαντήσεις, ένα "κλείσιμο" στο θέμα».

Η νευροεπιστήμονας εξηγεί πως όταν περιμένεις μια απάντηση που δεν λαμβάνεις, ο Πρόσθιος Κυκλικός Φλοιός, δηλαδή το μέρος του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τον εντοπισμό λαθών, μπαίνει σε υπερλειτουργία.

Pexels Cottonbro studio

Δημιουργείται τότε μία έκρηξη ντοπαμίνης, γιατί ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται την ξαφνική απουσία ανταπόκρισης ως απειλή. Οι δεσμοί προσκόλλησης που αποτελούν προϋπόθεση της ανθρώπινης εξελικτικής διαδικασίας χρειάζονται ασφάλεια και σύνδεση. Όταν αυτά τα στοιχεία λείπουν, ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται την έλλειψη και εκλύει ντοπαμίνη για να επαναφέρει τη σύνδεση. Πώς; Αρχίζει να «ξαναπαίζει» παλιές αλληλεπιδράσεις σου με το άτομο αυτό, προσπαθώντας να καταλάβει τι μπορεί να πήγε λάθος. Έτσι, διαβάζεις ξανά παλιά σας μηνύματα, βρίσκεις μια δικαιολογία για να στείλεις μήνυμα πάλι, «πέφτεις» τυχαία πάνω του/της.

TO ATOMO ΠΟΥ ΕΙΧΕΣ ΠΛΑΣΕΙ ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΣΟΥ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΤΑΙ ΠΩΣ ΔΕΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΝΕΤΑΙ ΣΕ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ

Την ίδια ώρα, ενώ η ντοπαμίνη ανεβαίνει, η σεροτονίνη πέφτει. Η σεροτονίνη είναι η ορμόνη που μας βοηθά με τον έλεγχο των παρορμήσεων και τη συναισθηματική μας ρύθμιση. Όμως, η υπερβολική παραγωγή ντοπαμίνης μπορεί να παρεμποδίσει την παραγωγή σεροτονίνης και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παρεμβατικές σκέψεις που δυσκολεύεσαι να διώξεις. Καταλήγεις, λοιπόν, να σκέφτεσαι τα ίδια πράγματα ξανά και ξανά, το μυαλό σου προσπαθεί να δώσει ένα τέλος σε αυτή την υπερανάλυση, αλλά δεν έχει την απαραίτητη νευροχημική ισορροπία για να το κάνει: Η ντοπαμίνη αποζητά μια επίλυση, όμως η σεροτονίνη δεν επαρκεί για να διατηρήσεις την ψυχραιμία σου.

Pexels Castorly Stock

Υπάρχει λύση;

Ο Πρόσθιος Κυκλικός Φλοιός, εξηγεί η Vignola, είναι υπεύθυνος για να διορθώνει τα λάθη που κάνουμε στην πορεία της ζωής μας. Μας τα επισημαίνει και φροντίζει να μην τα επαναλαμβάνουμε. «Το πρόβλημα είναι ότι το παρελθόν δεν αλλάζει, μα το μυαλό μας παραμένει κολλημένο στην προσπάθεια να το διορθώσει», λέει η ειδικός. «Η πραγματικότητα είναι ότι εκείνη τη στιγμή αυτό που αποζητάς είναι ανταπόδοση. Το άτομο που είχες πλάσει στο μυαλό σου αποδεικνύεται πως δεν ανταποκρίνεται σε αυτό που είναι πραγματικά. Έτσι, εσύ πασχίζεις να αφήσεις πίσω σου την ιδέα που είχες για εκείνο, που αν ήταν πραγματικά κατάλληλο για εσένα δεν θα σε έκανε να νιώθεις τέτοια σύγχυση».

Πώς θα το καταφέρεις αυτό; Η νευροεπιστήμονας προτείνει τα εξής βήματα:

1. Σπάσε τη "λούπα" της ντοπαμίνης και απόφυγε να την ανατροφοδοτείς. Σταμάτα να τσεκάρεις κάθε τόσο το κινητό σου, γιατί όσο το κάνεις ενδυναμώνεις τη λαχτάρα σου.
2. Ενίσχυσε φυσικά τη σεροτονίνη σου. Βγες στον ήλιο, συνάντησε φίλους που σε κάνουν να νιώθεις καλά, κινήσου.
3. Διάκοψε τις σπειροειδείς σκέψεις. Όταν πιάνεις τον εαυτό σου να υπεραναλύει πες: αυτό δεν με βοηθά και ανακατεύθυνε το ενδιαφέρον σου αλλού (στη δουλειά σου, σε ένα βιβλίο, σε ένα χόμπι).
4. Κάνε εκτροπή ντοπαμίνης. Ο εγκέφαλός σου λαχταρά διέγερση. Μπορείς να του την προσφέρεις με άλλες «επιβραβεύσεις», π.χ. μαθαίνοντας κάτι νέο, ξεκινώντας ένα project, κάνοντας γυμναστική.
5. Άλλαξε το εσωτερικό σου ερώτημα. Αντί για «γιατί δεν μου απαντά», θέσε το ερώτημα: «Γιατί περιμένω κάποιον που δεν είναι εκεί για εμένα;»