ΜΗΠΩΣ ΕΧΕΙΣ ΚΑΙ ΕΣΥ ΑΓΟΡΑΦΟΒΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΑΝΔΗΜΙΑ;

Η νέα τάξη πραγμάτων που επέβαλαν οι περιορισμοί της πανδημίας ίσως έχει βολέψει τα λιγότερο κοινωνικά άτομα. Η επιστροφή στην κοινωνικότητα αυξάνει το άγχος τους, αν έχουν επαναπαυτεί στον εγκλεισμό και την απομόνωση. Πάντα όμως υπάρχουν τρόποι να πας κόντρα στην αγοραφοβία και να ανακτήσεις την ελευθερία σου.

Τα τελευταία χρόνια, συνηθίσαμε να περνάμε πολύ χρόνο στο σπίτι. Για τους πιο κοινωνικούς, η απομόνωση φαντάζομαι ότι ήταν από τις μεγαλύτερες δυσκολίες που είχαν να αντιμετωπίσουν. Για τους λιγότερο εξωστρεφείς, όμως, η ζωή με λίγες ή και καθόλου άμεσες κοινωνικές, εργασιακές ή σχολικές υποχρεώσεις, και η έλλειψη επαφής face-to-face ήταν μια ανακούφιση.

Για όλους μας το σπίτι λειτουργεί πολλές φορές ως καταφύγιο. Ιδιαίτερα για τους λιγότερο κοινωνικούς ανθρώπους, το σπίτι δημιουργεί μια αίσθηση ασφάλειας. Συχνά, οποιαδήποτε έξοδος, ακόμη κι αν πρόκειται για μια βόλτα, μια επίσκεψη στην τράπεζα ή στο σουπερμάρκετ, μπορεί να προκαλέσει σε κάποια άτομα τόσο πολύ άγχος, που γίνεται σχεδόν ανυπόφορο να το αντέξουν.

Αυτό που περιγράφω είναι η αγοραφοβία, η οποία εκδηλώνεται πλέον όλο και περισσότερο. Και, ναι, η πανδημία συνέβαλε σε αυτό.

Τι είναι η αγοραφοβία;

Η αγοραφοβία, όπως ορίζεται από το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ, είναι ένα είδος αγχώδους διαταραχής που προκαλεί «έντονο φόβο και άγχος για οποιοδήποτε μέρος ή κατάσταση όπου η διαφυγή μπορεί να είναι δύσκολη». Ο φόβος είναι τόσο έντονος, που όσοι πάσχουν από αγοραφοβία αποφεύγουν αυτές τις καταστάσεις, παρόλο που η ζωή τους μπορεί να συρρικνώνεται.

Όπως εξηγεί η Δρ Ναταλία Κουτρούλη, ψυχολόγος υγείας με εκπαίδευση στη γνωσιακή ψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική, «αυτό που θα λέγαμε για να περιγράψουμε την αγοραφοβία είναι ότι έχει να κάνει με ένα διάχυτο αίσθημα φόβου όταν ένας άνθρωπος βρίσκεται σε ένα περιβάλλον, συνήθως σε κάποιο χώρο μεγάλο και πολλές φορές ανοιχτό, ένα αίσθημα ότι δεν θα μπορέσει να διαφύγει εύκολα από εκεί, εάν αισθανθεί την ανάγκη».

Ελένη Καστρινογιάννη

Συμπληρώνει ότι αυτό το αίσθημα δημιουργεί στο άτομο κάποιες αποφυγές. «Το άτομο αποφεύγει να βρίσκεται σε μέρη όπου υπάρχει πολύς κόσμος και αισθάνεται ότι δεν θα μπορεί να φύγει εύκολα εάν νιώσει κάποια σωματική ενόχληση. Άρα, αποφεύγει την παραμονή του σε τέτοιους χώρους ή, εάν δεν μπορεί να την αποφύγει, νιώθει μεγάλη δυσφορία. Πιθανόν προσπαθεί να έχει κάποια βοηθήματα, κάποιους τρόπους να νιώθει κάποια ασφάλεια όσο βρίσκεται σε αυτούς τους χώρους. Για παράδειγμα, ελέγχει πού είναι οι έξοδοι κινδύνου, με ποιον τρόπο μπορεί να φύγει από ένα μέρος, έχει μαζί του νερό, τρόφιμα ή κάποιον άλλον άνθρωπο για να νιώθει επί της ουσίας πιο ασφαλής».

Πώς αντιμετωπίζεται;

Το πρώτο βήμα για να αντιμετωπίσει ένας άνθρωπος την αγοραφοβία είναι η κατανόηση και αναγνώριση ότι υπάρχει αυτή η δυσκολία. Έπειτα, ρέπει να προσπαθήσει να εκτεθεί σε αυτό που φοβάται, σκεπτόμενος ρεαλιστικά τι είναι αυτό που μπορεί να συμβεί στην πράξη και θα του δημιουργήσει πρόβλημα. «Ο άνθρωπος θα πρέπει να κλονίσει και να αμφισβητήσει στην ουσία την αναστάτωση που νιώθει. Δηλαδή, με ρεαλιστικές σκέψεις να αναγνωρίσει αν ισχύει ή όχι η αγωνία και οι αγχώδεις σκέψεις που κάνει», λέει η Δρ Κουτρούλη.

Επιπλέον, είναι σημαντικό το άτομο να σταματήσει τις αποφυγές και τις ρουτίνες ασφαλείας που ακολουθεί, και να εγκαταλείψει τα «βοηθήματα» που αναφέρθηκαν νωρίτερα, καθώς αυτά συμβάλλουν στη διαιώνιση του προβλήματος.

Πρακτικές που μπορεί να βοηθήσουν είναι οι ασκήσεις χαλάρωσης, για να νιώθει κάποιος πιο ήρεμος, ή το να ενημερώσει έναν δικό του άνθρωπο για να αισθάνεται ότι έχει μια συμπαράσταση αν του χρειαστεί, χωρίς όμως να επαναπαύεται σε αυτό. Εάν παρόλες τις προσπάθειες το άτομο δεν μπορεί να ανταποκριθεί στην καθημερινότητα, τότε συνιστάται να απευθυνθεί σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

Στο ερώτημα εάν είναι συνηθισμένο να πάσχει κάποιος από αγοραφοβία, η κ. Κουτρούλη αναφέρει: «Πιθανόν να μην φτάνει σε όλους στη μέγιστη μορφή του, αλλά αναμφίβολα είναι κάτι πάρα πολύ συνηθισμένο. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, με τις όποιες αλλαγές έχουν υπάρξει λόγω του κορονοϊού, νομίζω ότι έχουμε μάθει σε έναν μεγαλύτερο εγκλωβισμό, οπότε ίσως και αυτό να μας δημιουργεί μια μεγαλύτερη αναστάτωση».