ΜΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΕΞΗΓΕΙ ΓΙΑΤΙ ΟΛΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ «ΔΟΥΝΑΙ ΚΑΙ ΛΑΒΕΙΝ»

Οι γιορτές διακόπτουν τη ροή της καθημερινότητας και συμβολίζουν την αγάπη και την προσφορά. Γι' αυτό και μόνο είναι η καταλληλότερη εποχή για να αναζητήσουμε τη σημασία της προσφοράς και να ανατροφοδοτήσουμε με αυτήν όλες τις μέρες του έτους.

Στο μυαλό μου τριγυρνάει συνέχεια η έκφραση δούναι και λαβείν και αναρωτιέμαι, με αφορμή τα Χριστούγεννα, αν τελικά είναι καλύτερα να δίνεις ή να παίρνεις. Αμέσως θυμάμαι ότι τα δυο τους είναι σαν την αγκαλιά: δεν μπορείς να δώσεις χωρίς να πάρεις.

Αυτά τα δύο, δούναι και λαβείν, λειτουργούν σε μία κυκλική ροή μεταξύ τους, δηλαδή δίνεις και παίρνεις ταυτόχρονα, γιατί όπως λέει και ο Deepak Chopra «στο σύμπαν υπάρχει μία δυναμική ανταλλαγή αυτών των δύο».

Αυτό είναι το δεδομένο, αν και κάποιες φορές έρχονται στο μυαλό μας τα παιδικά μας τραύματα, οι ανικανοποίητες ανάγκες του εγωκεντρισμού και πολλά άλλα ψυχολογικά, άλυτα θέματά μας να μπλοκάρουν αυτή τη φυσική ροή.

Όταν δίνεις, παίρνεις

Θεωρητικά μιλώντας, όταν δίνουμε (από ένα μέρος αγάπης μέσα μας) χρόνο, χρήμα, δώρα, παρέα, φαγητό κ.λπ., τότε αυτομάτως παίρνουμε κιόλας. Παίρνουμε ευχαρίστηση, ικανοποίηση, χαρά, ευχαριστώ, χαμόγελα, ευγνωμοσύνη, αγάπη. Γι’ αυτόν τον λόγο το λαμβάνω είναι σαν φυσική συνέχεια του δίνω.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Όπως ακριβώς είναι πολύ σημαντικό να δίνουμε για να διατηρηθεί αυτή η δυναμική ισορροπία, είναι εξίσου σημαντικό να λαμβάνουμε με ευγνωμοσύνη και χαρά. Για να μπορέσω να δώσω με ευχαρίστηση, θα πρέπει να υπάρχει κάποιος που θα λάβει με χαρά.

Ο τρόπος με τον οποίο δίνω ή λαμβάνω είναι εξίσου σημαντικός. Όπως καλό είναι να δίνουμε από αγάπη και ανιδιοτέλεια, είναι επίσης καλό όταν λαμβάνουμε να το κάνουμε με ευκολία, χωρίς να επιτρέπουμε στις αρνητικές σκέψεις να μπλοκάρουν το δώρο.

Άφησε στην άκρη τον αρνητισμό και εστίασε στο τι συμβολίζει αυτό το δώρο: αγάπη, φιλία, φροντίδα. Στην ανεμπόδιστη διαδικασία του δούναι και λαβείν θα σε βοηθήσει να κρατάς στο μυαλό σου σαν μάντρα τη φράση: «Δίνω με ευχαρίστηση και παίρνω με ευκολία κι ευγνωμοσύνη».

Προσφορά σημαίνει σύνδεση

Όπως είδαμε πριν, δούναι και λαβείν έρχονται με μία φυσική κατάσταση ισορροπίας μεταξύ τους και τα πάντα στη φύση κρατούν αυτήν την ισορροπία. Οι μέλισσες π.χ. παίρνουν γύρη και δίνουν τη γονιμοποίηση στα λουλούδια. Τα δέντρα δίνουν οξυγόνο και τους δίνουμε διοξείδιο του άνθρακα. Βλέπεις τον κύκλο που δημιουργείται;

Σε εμάς του ανθρώπους, η τάση να δώσουμε έρχεται φυσικά, επειδή αγγίζει την ευαίσθητη χορδή της σύνδεσης που νιώθουμε με τους άλλους ανθρώπους, μια σύνδεση που καταργεί την υπαρξιακή μας μοναξιά.

Αν επιτρέψουμε στον εαυτό μας να δώσει ελεύθερα από καρδιάς, τότε βιώνουμε το θαύμα της επαφής και της υπαρξιακής σύνδεσης, μία αίσθηση που δεν ξεχνάς, όταν την νιώσεις πρώτη φορά. Αυτή την αίσθηση θέλουμε να συνεχίσουμε να αισθανόμαστε.

Είναι όμως εξίσου σημαντικό να θυμόμαστε την αυτοφροντίδα και να μην θυσιάζουμε τον εαυτό μας στον βωμό της προσφοράς. Φρόντισε εσένα και επίτρεψε να λάβεις υποστήριξη και αγάπη όπως ακριβώς κι εσύ προσφέρεις. Αφού έχεις ικανοποιήσει τις ανάγκες σου και έχεις φροντίσει τον εαυτό σου, συνέχισε να δίνεις! Κάνει καλό!

Ποια είναι τα «δώρα» της προσφοράς

• Το να δίνεις χωρίς να περιμένεις κάτι, για να υποστηρίξεις και να βοηθήσεις, αυτόματα σε γεμίζει με μία αίσθηση ικανοποίησης και σκοπού.
• Αποδεδειγμένα οι πράξεις ανιδιοτελούς προσφοράς συνδέονται με μειωμένο στρες, λιγότερη πίεση, μικρότερη αίσθηση απομόνωσης και οδηγούν σε μια ευρύτερη ψυχική ευημερία.
• Η προσφορά δυναμώνει τις προσωπικές σχέσεις δημιουργώντας θετική διάθεση και εμπιστοσύνη.
• Η καθημερινή και συνεχής προσφορά μάς βοηθάει να μπούμε στη θέση των άλλων, να κατανοήσουμε τα βιώματά τους και αυτό ενισχύει την ενσυναίσθηση και τη συμπόνια για τους άλλους ανθρώπους.
• Δίνοντας, καλλιεργούμε μία κοινότητα ανθρώπων που κρατούν ψηλά την αξία της προσφοράς, της αλληλοβοήθειας, της συνεργασίας και του αλληλοσεβασμού, δημιουργώντας έτσι μία πιο ισορροπημένη κοινωνική δομή.
• Δώσε κάτι και δώσε και το καλό παράδειγμα. Αποδεδειγμένα οι άνθρωποι αντιγράφουμε συμπεριφορές και η προσφορά δεν αποτελεί εξαίρεση. Αν ξεκινήσει ένας, θα ακολουθήσουν κι άλλοι κι αυτή η στάση ζωής θα εξαπλωθεί.
• Αίσθηση εκτίμησης και ευγνωμοσύνης. Προσφέροντας, έχουμε τη δυνατότητα και την ευλογία να αισθανθούμε ευγνώμονες και να εκτιμήσουμε (ή πολλές φορές απλά να θυμηθούμε) πόσα έχουμε και πόσα μπορούμε να κάνουμε.
• Αίσθηση αφθονίας. Όταν ξεκινήσεις να δίνεις, καταλαβαίνεις ότι δεν χρειάζονται πολλά. Η πρόθεση της προσφοράς, όσο μικρό ή μεγάλο είναι το δώρο, είναι αυτή που έχει αξία. Ακόμα κι ένα χαμόγελο που φτιάχνει την ημέρα κάποιου, σε κάνει να αισθανθείς πόσα μπορούμε να καταφέρουμε, πόση αφθονία υπάρχει, και τελικά να δεις τη θετική πλευρά της καθημερινότητας.

Καθημερινοί τρόποι να προσφέρεις (όχι μόνο στις γιορτές)

Το πνεύμα της προσφοράς υπερβαίνει –ή τουλάχιστον θα έπρεπε να υπερβαίνει– την περίοδο των γιορτών. Το πνεύμα της προσφοράς είναι κάτι που φέρουμε στην καθημερινότητά μας, είναι ένα με εμάς. Μερικοί απλοί, καθημερινοί τρόποι να προσφέρεις είναι οι εξής:

• Χαμογέλασε σε έναν ξένο, πες καλημέρα σε κάποιον στον δρόμο, χάρισε ένα κομπλιμέντο σε κάποιον δίπλα σου.
• Στείλε ένα γραπτό μήνυμα ευχαριστώντας για κάτι ή εκδηλώνοντας την ευγνωμοσύνη σου.
• Πες ευχαριστώ.
• Αγκάλιασε κάποιον δικό σου άνθρωπο.
• Κάνε ένα δώρο ανώνυμα.
• Βοήθησε μια οικογένεια/οργάνωση/κάποιον που έχει ανάγκη.
• Χάρισε λίγες ώρες baby sitting.

Πώς να δίνεις, όταν παίρνεις

Αν είσαι αυτός/αυτή που λαμβάνει, και πάλι μπορείς να προσφέρεις. Αναγνώρισε αυτό που σου δίνεται και αποδέξου το με χαρά και ευγνωμοσύνη. Πες ευχαριστώ εννοώντας το, όχι βιαστικά και αμήχανα. Με αυτόν τον τρόπο, επίλεξε να τιμήσεις αυτόν που σου προσφέρει και δώσε πίσω κι εσύ κάτι από αυτό που πήρες.

Το να δίνεις χωρίς να περιμένεις αντάλλαγμα είναι μαγικό. Όταν το καταλάβει κανείς αυτό και επιτρέψει στον εαυτό του να το βιώσει, έρχεται η σύνδεση, το μοίρασμα και η αγάπη!

Η Χριστιάνα Γερμανού είναι ψυχολόγος-σύμβουλος ψυχικής υγείας.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.