ΜΕΓΑΛΩΣΤΕ ΠΑΙΔΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ, ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΑΝΕΞΕΛΕΓΚΤΑ

Η οριοθέτηση και η εμπιστοσύνη είναι τα κλειδιά στη διαπαιδαγώγηση του ανεξάρτητου, αλλά υπεύθυνου παιδιού. Απαραίτητη προϋπόθεση η άνευ όρων αγάπη των γονιών.

Μήπως συγχέουμε τα ανεξάρτητα με τα ανεξέλεγκτα παιδιά; Αυτή η ερώτηση μου περνάει από τον νου κάθε φορά που στο περιβάλλον μας εφορμούν παιδιά φίλων. Μικρά ή μεγαλύτερα αγόρια και κορίτσια μοιάζουν να τρέχουν χωρίς φρένα, ακροβατώντας μεταξύ ελευθερίας και αγένειας, δυναμισμού και ριψοκίνδυνης συμπεριφοράς, αυτενέργειας και αδιαφορίας για τους κανόνες ασφάλειας, εμπιστοσύνης στον εαυτό και εσφαλμένης αντίληψης για τις δυνατότητές τους. Στις πιο πολλές περιπτώσεις οι ίδιοι οι γονείς θρέφουν το υπερτροφικό Εγώ των παιδιών τους, πιστεύοντας ότι έτσι καλλιεργούν την ανεξαρτησία τους.

Τα παιδιά αυτά ζουν διαρκώς χαμένα στην παράφραση: Αντιμιλούν συστηματικά στον δάσκαλο ή στον καθηγητή; «Έχουν το θάρρος της γνώμης τους». Δεν ζητούν το ΟΚ των γονιών για τη σαββατιάτική έξοδο; «Παίρνουν πρωτοβουλίες». Τσακώνονται ή και χειροδικούν με άλλα παιδιά; «Δικός τους λογαριασμός». Κυκλοφορούν με το ποδήλατο χωρίς κράνος στην πολυσύχναστη πόλη; «Είναι γενναία».

Τα παραδείγματα πολλά για τα παιδιά που «ξεστρατίζουν» από τον δρόμο της ανεξαρτησίας και βρίσκονται στη λεωφόρο της ασυδοσίας.

Ανεξάρτητα και οριοθετημένα παιδιά

«Για να γίνει ανεξάρτητο ένα παιδί πρέπει πρώτα να γίνει υπεύθυνο. Και για μη γίνει ανεξέλεγκτο απαιτούνται σαφή όρια», μας λέει η Δήμητρα Κουρή, ψυχολόγος και ειδική παιδαγωγός. Κυρίως, όμως, τα παιδιά χρειάζονται γονείς αποφασισμένους να θέσουν ένα κανονιστικό πλαίσιο και να το υπερασπιστούν μέχρι τέλους. Οι σημερινοί μπαμπάδες και μαμάδες, λόγω της πίεσης από την υπερφορτωμένη καθημερινότητά τους, αλλά και εξαιτίας των ενοχών που νιώθουν για την ελλιπή παρουσία τους από την ημερήσια ρουτίνα των παιδιών τους, συχνά δεν έχουν το σθένος ή και τη θέληση να επιβληθούν στα παιδιά τους. Καθώς όμως είναι εκείνοι που δίνουν το πρότυπο υπεύθυνης συμπεριφοράς, όταν άρουν συμφωνίες και κανόνες, τα παιδιά τους θα τους μιμηθούν.

illustrator: Ελένη Καστρογιάννη

«Ένα παιδί γίνεται ανεξάρτητο όταν διαπαιδαγωγείται με συνέπεια και σταθερότητα και οι γονείς του όχι μόνο το αγαπούν, αλλά το σέβονται και το εμπιστεύονται», λέει η Δήμητρα Κουρή και συνεχίζει: «Οι γονείς συμβάλλουν ουσιαστικά στο να μεγαλώσουν ένα παιδί υπεύθυνο, που κάνει συνειδητές επιλογές σε όλους τους τομείς της ζωής του. Η αγάπη, η υπομονή και η διαρκής προσπάθεια του γονιού να διδάξει στο παιδί όχι μόνο την ανεξαρτησία αλλά και την υπευθυνότητα είναι τα θεμέλια για να σταθεί ένα παιδί στα πόδια του και με αυτοπεποίθηση», καταλήγει η ψυχολόγος. Ένα παιδί που πάει στο δημοτικό πώς θα γίνει υπεύθυνο, εάν ο μπαμπάς ή η μαμά την Κυριακή το βράδυ του κάνουν την εργασία του για να φανεί «διαβασμένο» στο σχολείο;

Τα βήματα προς την ανεξαρτησία

• Ο δρόμος προς την ανεξαρτησία περνάει μέσα από την υπευθυνότητα. Ανάλογα με την ηλικία του και τις δυνατότητες ή ιδιαιτερότητές του δώστε στο παιδί σας τομείς ευθύνης, ώστε να εξοικειωθεί με την ανάληψη ευθυνών.
• Μεγαλώνοντας, δίνετε στο παιδί τον «χώρο» και τον χρόνο να παίρνει κάποιες αποφάσεις για τη ζωή του, οι οποίες όμως θα συνοδεύονται και με όλο και περισσότερες υποχρεώσεις. Αυτός είναι ένας τρόπος το παιδί να μάθει να αυτενεργεί έχοντας συγχρόνως την ευθύνη των πράξεών του. Καθώς θα καταφέρνει να κάνει μόνο του πράγματα και να είναι υπεύθυνο γι αυτά θα αποκτήσει καλή εικόνα του εαυτού με συνέπεια να μπορεί να σχετίζεται ομαλά και με τους άλλους.
• Είναι καλό για όλη την οικογένεια να σταματήσουν τα παιδιά όσο γίνεται πιο νωρίς να εξαρτώνται από τους γονείς.  Αν αντιλαμβάνεστε ότι το παιδί σας σε σχέση με τους συνομήλικούς του εξαρτάται υπερβολικά από εσάς και δεν μπορεί να κάνει τίποτα χωρίς την αποδοχή και τη βοήθειά σας, ίσως πρέπει να συζητήσετε με έναν ειδικό για να βρείτε τον τρόπο «απεξάρτησής» του. Σίγουρα πάντως, δεν βοηθάει η απότομη και απόλυτη αποστασιοποίηση του γονιού.
• Δείξτε πίστη στις δυνατότητές του παιδιού σας, ώστε αυτό να συνεχίσει τον δρόμο του με τη λιγότερη δυνατή βοήθεια από εσάς. Είναι βασικό να επιβραβεύετε την κάθε του προσπάθεια, ακόμα και αν το τελικό αποτέλεσμα δεν είναι αντάξιο των προσδοκιών σας.
• Κάθε αρχή και δύσκολη αλλά και σημαντική: από τα πρώτα του κιόλας χρόνια αφήστε το παιδί σας να προσπαθεί μόνο για να καταφέρει τα «δύσκολα» για την ηλικία του: Να ντυθεί, να πλυθεί, να φάει και αργότερα να μαζεύει το δωμάτιό του, να κάνει μόνος του σταδιακά τα μαθήματά του…
• Μη διστάζετε να του δίνετε να κάνει δουλειές: το να βγάλει βόλτα τον σκύλο ή να βάλει τα πιάτα στο πλυντήριο και να πετάξει τα σκουπίδια μπορεί να πάρουν περισσότερο χρόνο στο παιδί σας απ’ όσο σε εσάς, θα τα διδάξει όμως την αξία της εργασίας αλλά και της συνεργασίας.
• Δώστε του το δικαίωμα να κάνει λάθη και μην το μαλώνετε σε κάθε λανθασμένο βήμα. Αφήστε το παιδί σας να πειραματιστεί -σε ασφαλή πάντα πλαίσια και να αποκτήσει την εμπειρία των συνεπιών λανθασμένων επιλογών, η οποία είναι ένα πολύτιμο μάθημα ζωής και βοηθά τα παιδιά να γίνουν πιο υπεύθυνα.
• Σταδιακά και ανάλογα με την ηλικία αφήνετε το παιδί να παίρνει κάποιες αποφάσεις για τον εαυτό του. Το να αποφασίζετε για λογαριασμό του τι ρούχα θα βάλει ή πότε θα τηλεφωνήσει σε έναν φίλο του δεν θα κάνετε το παιδί σας ποτέ υπεύθυνο και αυτάρκη. Η αυτενέργεια είναι σημαντικό βήμα για την ανεξαρτησία.
• Ενθαρρύνετε το παιδί σας να κάνει φίλους και μη σαμποτάρετε τις σχέσεις του με άλλα παιδιά «κατηγορώντας» ή κρίνοντας διαρκώς τα άτομα του περιβάλλοντός του. Οι φίλοι είναι οι οδηγοί μας προς την ανεξαρτησία. Θυμάστε την πρώτη φορά που απομακρυνθήκατε από το σπίτι σας; Δεν ήσασταν μόνοι.

Ευχαριστούμε τη Δήμητρα Κουρή, Ψυχολόγο, Ειδική Παιδαγωγό.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.