ΜΑΘΕ ΠΩΣ ΝΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΕΣΑΙ ΤΑ ΔΥΣΚΟΛΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ

Τα δύσκολα συναισθήματα είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής, γι΄ αυτό και η διαχείρισή τους είναι κάτι που χρειάζεται να καλλιεργήσεις.

Ας ξεκινήσουμε από μια παραδοχή: Τα δύσκολα και τα αρνητικά συναισθήματα είναι μέρος της ζωής. Δεν μπορείς να τα αποφύγεις όσο κι αν προσπαθήσεις. Οι πόλεμοι στην Ουκρανία και στην Παλαιστίνη μπορεί να σου προκαλέσουν έντονη θλίψη. Οι πυρκαγιές, οι πλημμύρες, οι καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής κρίσης μπορεί να σου προκαλέσουν φόβο. Μια έντονη διαφωνία με τους γονείς σου μπορεί να σου προκαλέσει θυμό. Μετά την παραδοχή αυτή, ας περάσουμε στο επόμενο βήμα που είναι η διαχείριση των συναισθημάτων αυτών.

Όπως εξηγούν σε άρθρο τους η ψυχολόγος Juli Fraga και η ψυχαναλύτρια Hilary Jacobs Hendel, υπάρχουν υγιείς τρόποι να τα αντιμετωπίσεις, αλλά σε αυτούς δεν περιλαμβάνονται το κρύψιμο κάτω από το χαλί ούτε η αλόγιστη κατανάλωση φαγητού. Αν και συμπεριφορές όπως αυτές σε βοηθούν σε πρώτη φάση να αμυνθείς απέναντι στο αβάσταχτο συναίσθημα, ωστόσο λειτουργούν προσωρινά. Μετά χρειάζεται να ακολουθήσει η επεξεργασία του, ώστε να βελτιωθεί η ψυχική σου υγεία.

Βήματα διαχείρισης δύσκολων συναισθημάτων

Βήμα #1: Πώς «γράφουν» τα συναισθήματα στο σώμα

Το να αναγνωρίσεις τα συναισθήματά σου, να τα αποδεχτείς και να δουλέψεις με αυτά σε βοηθά να αποκωδικοποιήσεις τα μηνύματα που προσπαθούν να σου στείλουν και στη συνέχεια να αναλάβεις δράση. Ο θυμός, για παράδειγμα, μπορεί να σε παρακινήσει να υπερασπιστείς τα δικαιώματά σου. Επίσης, όπως αναφέρουν οι ειδικοί, «όπως η πείνα και η δίψα, έτσι και τα συναισθήματα εμφανίζονται πρώτα στο σώμα. Το άγχος προκαλεί ένταση στους ώμους και αυξάνει τους παλμούς. Ο θυμός σού ανεβάζει τη θερμοκρασία. Η θλίψη μπορεί κυριολεκτικά να κάνει την καρδιά σου να πονά».

Το να μπορείς να συνδυάσεις αυτές τις αισθήσεις με το αντίστοιχο συναίσθημα είναι σημαντικό για την προσωπική ανάπτυξη και θεραπεία. Ωστόσο, αυτό δεν είναι πάντα εύκολο και το να ακούς το σώμα σου απαιτεί εξάσκηση. Οι τεχνικές αναπνοής μπορούν να σε βοηθήσουν στο κομμάτι αυτό, καθώς φαίνεται να έχουν θετική επίδραση στο αυτόνομο νευρικό σύστημα, με αποτέλεσμα να σε κάνουν να νιώθεις πιο ήρεμος.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Βήμα #2: Ονομάτισε τα συναισθήματά σου

Το επόμενο βήμα στη διαχείριση των συναισθημάτων είναι η έκφρασή τους με λέξεις, η οποία μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα του άγχους, να καλλιεργήσει τη χαρά, ακόμα και να περιορίσει την ένταση προβλημάτων υγείας, όπως το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, λένε οι δύο γυναίκες. Τα βασικά συναισθήματα, π.χ. λύπη, θυμός, αηδία, χαρά, σε ωθούν στη δράση και σε βοηθούν να επιβιώσεις. Όταν δεν μπορείς να τα εκφράσεις, τότε συναισθήματα όπως η ενοχή, η ντροπή, το άγχος παίρνουν τη θέση τους. Η λύση, λοιπόν, στο κομμάτι αυτό είναι να δώσεις φωνή σε αυτό που νιώθεις με το να του δώσεις όνομα.

Βήμα #3: Δες τα συναισθήματά σου με περιέργεια

Αφού δώσεις όνομα στα συναισθήματά σου, αναρωτήσου τι είναι αυτό που σε κάνει να νιώθεις έτσι. Είσαι λυπημένος, γιατί κάποιος έκανε ένα αρνητικό σχόλιο για την εμφάνισή σου; Η περιέργεια μπορεί να ωφελήσει την ψυχική σου υγεία, βοηθώντας στη ρύθμιση των συναισθημάτων. Για να εξασκηθεί, ρώτα τον εαυτό σου αν έχει βιώσει στο παρελθόν αυτό το συναίσθημα κι αν μπορείς να κάνεις κάτι για να το απαλύνεις. Μέσα από τις ερωτήσεις αυτές θα μπορέσεις να δεις την κατάσταση και τον εαυτό σου με διαφορετική ματιά. Επίσης, η περιέργεια φαίνεται να καλλιεργεί θετικά συναισθήματα, να αυξάνει τα κίνητρα και να διευκολύνει την προσωπική ανάπτυξη.

Βήμα #4: Η διαχείριση των συναισθημάτων απαιτεί αυτοκριτική με συμπόνια

Μπορεί να μοιάζει δύσκολο, ιδίως όταν βιώνεις αρνητικά ή δύσκολα συναισθήματα, όμως η αυτοσυμπόνια μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά στην ψυχική σου κατάσταση, να ενισχύσει τα συναισθήματα αυτοεκτίμησης και να καλλιεργήσει την ανθεκτικότητα. Πολλές εμπειρίες μπορούν να σε κάνουν να νιώσεις ότι δεν την αξίζεις (όπως π.χ. γονείς με έλλειψη ενσυναίσθησης), αλλά προσπάθησε να την καλλιεργήσεις. Ένας απλός τρόπος να το κάνεις είναι να φανταστείς ότι ο συναισθηματικός πόνος προέρχεται από ένα μικρό παιδί και στη συνέχεια να προσπαθήσεις να απαντήσεις στο συναίσθημα αυτό με αγάπη και ενσυναίσθηση.