ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΟΓΟΣ ΠΟΥ ΘΕΣ ΝΑ ΖΟΥΛΑΣ ΚΑΘΕΤΙ ΧΑΡΙΤΩΜΕΝΟ

Αναρωτιέσαι γιατί δεν μπορείς να αντισταθείς σε μια χαριτωμένη φάτσα; Η επιστήμη έχει την απάντηση και κρύβεται στις λέξεις «χαριτωμένη επιθετικότητα», αγγλιστί «cute aggression».

Στη θέα παχουλών ανθρώπινων μωρών, παιχνιδιάρικων κουταβιών, χνουδωτών γατιών και χαριτωμένων μωρών φώκιας, το πρώτο πράγμα που θες να κάνεις είναι να τα πάρεις στα χέρια σου και να αρχίσεις να τα ζουμπάς, να τα τσιμπάς και να τα δαγκώνεις. Αυτό το «μου 'ρχεται να σε φάω» και το «θέλω να το σφίξω δυνατά στην αγκαλιά μου» είναι φράσεις που συνήθως ξεστομίζουμε σε τέτοιες περιπτώσεις. Φυσικά, κανείς μας δεν ενδίδει στην παρόρμηση αυτή, αφού στην πραγματικότητα δεν θέλουμε να βλάψουμε το πλάσμα της λατρείας μας. Ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την τάση μας είναι «cute aggression», δηλαδή «χαριτωμένη επιθετικότητα».

Όπως εξηγούν ειδικοί, πρόκειται για μια ακούσια απόκριση όταν κατακλυζόμαστε από ένα έντονο θετικό συναίσθημα και ο εγκέφαλός μας προσπαθεί να αυτορρυθμιστεί. Κάμποσα χρόνια πριν, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Γέιλ δημοσίευσαν μελέτη σχετικά με τις ανθρώπινες αντιδράσεις απέναντι σε κάτι που θεωρούμε χαριτωμένο, αναφέροντας ότι συχνά είναι ταυτόχρονα θετικές και αρνητικές.

Μετρώντας την χαριτωμένη επιθετικότητα

Η παραπάνω μελέτη κέντρισε το ενδιαφέρον της Κάθριν Σταυρόπουλος, ψυχολόγου στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, η οποία θέλησε να μάθει αν το φαινόμενο αυτό θα μπορούσε να αποτυπωθεί στην εγκεφαλική μας δραστηριότητα. Έτσι, τοποθέτησε ηλεκτρόδια στο κεφάλι συμμετεχόντων ενώ τους έδειχνε 4 κατηγορίες φωτογραφιών:

• ενήλικα ζώα (τα οποία χαρακτηρίστηκαν «λιγότερο χαριτωμένα»),
• μωρά ζώα,
• μια σειρά τροποποιημένων πορτρέτων ανθρώπινων μωρών για να βελτιωθούν χαρακτηριστικά που αντιλαμβανόμαστε ως πιο χαριτωμένα και
• μια σειρά μη τροποποιημένων πορτρέτων ανθρώπινων μωρών.

Αφού οι συμμετέχοντες είδαν τις εικόνες, συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια σχετικά με το πόσο χαριτωμένη βρήκαν κάθε κατηγορία φωτογραφιών, καθώς και το επίπεδο «χαριτωμένης επιθετικότητας» που βίωσαν. Οι ερευνητές αξιολόγησαν, επίσης, πόσο κυριευμένοι από συναισθήματα ήταν οι συμμετέχοντες μετά τις φωτογραφίες.

iStock

Οι εικόνες μωρών ζώων προκάλεσαν την πιο έντονη απόκριση, με τους συμμετέχοντες να εκφράζουν εντονότερη «χαριτωμένη επιθετικότητα», να νιώθουν πιο συγκλονισμένοι και να εμφανίζουν μεγαλύτερη παρόρμηση φροντίδας προς τα μικρά αυτά ζώα (σε σχέση με τα ενήλικα ζώα). Ωστόσο, δεν παρατηρήθηκε η ίδια διάκριση μεταξύ των εικόνων με ανθρώπινα μωρά. Η ειδικός απέδωσε το αποτέλεσμα αυτό στο γεγονός ότι τα ενήλικα ζώα και τα μωρά ζώα διαφέρουν πολύ μεταξύ τους, ενώ από την άλλη οι φωτογραφίες των ανθρώπινων μωρών ήταν τόσο καλά δουλεμένες, που όλα ήταν πολύ χαριτωμένα.

Για τη διατήρηση της ισορροπίας

Ποιο ήταν το συμπέρασμα των ειδικών; Όπως εξηγούν, η απόκριση συνδέθηκε με μεγαλύτερη δραστηριότητα τόσο στα συστήματα του εγκεφάλου που σχετίζονται με το συναίσθημα όσο και με τα συστήματα ανταμοιβής που σχετίζονται με τα κίνητρα και την ευχαρίστηση. Στην περίπτωση των μικρών ζώων βρέθηκε ισχυρός συσχετισμός μεταξύ της «χαριτωμένης επιθετικότητας» και της ανταμοιβής στον εγκέφαλο.

Η «χαριτωμένη επιθετικότητα», η οποία έρχεται σε αντίθεση με την απόκριση φροντίδας, φαίνεται να είναι ο τρόπος του εγκεφάλου να μας... κατευνάζει, να λειτουργεί ως μεσολαβητής ώστε να ρυθμίζει έντονα θετικά συναισθήματά μας. Θα μπορούσαμε να πούμε πως όταν ενεργοποιούνται τα δύο αυτά συστήματα (το συναίσθημα και η ανταμοιβή), ο εγκέφαλος μετριάζει την... επίθεση των θετικών συναισθημάτων, εκτοξεύοντας μια δόση επιθετικότητας.

iStock

Σε τι βοηθάει αυτή η αντίδραση; Μάλλον παίζει έναν θετικό ρόλο στην εξέλιξή μας. Πώς; «Αν ένα χαριτωμένο μωρό σε κατακτήσει τόσο πολύ που δεν μπορείς να το φροντίσεις, τότε το μωρό θα λιμοκτονήσει», απαντά η Σταυρόπουλος. Για αυτόν τον λόγο, ο εγκέφαλος βρήκε έναν τρόπο να είμαστε σε θέση να χειριστούμε οτιδήποτε χαριτωμένο.