ΜΠΟΡΕΙ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ ΝΑ ΣΕ ΚΑΝΕΙ ΠΙΟ ΕΙΛΙΚΡΙΝΗ;

Το αλκοόλ σε χαλαρώνει, σε βοηθά να «ανοίγεσαι». Όμως, αυτά που λες όταν βρίσκεσαι σε κατάσταση μέθης δεν ανταποκρίνονται πάντα στην αλήθεια σου.

Όταν πριν από λίγους μήνες βρέθηκα σε μια συνάντηση Αλκοολικών Ανώνυμων αναζητώντας απάντηση στο τι σημαίνει να είναι κανείς αλκοολικός, οι περισσότεροι άνθρωποι με τους οποίους συνομίλησα μου αποκάλυψαν πως αυτό που τους πρόσφερε το αλκοόλ ήταν η ικανότητα να συναναστρέφονται με τους γύρω τους με περισσότερο θάρρος – ίσως και θράσος.

«In vino veritas» λέει η περίφημη λατινική φράση που αποδίδεται στον Ρωμαίο επιστήμονα και ιστορικό Πλίνιο τον Πρεσβύτερο και μεταφράζεται ως: στο κρασί υπάρχει αλήθεια. Υπάρχει, όμως, όλη η αλήθεια; Μεταμορφώνονται δηλαδή οι άνθρωποι χάρη στο κρασί στον αληθινό, γενναίο και απόλυτα ειλικρινή εαυτό τους; Τι λένε οι ειδικοί;

Είναι πιο αληθινοί οι άνθρωποι όταν έχουν πιει αλκοόλ;

«Το αλκοόλ αυξάνει τις πιθανότητες να λέμε πράγματα που έχουμε στο μυαλό μας», λέει ο Aaron White, επικεφαλής του Αμερικανικού Ινστιτούτου για την Κατάχρηση Αλκοόλ και τον Αλκοολισμό. «Σε κάποιες περιπτώσεις αυτά μπορεί να είναι η αλήθεια. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί να είναι αυτά που νομίζεις πως είναι αλήθεια ενώ βρίσκεσαι σε κατάσταση μέθης».

Όταν δηλαδή έχει μεθύσει κάποιος, μπορεί να πει κάτι που εκείνη τη στιγμή του φαίνεται αληθινό, αλλά ίσως να μην το εννοούσε ποτέ αν ήταν νηφάλιος. Για παράδειγμα, μπορεί μερικά ποτά μετά να λες ότι θα παρατήσεις τη δουλειά σου, να τάζεις στο κορίτσι σου ότι σύντομα θα το παντρευτείς, μα να μην έχεις σκοπό να κάνεις τίποτε από αυτά το επόμενο πρωί.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Την τάση αυτή επιβεβαιώνει μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2017 στο επιστημονικό περιοδικό Clinical Psychological Science, η οποία διερεύνησε πώς οι συμμετέχοντες άλλαζαν ως προσωπικότητες αφού κατανάλωναν βότκα με λεμόνι σε επίπεδα συγκέντρωσης αλκοόλ στο αίμα λίγο πάνω από τα επιτρεπτά όρια, όπως ορίζονται σε Η.Π.Α. και Αγγλία (δηλαδή 0,09%, ενώ το όριο στις περιοχές αυτές είναι 0,08% – στην Ελλάδα, για την ιστορία, είναι 0,05%).

Τα άτομα που παρακολούθησαν τους συμμετέχοντες χωρίς να έχουν πιει είπαν ότι η μεγαλύτερη αλλαγή που παρατήρησαν μετά την κατανάλωση αλκοόλ ήταν η μεγαλύτερη εξωστρέφειά τους. Παρόλο που η μελέτη δεν διερεύνησε αν το αλκοόλ λειτούργησε ως ορός αλήθειας, βγάζει νόημα κάποιος που αισθάνεται πιο άνετα στις κοινωνικές του συναναστροφές να είναι και πιο ειλικρινής.

ΑΝ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ ΒΟΗΘΑ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΝΑ «ΒΓΟΥΝ ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΒΟΥΚΙ» ΤΟΥΣ, ΜΠΟΡΕΙ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟΥΣ ΒΟΗΘΑ ΝΑ ΛΕΝΕ ΟΣΑ ΣΚΕΦΤΟΝΤΑΙ. ΟΜΩΣ, ΛΕΕΙ Ο WHITE, Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΤΙΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΑΥΤΕΣ ΠΙΟ ΑΣΤΑΘΕΙΣ.

Ο Michael Sayette, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πίτσμπουργκ, εξηγεί πως «έχουμε διαπιστώσει ότι η κατανάλωση αλκοόλ εντείνει γενικά τα συναισθήματά μας. Μπορεί να μας κάνει να χαμογελάμε περισσότερο, να μιλάμε πιο δυνατά, να είμαστε πιο ευχάριστοι στις συναναστροφές μας, αλλά και να κλαίμε πιο εύκολα στις λιγότερο ευχάριστες καταστάσεις».

Τα τεταμένα αυτά συναισθήματα μπορεί να κάνουν τους ανθρώπους να λένε όσα έχουν στο μυαλό τους όντας νηφάλιοι, αλλά μπορεί και να τους θέτουν σε μια πιο ασταθή κατάσταση, κατά την οποία θα πουν κάτι που δεν εννοούν πραγματικά και θα το μετανιώσουν μετά. Με τον ίδιο τρόπο, η μέθη μπορεί να κάνει κάποιους πιο επιθετικούς ή πιο επιρρεπείς στον τζόγο – σε πράξεις που περνούν μεν από το μυαλό τους όταν είναι νηφάλιοι, αλλά που θα είχαν την ικανότητα να αποφύγουν.

«ΕΠΕΙΔΗ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΙΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ, ΔΕΝ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΕΝΤΥΠΩΣΗ ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΦΤΑΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΣΥΧΝΑ ΣΤΑ ΑΚΡΑ», ΣΥΝΕΧΙΖΕΙ Ο SAYETTE.

Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της ιδιότητας του αλκοόλ να καταλύει τις συστολές και να το κάνει πιο εύκολο σε κάποιον να δρα σύμφωνα με τις παρορμήσεις του. Κάτι που οφείλεται στο γεγονός ότι το αλκοόλ μειώνει τα σήματα στον προμετωπιαίο φλοιό, την περιοχή του εγκεφάλου που ρυθμίζει τη συμπεριφορά και ελέγχει τις παρορμήσεις, εξηγεί ο White.

Επιπλέον, έχει την ιδιότητα και να καταστέλλει και την αμυγδαλή, μια δομή βαθιά στον εγκέφαλο από την οποία προκαλούνται τα συναισθήματα του φόβου και του άγχους. Όσο λοιπόν το άτομο είναι νηφάλιο, η δομή αυτή μπορεί να στέλνει προειδοποιητικά σήματα που το εμποδίζουν να λέει ή να κάνει πράγματα τα οποία ίσως θεωρούνται κοινωνικά απρεπή. Όμως τα σήματα αυτά «σιωπούν» έπειτα από μερικά ποτά.

Ποια είναι, λοιπόν, η αλήθεια; Πράγματι, μερικά ποτά μπορεί να φέρουν στην επιφάνεια μυστικά – αλλά μπορεί και να φέρουν παραμορφωμένες αλήθειες και μηνύματα που δεν θα ισχύουν πια το επόμενο πρωί. Έτσι, η απάντηση στο αν κανείς είναι πιο ειλικρινής έχοντας πιει αλκοόλ γίνεται αρκετά περίπλοκη.

«Το μόνο σίγουρο είναι, ότι το αλκοόλ δεν μπορεί να λειτουργήσει ως ορός αλήθειας», καταλήγει ο White.