Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΙΣΩΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΟΥ

Στρατηγική ανικανότητα, ή αλλιώς η παγίδα στην οποία πέφτουν πολλά ζευγάρια και συνεργάτες, και δημιουργεί προβλήματα στις σχέσεις.

«Δεν έχω ιδέα πώς να το κάνω αυτό». «Δεν είμαι καλός σε αυτό». «Είσαι καλύτερος σε αυτό από μένα». «Είμαι πολύ απασχολημένος αυτή τη στιγμή, θα μπορούσες να το κάνεις;» «Δεν ξέρω πώς να το κάνω σωστά». Αν έχεις πει ή ακούσει κάποια από τις παραπάνω φράσεις (ή έστω κάποια παραλλαγή τους), τότε γνωρίζεις στην πράξη τουλάχιστον τι σημαίνει στρατηγική ανικανότητα.

Να στο θέσω αλλιώς: Είσαι στον δρόμο για το σπίτι μετά τη δουλειά και ο σύντροφός σου σού ζητάει να πάρεις λίγα πράγματα από το σούπερ μάρκετ. Αν και κουρασμένη πας, γιατί εκείνος δεν ξέρει τα υλικά που προτιμάς. Επιστρέφεις σπίτι, του ζητάς να τακτοποιήσει τα πράγματα και να ξεκινήσει τις ετοιμασίες για το μαγείρεμα, για να ακούσεις αυτό το «έλα ρε συ, αφού ξέρεις δεν το ‘χω με τη μαγειρική». Οπότε καταλήγεις στο γνωστό «άσε, θα το κάνω εγώ».

Υπάρχει και εναλλακτικό σενάριο: Είσαι στη δουλειά, είσαι πνιγμένος και ακούς τον συνάδελφο να λέει «δεν προλαβαίνω να φτιάξω την παρουσίαση, μήπως μπορείς να την κάνεις εσύ; Ένα λεπτό θα σου πάρει, γιατί ξέρεις το πρόγραμμα καλύτερα από μένα».

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Enter… στρατηγική ανικανότητα

Τι κοινό έχουν τα δύο αυτά περιστατικά; Αν το παραπάνω μοτίβο συμπεριφοράς επαναλαμβάνεται τακτικά (όχι μία στο τόσο), τότε μιλάμε για τη στρατηγική ανικανότητα (weaponized incompetence). Στην ουσία, η συμπεριφορά αυτή χαρακτηρίζει κάποιον που εν γνώσει ή εν αγνοία του επιδεικνύει ανικανότητα να εκτελέσει ορισμένες εργασίες, αναγκάζοντας άλλους να αναλάβουν το βάρος των δικών του υποχρεώσεων.

Η κλινική ψυχολόγος Holly Schiff αναφέρει σε δημοσίευση στην ιστοσελίδα Mindbodygreen ότι η συμπεριφορά αυτή διαιωνίζει μια ελαττωματική δυναμική στη σχέση. Η μία πλευρά, προσποιούμενη τη μετριότητα, δείχνει ότι δεν είναι ειλικρινής στις προσπάθειές της να βελτιωθεί, δείχνει έλλειψη σεβασμού απέναντι στους άλλους. Η άλλη πλευρά αναγκάζεται να ανεβάσει ρυθμούς, να αναλάβει επιπλέον καθήκοντα.

Κατά συνέπεια, η στρατηγική ανικανότητα μπορεί να ασκήσει πίεση στις σχέσεις, προκαλώντας απογοήτευση, δυσαρέσκεια, δυσπιστία και συγκρούσεις, και θέτει τα θεμέλια για μια άνιση σχέση.

Πού μπορεί να οφείλεται η συμπεριφορά αυτή

Οι αιτίες πίσω από τη συμπεριφορά αυτή είναι πολλές και διαφορετικές. Μπορεί, π.χ. ένα άτομο απλά να θέλει να αποφύγει την ευθύνη, ορισμένες πτυχές μιας εργασίας ή να διαφωνεί με τον τρόπο με τον οποίο γίνεται η εργασία αυτή. Μπορεί να έχουν συμβάλει σε αυτό παιδικές εμπειρίες και μοτίβα, όπως για παράδειγμα να είχε αναλάβει ως παιδί το μεγαλύτερο μέρος των οικιακών ευθυνών.

Φυσικά, η στρατηγική ανικανότητα δεν είναι πάντα σκόπιμη. Μερικές φορές λείπει μια απαραίτητη δεξιότητα, ένα εργαλείο ή η απαιτούμενη γνώση.

Ποια είναι λύση;

Για την αντιμετώπιση της στρατηγικής ανικανότητας, τα εμπλεκόμενα άτομα θα πρέπει να συζητούν την κατάσταση μεταξύ τους, χωρίς όμως να έχουν κριτική διάθεση. Είναι σημαντικό να ακούσουν την οπτική του άλλου και να ψάξουν να δουν τι μπορεί να βρίσκεται στη ρίζα αυτής της συμπεριφοράς.

Στη συνέχεια, θα πρέπει να συνεργαστούν για να βρουν μια λύση. Μπορούν να αποκτήσουν τις απαραίτητες δεξιότητες ή γνώσεις και να αναλάβουν την ευθύνη διαφορετικών εργασιών. Οι λίστες υποχρεώσεων ή τα χρονοδιαγράμματα μπορούν να βοηθήσουν στην ελαχιστοποίηση της ασάφειας σχετικά με το ποιος είναι υπεύθυνος για την ολοκλήρωση ποιας εργασίας και πότε. Είναι, επίσης, σημαντικό να αξιολογούν κατά διαστήματα την πρόοδο και να κάνουν προσαρμογές όπου χρειάζεται. Ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να αναγνωρίσουν και να ξεπεράσουν την στρατηγική ανικανότητα.