ΓΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΞΩΣΤΡΕΦΗΣ ΚΑΙ ΕΣΩΣΤΡΕΦΗΣ ΜΑΖΙ;

Οι περισσότερες μελέτες συμπεριφοράς εστιάζουν σε άτομα αμιγώς εξωστρεφή ή εσωστρεφή. Φαίνεται όμως ότι υπάρχει και μια άλλη οδός: η αμφιστρέφεια.

Η φίλη μου η Ζωή είναι μια γυναίκα γύρω στα 40, που ζει στο κέντρο της πόλης. Γελαστή και ευδιάθετη, έχει χιούμορ, είναι η «ψυχή του πάρτι» και βρίσκει πάντα κάτι να συζητήσει με όλους. Αν βγει μόνη της για ποτό, θα έχει κάνει καμιά δεκαριά νέους φίλους μέχρι να γυρίσει σπίτι. Ωστόσο, κατά καιρούς κλείνεται στο διαμέρισμά της και ξεκουράζεται –όπως η ίδια λέει– από τον «θόρυβο» του κόσμου. Η Ζωή. λοιπόν, είναι συχνά εξωστρεφής και άλλοτε πάλι εσωστρεφής. Βρίσκεται στο μέσο του φάσματος ανοιχτός-κλειστός άνθρωπος: Είναι αμφιστρεφής.

Αν ο εξωστρεφής αντλεί όλη του την ενέργεια συναναστρεφόμενος άλλους ανθρώπους και ο εσωστρεφής δυναμώνει όσο μένει μόνος, για τη Ζωή η διάθεσή της δεν είναι μονόδρομος. Άλλες φορές επιδιώκει την κοινωνική συναναστροφή και άλλες φορές, επιλέγει την απομόνωση. Θα μου πεις, κάπως έτσι δεν είμαστε όλοι;

«Το 90% των ανθρώπων βρίσκονται κάπου στην μέση», λέει ο Jens Asendorpf, που διετέλεσε καθηγητής ψυχολογίας στο Humboldt University στο Βερολίνο. «Οι εξωστρεφείς θέλουν κάποτε να επιστρέφουν στον εαυτό τους και οι εσωστρεφείς ενίοτε αποζητούν συντροφιά».

Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι στην πλειοψηφία τους είναι αμφιστρεφείς. «Εντούτοις, τα όρια μεταξύ αυτών των κατηγοριών είναι δυσδιάκριτα και δεν υπάρχει σαφής διαχωρισμός στο σχήμα εξωστρεφής - εσωστρεφής - αμφιστρεφής», λέει ο ψυχολόγος Scott Barry Kaufman. Επίσης, συμπληρώνει ότι υπάρχουν πολλές διαβαθμίσεις στην ανθρώπινη συμπεριφορά, οπότε θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε κι άλλες υποκατηγορίες (π.χ. ελαφρώς εξωστρεφής ή ελαφρώς εσωστρεφής κ.ά.).

iStock

Είναι η αμφιστρέφεια το ιδανικό;

Όπως δηλώνει και η ετυμολογία της, η αμφιστρέφεια στρέφεται και στους δύο κόσμους: τον «μέσα» και τον «έξω». «Οι αμφιστρεφείς είναι χωρίς αμφιβολία πιο ευέλικτοι στη σκέψη και αυτό μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμο στην καθημερινότητά τους», λέει ο Kaufman.

Παρ’ όλ’ αυτά, δεν μπορούμε να πούμε ότι το ένα υπερέχει από το άλλο. Υπάρχουν θετικά και αρνητικά σε όλες τις περιπτώσεις. Ενώ κάποιες έρευνες έχουν δείξει ότι οι εξωστρεφείς είναι πιο ευτυχισμένοι από τους εσωστρεφείς, ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι πρόκειται για προκατάληψη: Το ότι οι κοινωνικοί άνθρωποι είναι πιο ευχάριστοι στην συναναστροφή δεν συνεπάγεται ότι είναι και ευτυχισμένοι.

Τα πλεονεκτήματα της αμφιστρέφειας

Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε και πολλά για αυτή τη διάσταση της προσωπικότητας. Το 2013, ο ψυχολόγος και συγγραφέας Adam Grant διεξήγαγε έρευνα μεταξύ ατόμων που πραγματοποιούσαν τηλεφωνικές πωλήσεις. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι αμφιστρεφείς έκαναν τον μεγαλύτερο τζίρο από όλους. Ήταν ενθουσιώδεις και πειστικοί, αλλά ταυτόχρονα συγκροτημένοι.

iStock

Άλλη έρευνα, σε φοιτητές Βιολογίας αυτή την φορά, έδειξε ότι οι εσωστρεφείς τα πήγαν καλύτερα σε ακαδημαϊκό επίπεδο από τους άλλους. Πέρα από αυτά, «ο συνδυασμός “έσω” και “έξω” δείχνει ο πιο ολοκληρωμένος ακόμα και στην περίπτωση επιλογής θέσεων στον εργασιακό τομέα», έγραψε στο Forbes το 2012 ο Karl Moore, ερευνητής στο McGill University. «Ο εξωστρεφής δείχνει να είναι οι ιδανικός ηγέτης, ωστόσο του αρέσει περισσότερο να μιλάει παρά να ακούει. Ο εσωστρεφής manager προσέχει περισσότερο την ομάδα του και τους αφήνει όλους να εξελιχθούν. Ο αμφιστρεφής ηγέτης, ιδανικά, κάνει και τα δυο».

Κοινό, αλλά ξεχασμένο χαρακτηριστικό

Παρά τα εγκώμια που έχει δεχθεί ως συμπεριφορά, η αμφιστρέφεια δεν έχει ερευνηθεί όσο θα έπρεπε. Την εισήγαγε ως έννοια το 1923 ο ψυχολόγος Edmund Smith Conklin, αλλά μετά ξεχάστηκε. Δεκαετίες αργότερα, μας την συστήνει ξανά ο Άγγλος ψυχολόγος Hans Jurgen Eysenc, σε μια μελέτη του για τα μοντέλα συμπεριφοράς.

«Η έλλειψη ενδιαφέροντος για την αμφιστρέφεια οφείλεται στο γεγονός ότι δεν συνδέεται με κάποιο συγκεκριμένο προφίλ προσωπικότητας, αλλά αποδίδεται στα άτομα που απλώς δεν παρουσιάζουν ακραία συμπεριφορά», εξηγεί ο ψυχολόγος Ian Davidson.

Ενώ το ερευνητικό ενδιαφέρον έχει εστιαστεί στην ξεκάθαρη εξωστρέφεια ή εσωστρέφεια, το να παρακάμπτουμε τη μέση οδό έκφρασης μοιάζει να μην λειτουργεί, γιατί αφενός είναι σαν να πιέζουμε τον εαυτό μας να πάρει μία από τις δύο θέσεις, αφετέρου μπορούμε εύκολα να παρεξηγήσουμε τη σημασία τους (η εσωστρέφεια π.χ. μπορεί να μεταφραστεί λανθασμένα ως ντροπή ή κοινωνικό άγχος).

Η αλήθεια είναι ότι η προσωπικότητά μας δεν είναι αυστηρά περιχαρακωμένη. Εσωστρεφείς, εξωστρεφείς, αμφιστρεφείς, το ζητούμενο είναι όλοι να τονώσουμε τα ψυχικά μας χαρίσματα και να αποδεχτούμε την διάθεσή μας όπως προκύπτει κάθε στιγμή.