ΓΙΑΤΙ ΤΡΩΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΟΤΑΝ ΝΙΩΘΕΙΣ ΜΟΝΑΞΙΑ

Αν η μοναξιά σε κάνει να ζητάς περισσότερο και πιο ανθυγιεινό φαγητό, να ξέρεις ότι ευθύνεται ο εγκέφαλός σου.

Επειδή η μοναξιά εξελίσσεται σε χειρότερο εχθρό για την υγεία μας και από το κάπνισμα, όπως έχουν δείξει πρόσφατες μελέτες, θα ήταν λίγο χρήσιμο να αναφέρουμε πώς την ορίζουν οι ερευνητές. Είναι «ένα οδυνηρό συναίσθημα που προκαλείται από μια αντιληπτή έλλειψη κοινωνικής σύνδεσης». Ως εκ τούτου, μπορεί να είμαστε μόνοι και να μη νιώθουμε μοναξιά. Όπως μπορεί να είμαστε μέσα σε δεκάδες ανθρώπους και να αισθανόμαστε απελπιστικά μόνοι.

Ο καθοριστικός παράγοντας για να ορίσεις τη μοναξιά είναι η ασυμφωνία μεταξύ του επιθυμητού επιπέδου κοινωνικής σύνδεσης και αυτού που ζούμε στην πραγματικότητα. Σε περίπτωση που αναρωτιέστε αν μπορεί να είστε μόνοι, σκεφτείτε πόσο ικανοποιημένοι νιώθετε από τις κοινωνικές σας αλληλεπιδράσεις. Νιώθετε το αίσθημα του «ανήκειν»; Οικειότητα;

Τώρα που ξεκαθαρίσαμε τα σημαντικά, πάμε και στα ευρήματα της τελευταίας μελέτης που είχε ως αντικείμενο τη μοναχικότητα. Κατά τη δημοσίευση εργασίας που έκανε το UCLA Health, οι μοναχικές γυναίκες φαίνεται να εμφανίζουν αυξημένη ενεργοποίηση σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επιθυμία για φαγητό.

Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι οι γυναίκες που αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως μοναχικούς εμφάνισαν δραστηριότητα σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη λαχτάρα και το κίνητρα για φαγητό, και δη πολλών θερμίδων – όπως τα τρόφιμα με ζάχαρη. Η ίδια ομάδα γυναικών είχε επίσης ανθυγιεινές διατροφικές συμπεριφορές και κακή ψυχική υγεία.

Η Arpana Gupta, ερευνήτρια και συνδιευθύντρια του UCLA Goodman-Luskin Microbiome Center, ενδιαφέρθηκε να ερευνήσει τις αρνητικές επιπτώσεις της μοναξιάς, ειδικά καθώς οι άνθρωποι συνέχιζαν να εργάζονται εξ αποστάσεως μετά την πανδημία COVID-19. Ιδιαίτερα ήθελε να διαπιστώσει εάν και πώς η κοινωνική απομόνωση σχετίζεται με τις διατροφικές συνήθειες και την ψυχική υγεία.

Ήταν ήδη γνωστό ότι η παχυσαρκία συνδέεται με την κατάθλιψη και το άγχος. Όπως και ότι η υπερφαγία θεωρείται μηχανισμός αντιμετώπισης της μοναξιάς.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Η Gupta ήθελε να παρατηρήσει πώς ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τη μοναξιά και πώς αυτή σχετίζεται με την παχυσαρκία και τη γενικότερη υγεία, «αφού αυτό ήταν κάτι που δεν είχε γίνει» όπως είπε στην ιστοσελίδα του πανεπιστημίου της.

Με την ομάδα της εξέτασαν 93 γυναίκες σχετικά με το σύστημα υποστήριξής τους (φίλους, συγγενείς) και τα συναισθήματα της μοναξιάς και της απομόνωσης. Ακολούθως, οι γυναίκες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες:

• Στη μία ήταν εκείνες που σημείωσαν υψηλή βαθμολογία στην κλίμακα της αντιληπτής κοινωνικής απομόνωσης.
• Στην άλλη, όσες σημείωσαν χαμηλή βαθμολογία.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που είχαν υψηλότερα επίπεδα κοινωνικής απομόνωσης έτειναν να έχουν υψηλότερη μάζα λίπους, χαμηλότερη ποιότητα διατροφής, μεγαλύτερη λαχτάρα, ανεξέλεγκτη διατροφή και αυξημένα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης.

Εν συνεχεία, όλες οι γυναίκες είδαν φωτογραφίες με φαγητά, γλυκά και αλμυρά, και άλλες που δεν είχαν τρόφιμα, ενώ μαγνητικός τομογράφος κατέγραφε τη δραστηριότητα του εγκεφάλου τους όσο έβλεπαν κάθε εικόνα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ομάδα των γυναικών που ήταν πιο μοναχικές παρουσίασαν αυξημένη ενεργοποίηση σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με μεγαλύτερη επιθυμία για κατανάλωση ζαχαρούχων τροφών. Σημείωσαν και μειωμένη ενεργοποίηση σε περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τον αυτοέλεγχο απέναντι στις διατροφικές συμπεριφορές.

«Αυτά τα ευρήματα παρέχουν στοιχεία για πράγματα που γνωρίζαμε διαισθητικά», σχολίασε η Gupta. «Η μοναξιά ή η μοναχικότητα επηρεάζουν περισσότερο τις διατροφικές προτιμήσεις των γυναικών σε σχέση με το πώς αισθάνονται. Υποδηλώνουν τι τρώνε, τη διάθεση τους να φάνε και τι λαχταρούν – ειδικά όταν πρόκειται για ανθυγιεινά τρόφιμα».

Ο Xiaobei Zhang, μεταδιδακτορικός ερευνητής και συγγραφέας επικεφαλής, κατέληξε στο εξής: «Εάν έχετε περισσότερη λαχτάρα, τρώτε περισσότερο και μπορεί να έχετε περισσότερο άγχος ή κατάθλιψη, που μπορεί να σας οδηγήσουν στο να φάτε περισσότερο. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο».

Για να σπάσει ο κύκλος, «ίσως προσπαθήσετε να προτιμήσετε υγιεινές τροφές έναντι αυτών των κακών τροφών», είπε η Gupta, που ανακοίνωσε ότι η μελλοντική έρευνα της θα επικεντρωθεί στην εξέταση άλλων βιολογικών δεικτών (όπως οι μεταβολίτες, το μικροβίωμα και οι φλεγμονές) σε σχέση με τη μοναξιά.