ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΣΤΡΕΣ; 

Ακούγεται λίγο περίπλοκο, αλλά δεν είναι: Το πώς σκεφτόμαστε για τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε μπορεί να μας κάνει επικριτικούς απέναντι στον εαυτό μας. Το μόνο που χρειάζεται είναι μερικές τεχνικές για να βάλουμε τις σκέψεις στη θέση τους!

Είναι δύσκολο να βρούμε μια σχέση τόσο καθοριστικής σημασίας για την καθημερινή μας ζωή όσο αυτή που έχουμε με τις σκέψεις μας. Οι σκέψεις μας είναι κατά κάποιον τρόπο η εσωτερική φωνή προς τον εαυτό μας. Μας ακολουθούν πιστά πρωί-βράδυ και καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη συμπεριφορά μας, όπως και τη συναισθηματική μας απόκριση στα όσα μας συμβαίνουν. 

Κι όμως, ελάχιστη σημασία δίνουμε σε αυτή τη σχέση. Τη θεωρούμε δεδομένη. Δεν την αμφισβητούμε ποτέ. Μοιάζει σαν οι σκέψεις μας να είμαστε εμείς οι ίδιοι. Ή σαν να είναι ορθές και απόλυτες διατυπώσεις. Στην πραγματικότητα, δεν είναι παρά μόνο ιδέες. Λογικοί ή παράλογοι συνειρμοί παρακινούμενοι από συναισθήματα ή βιώματα, που δεν έχουν αντικειμενική ισχύ, ούτε ήρθαν για να μείνουν. 

Πώς πυροδοτούμε το άγχος

Από αυτή τη σχέση προκύπτει και μια άλλη: Οι αρνητικές σκέψεις που κάνουμε για τις σκέψεις μας. Το ότι δεν εξερευνούμε σχεδόν ποτέ αυτές τις δευτερογενείς σκέψεις μπορεί να μας κρατήσει πίσω σε σχέση με την αυτοβελτίωσή μας. Μπορεί, επίσης, να συμβάλλει σε ένα ντόμινο επικριτικού εσωτερικού μονόλογου, μακροχρόνιου στρες και εν τέλει κατάθλιψης. 

Πώς συμβαίνει αυτό; Η ψυχολόγος και συγγραφέας Andrea Bonior δίνει μερικά παραδείγματα βασισμένα στην κλινική της εμπειρία. Σκεφτόμαστε: 

• Τι μου συμβαίνει και σκέφτομαι με αυτόν τον τρόπο;
• Πρέπει να το βγάλω αυτό από το μυαλό μου πάση θυσία!
• Αυτές οι εμμονές δεν θα φύγουν ποτέ!
• Δεν μπορώ να διαχειριστώ αυτή την εμμονική μου σκέψη. Νιώθω αδύναμος απέναντί της!

Το κοινό όλων των παραπάνω είναι ότι προσθέτουν ένα στρώμα επιπλέον αναστάτωσης στις αρχικές. Δύο είναι τα μηνύματα που στέλνουν: Πρώτον, ότι οι πρωτογενείς σκέψεις μας είναι πιο ισχυρές από εμάς. Δεύτερον, ότι είμαστε προβληματικοί εφόσον σκεφτόμαστε έτσι. Και στις δύο περιπτώσεις απομακρύνουν τον εαυτό μας από το αίσθημα της αυτονομίας. Ανοίγει έτσι ο δρόμος στο παρατεταμένο στρες και την αμφισβήτηση του εαυτού. 

Ελένη Καστρινογιάννη

5 «όπλα» για να αποκτήσουμε μια υγιή σχέση με τις σκέψεις μας

–Παρατήρηση

Η λέξη κλειδί για το χτίσιμο μιας υγιούς σχέσης με όσα σκεφτόμαστε. Πρέπει να γίνουμε παρατηρητές τους. Με ψυχραιμία και αποστασιοποίηση. Πόσο εύκολο είναι να πάρουμε τη σωστή απόσταση; Μερικές φορές οι τεχνικές του διαλογισμού μπορεί να αποδειχτούν πολύ βοηθητικές. 

–Αποδυνάμωση

Υπενθυμίστε στον εαυτό σας πως ό,τι σκέφτεστε σας δεν είναι αυτομάτως αληθινό. Επίσης, οι σκέψεις σας δεν είναι κατ’ ανάγκη εσείς. Είναι κάτι ξεχωριστό. Πολλές ιδέες έρχονται και φεύγουν αυθαίρετα, χωρίς να έχουν πολύ νόημα. Άλλες μπορεί να είναι αναξιόπιστες παραμορφώσεις, που μας παραπλανούν.

–Παράφραση

Μετά την αναγνώριση των σκέψεων, το επόμενο βήμα για τη διαχείρισή τους είναι να σταθούμε στον μηχανισμό τους και να προσπαθήσουμε να τον αλλάξουμε. Αντί να πούμε δηλαδή «Δεν θα τα καταφέρω στο τεστ/στην παρουσίαση/στην οντισιόν», μπορούμε να πούμε: «Έχω μία σκέψη ότι δεν θα τα καταφέρω...». Αυτομάτως η σκέψη περιορίζεται σε αυτό που πραγματικά είναι. 

–Χρήση γ΄ προσώπου

Ένας άλλος τρόπος είναι να αναφερόμαστε στις σκέψεις μας στο τρίτο πρόσωπο. Ακούγεται παράξενο να πεις στον εαυτό σου «Η Κέλλυ δεν θα τα καταφέρει», αντί για το «Δεν θα τα καταφέρω». Είναι όμως ένα κόλπο για να αποστασιοποιήσουμε τον εαυτό μας από τις σκέψεις μας. 

–Ειρήνη

Προσπαθήστε να μην κάνετε πόλεμο με τις σκέψεις σας. Δεν είναι κάτι που πρέπει να νικήσετε. Ούτε κάτι από το οποίο πρέπει να κρυφτείτε. Είναι κάτι με το οποίο πρέπει να συμβιώσετε. Ίσως είναι πιο βοηθητικό να τις παρατηρείτε ψύχραιμα και από απόσταση. Είναι κάτι που θα περάσει, όχι μια μόνιμη απειλή.