ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΥΠΟΤΙΜΟΥΝ ΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΤΟΥΣ

Οι άντρες υπερεκτιμούν την νοημοσύνη τους, ενώ οι γυναίκες την υποτιμούν, λένε επιστήμονες. Γιατί συμβαίνει αυτό και πού μπορεί να οδηγήσει;

Κάντε το εξής πείραμα: ρωτήστε τους άντρες και τις γυναίκες του φιλικού και οικογενειακού σας περιβάλλοντος τι πιστεύουν για τον εαυτό τους, πόσο έξυπνοι θεωρούν ότι είναι. Ζητήστε τους να βαθμολογήσουν τη νοημοσύνη τους.

«Οι περισσότεροι θα δηλώσουν ότι βρίσκονται πάνω από τον μέσο όρο, παρόλο που αυτό είναι στατιστικά απίθανο. Πρόκειται για μια φυσιολογική γνωστική προκατάληψη, για ένα κοινό μοτίβο γνωστό ως “the above-average effect”», αναφέρει ο David Reilly, ερευνητής στο Τμήμα Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Griffith. Με απλά λόγια, πρόκειται για την τάση που έχουμε εμείς οι άνθρωποι να υπερεκτιμούμε τις ικανότητες και τα ταλέντα μας σε σχέση με τον μέσο όρο των ομοίων μας. Η τάση αυτή μπορεί να αφορά οποιοδήποτε κοινωνικά επιθυμητό χαρακτηριστικό, από την ειλικρίνεια μέχρι την τήρηση των μέτρων προστασίας στη διάρκεια της πανδημίας COVID-19.

Υπάρχουν, όμως, διαφορές ανάμεσα στα φύλα; Πώς αξιολογούν άντρες και γυναίκες την ευφυΐα τους;

Οι διαφορές των φύλων

Μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Psychology εστίασε σε αυτό ακριβώς, στη σταθερότητα με την οποία άντρες και γυναίκες βαθμολογούσαν τη νοημοσύνη τους.

Η ομάδα των ερευνητών βρήκε ότι το βιολογικό φύλο και έπειτα το ψυχολογικό φύλο είναι οι ισχυρότεροι προγνωστικοί παράγοντες υπερεκτίμησης της ευφυΐας. Αυτό σημαίνει ότι το να έχεις γεννηθεί άντρας ή το να έχεις έντονα ανδρικά χαρακτηριστικά προσωπικότητας (είτε είσαι άντρας είτε είσαι γυναίκα) συνδέεται με μια κάπως… φουσκωμένη εικόνα για τις διανοητικές σου ικανότητες.

ΤΑ ΚΟΡΙΤΣΙΑ ΠΟΥ ΥΠΟΤΙΜΟΥΝ ΤΗΝ ΕΥΦΥΪΑ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΕΙΝΟΥΝ ΝΑ ΑΠΟΦΕΥΓΟΥΝ ΤΑ ΑΠΑΙΤΗΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ.

Υπήρξε επίσης μια ισχυρή συμβολή της γενικής αυτοεκτίμησης στην πνευματική αυτοεικόνα των συμμετεχόντων. Όπως σημειώθηκε παραπάνω, οι άνδρες αναφέρουν υψηλότερη αυτοεκτίμηση από τις γυναίκες.

Πριν από αρκετά χρόνια, το 2001, ο ψυχολόγος Adrian Furnham αναφέρθηκε στη διαφορά αυτή χρησιμοποιώντας τη φράση «male hubris, female humility problem», δηλαδή το πρόβλημα της ανδρικής ύβρεως και της γυναικείας ταπεινότητας.

iStock

Πώς ερμηνεύεται η διαφορά αυτή

Γιατί οι άντρες θεωρούν ότι είναι εξυπνότεροι από ό,τι στην πραγματικότητα, ενώ οι γυναίκες υποτιμούν τη νοημοσύνη τους, αφού γνωρίζουμε ότι κανένα από τα δύο φύλα δεν υπερέχει;

Γιατί, μπορεί οι ρόλοι αντρών και γυναικών να έχουν πλέον αλλάξει, μπορεί οι συνθήκες να έχουν βελτιωθεί σε σχέση με τον προηγούμενο αιώνα, ωστόσο σε αρκετές περιπτώσεις εξακολουθούν να υφίστανται βαθιά ριζωμένες πεποιθήσεις περί ισότητας. Ακόμα θυμάμαι θείες και λοιπούς συγγενείς να με συμβουλεύουν να γίνω δασκάλα, γιατί είναι ένα επάγγελμα καλό για γυναίκες που θα κάνουν οικογένεια. Ποτέ, όμως, δεν άκουσα να λένε το ίδιο στον ξάδερφό μου.

Οι προσδοκίες των γονέων μπορεί, επίσης, να επηρεάσουν σημαντικά την αυτοεικόνα των παιδιών όσον αφορά τις πνευματικές τους ικανότητες και να αποτελέσουν προγνωστικό δείκτη για την ακαδημαϊκή τους εξέλιξη.

Ένας ακόμα παράγοντας είναι η αυτοεκτίμηση. Τα άτομα που έχουν μεγάλη εκτίμηση για τον εαυτό του τείνουν να βλέπουν πιο θετικά όλες τις πτυχές της ζωής τους, οπότε και τις πνευματικές τους ικανότητες. Αλλά και στην περίπτωση αυτή τα κορίτσια και οι γυναίκες βαθμολογούν την αυτοεκτίμησή τους χαμηλότερα από ό,τι τα αγόρια και οι άντρες.

iStock

Αυτοεκπληρούμενη προφητεία

Η εικόνα που έχουμε για τη νοημοσύνη μας λειτουργεί συχνά ως μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία, αναφέρει ο Reilly. Αυτό σημαίνει ότι αν πιστεύουμε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι, δεν θα το κάνουμε. Τα κορίτσια που υποτιμούν την ευφυΐα τους στο σχολείο τείνουν να επιλέγουν λιγότερο απαιτητικά μαθήματα, αποφεύγοντας τους κλάδους των επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών.