ΓΙΑΤΙ Η ΤΕΛΕΙΟΜΑΝΙΑ ΣΧΕΤΙΖΕΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΑΛΚΟΟΛ

Σύμφωνα με νέα έρευνα, τα υψηλά ποσοστά τελειομανίας που οδηγούν σε στρες και αυτοκριτική είναι κοινό χαρακτηριστικό ανθρώπων με εθισμό στο αλκοόλ. Μάλιστα, η τελειομανία χωρίζεται σε 3 κατηγορίες, ανάλογα με τις οποίες συσχετίζεται με τη σοβαρή διαταραχή χρήσης αλκοόλ.

Το πότε το αλκοόλ αρχίζει να γίνεται πρόβλημα είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο από μόνο του. Πλέον, γίνεται προσπάθεια να μην χρησιμοποιούνται οι όροι αλκοολικός και αλκοολισμός, για να απογεύγεται η στιγματοποίηση. Χρησιμοποιείται ο όρος Διαταραχή Χρήσης Αλκοόλ, που ορίζεται ως ένα προβληματικό μοτίβο κατανάλωσης, με αποτέλεσμα μια κλινικά σημαντική βλάβη ή δυσφορία. Η διαταραχή φέρει ήπιες, μέτριες και σοβαρές υποκατηγορίες. Τα αίτια εξακολουθούν να ερευνώνται, όπως και η εφαρμογή νέων θεραπευτικών μοντέλων.

Τώρα, μία νέα έρευνα εστιάζει στα βαθύτερα χαρακτηριστικά του χρήστη και συνδέει την τελειομανία με τη σοβαρή διαταραχή χρήσης αλκοόλ. Οι τελειομανείς παλεύουν καθημερινά για να αποδώσουν σύμφωνα με μη ρεαλιστικά πρότυπα. Εξαιτίας αυτού, είναι επιρρεπείς στην αυτοκριτική. Βλέπετε, οι υπερβολικά υψηλοί στόχοι, όταν δεν επιτυγχάνονται –πράγμα πιθανό–, δημιουργούν συναισθήματα αποτυχίας.

Η τελειομανία συνδέεται με το στρες και το στρες με το αλκοόλ

Οι τελειομανείς θεωρούν επίσης ότι οι άλλοι έχουν έξισου υψηλές προσδοκίες από εκείνους. Όταν λοιπόν βλέπουν ότι δεν μπορούν να επιτύχουν όσα πιστεύουν ότι οι άλλοι περιμένουν από αυτούς, αποστασιοποιούνται και ίσως σταδιακά απομονώνονται από τον κοινωνικό περίγυρο.

Η τελειομανία είναι γνωστό ότι αυξάνει τα επίπεδα του στρες και κάνει τους ανθρώπους πιο επιρρεπείς στην κατάθλιψη, αλλά ο ρόλος της στην εκδήλωση σοβαρής μορφής αλκοολισμού δεν είχε ερευνηθεί μέχρι πρότινος σε βάθος.

iStock

Ορισμένα παλιότερα στοιχεία έδειχναν ότι οι τελειομανείς νεαροί ενήλικες πίνουν λιγότερο συχνά από τους συνομήλικούς τους. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι η τελειομανία συνυπάρχει με τον μειωμένο έλεγχο των παρορμήσεων, παράγοντα που σχετίζεται άμεσα με τις καταχρήσεις, και ότι οι τελειομανείς μπορεί να εμπλακούν με το αλκοόλ σε μια προσπάθεια να ξεπεράσουν το κοινωνικό άγχος ή τα συναισθήματα ανεπάρκειας που τους διακατέχουν.

Οι 3 κατηγορίες της τελειομανίας

H νέα μελέτη που έγινε από ερευνητές στο Βέλγιο εστίασε στη σχέση μεταξύ τελειομανίας και σοβαρής διαταραχής χρήσης αλκοόλ. Οι ερευνητές συνεργάστηκαν με 65 ενήλικες που υποβάλλονταν σε ενδονοσοκομειακή αποτοξίνωση και με 65 υγιείς ενήλικες με παρόμοια χαρακτηριστικά ως προς το φύλο και την ηλικία. Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια αξιολογώντας 3 διαστάσεις της τελειομανίας:

• Η «τελειομανία προς τον εαυτό» (σε ελεύθερη μετάφραση) αφορά τα υπερβολικά υψηλά στάνταρ απόδοσης που έχει θέσει κανείς προς τον εαυτό του. Για παράδειγμα: «Στόχος μου είναι να είμαι τέλειος σε ό,τι κάνω».
• Η «κοινωνική τελειομανία» δημιουργείται από τις προσδοκίες που νομίζουμε ότι έχουν οι άλλοι για εμάς. Για παράδειγμα: «Οι γονείς/συνεργάτες/δάσκαλοι/φίλοι δεν περιμένουν από μένα τίποτα λιγότερο από το τέλειο».
• Η «τελειομανία προς τους άλλους» έχει να κάνει με τον καθορισμό υψηλών προτύπων για τους άλλους. Για παράδειγμα: «Εκείνοι που σημαίνουν πολλά για μένα πρέπει να μπορούν να εκπληρώνουν τις υψηλές προσδοκίες μου».

Γενικευμένο άγχος και κατάθλιψη

Οι ερευνητές αξιολόγησαν επίσης τα καταθλιπτικά συμπτώματα των συμμετεχόντων, το βραχυπρόθεσμο άγχος –εκείνο δηλαδή που προκύπτει από μια συγκεκριμένη κατάσταση– και το γενικευμένο άγχος, χρησιμοποιώντας μεθοδολογία στατιστικής ανάλυσης για να αναζητήσουν τις σχέσεις μεταξύ αυτών των παραγόντων.

iStock

Οι ασθενείς με σοβαρή διαταραχή χρήσης αλκοόλ ανέφεραν υψηλότερα καταθλιπτικά συμπτώματα και γενικευμένο άγχος. Επέδειξαν επίσης υψηλότερη κοινωνική τελειομανία και τελειομανία προς τον εαυτό. Φυσικά, υπήρχαν και οι υψηλές προσδοκίες από τους άλλους, αλλά όχι με την έννοια της απαίτησης.

Τα ευρήματα αυτά δεν κάνουν εντύπωση. Είναι γνωστό ότι οι άνθρωποι που έχουν προβλήματα κατάχρησης έχουν συνήθως μειωμένη αυτοεκτίμηση, τάση για αυτοκριτική και σημαντική απόκλιση μεταξύ του ιδανικού και του πραγματικού όσον αφορά την αυτοεικόνα τους. Και αυτά είναι χαρακτηριστικά που συνάδουν με την τελειομανία.

Πιο επιρρεπείς οι άντρες με υψηλή μόρφωση

Αξιοσημείωτο είναι ότι τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν επίσης ότι η τελειομανία προς τον εαυτό είναι συχνότερη στους άντρες και μάλιστα σε εκείνους με υψηλότερη μόρφωση. Ο φαύλος κύκλος μάλιστα μεταξύ κατάχρησης και τελειομανίας φαίνεται ότι επιδεινώνεται καθώς οι χρήστες, έχοντας ήδη υψηλές απαιτήσεις από τον εαυτό τους, φοβούνται περισσότερο την επαγγελματική και ακαδημαϊκή αποτυχία ως απόρροια της κατάστασής τους.

Η νέα έρευνα μπορεί να αποδειχτεί χρήσιμη για τη θεραπεία του προβλήματος. Οι ερευνητές όμως θέλουν να διερευνήσουν ακόμη περισσότερο κατά πόσο η ίδια η τελειομανία –και μάλιστα η υψηλή– μπορεί να μειώσει την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.