ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΡΥΦΤΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ;

Τα παιδιά είναι βέβαιο ότι μπορούν να διαισθανθούν πράγματα, τα οποία ενδέχεται να διαφεύγουν της προσοχής των ενηλίκων. Το θέμα είναι αν πρέπει να τους μιλάμε για όλα. Απαντήσεις δίνει μία συστημική ψυχοθεραπεύτρια.

«Πώς να κρυφτείς απ τα παιδιά; Έτσι κι αλλιώς τα ξερουν όλα...».

Πολύ συχνά οι γονείς αντιστέκονται να παραδεχτούν ότι τα παιδιά τους συντονίζονται πάρα πολύ καλά με τη συναισθηματική τους κατάσταση. «Αφού δεν του το έχω πει...». «Ποτέ δεν το λέω μπροστά της...». «Ποτέ δεν με έχει ακούσει να μιλάω γι' αυτό...».

Άλλοτε, κρατούν μυστικό από το μικρότερο παιδί της οικογένειας ένα πολύ σημαντικό γεγονός, όπως για παράδειγμα, την ασθένεια ενός μέλους της ευρύτερης οικογένειας ή και του ίδιου του γονιού. Επειδή θεωρούν ότι με αυτόν τον τρόπο προστατεύουν το παιδί από το τραύμα που θα προκαλέσει η αποκάλυψη ενός πολύ δυσάρεστου γεγονότος. Χωρίς να είναι ενήμεροι -φυσικά- για την αγωνία και το άγχος που νιώθει το παιδί και δεν μπορεί να εκφράσει, αφού δεν του επιτρέπεται να βιώσει και να μοιραστεί ό,τι συνεπάγεται μια ανατροπή στη ζωή του.

Τι παρατηρούν τα παιδιά και γιατί

Τα παιδιά νοιάζονται τόσο απόλυτα τους γονείς τους, που είναι ανοιχτά στην παρατήρηση κάθε λεπτομέρειας και έκφρασης του προσώπου τους. Έτσι έχουν μάθει και τι πρέπει να κάνουν ακολουθώντας τη συνειδητή, αλλά κυρίως την ασυνείδητη εντολή του γονιού.

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Η μητέρα που προβληματίζεται για τη συμπεριφορά ή τη στάση του παιδιού της απέναντι στο σχολείο, αλλά ταυτόχρονα χαμογελά αδιόρατα ευχαριστημένη, περιγράφοντάς την, δεν είναι ενήμερη για το πώς άθελά της εγκρίνει τη συμπεριφορά αυτή.

Βεβαίως «ποτέ δεν του έχει πει» τι σκέφτεται η ίδια για το σχολείο, ούτε για το πώς ένιωθε η ίδια στα σχολικά της χρόνια..., για την καταπίεση που υφίστατο, ώστε να είναι καλή μαθήτρια. Ταυτόχρονα όμως του το υπαγορεύει -χωρίς βέβαια αυτή να είναι η αιτία για τη στάση ενός παιδιού απέναντι στο σχολείο, πόσο μάλλον για τη σχολική άρνηση.

Οι αντιφάσεις της πυρηνικής οικογένειας

Στο σημείο αυτό φαίνεται να προκύπτει μια αντίφαση: Την ίδια στιγμή που τα παιδιά βρίσκονται στο επίκεντρο της πυρηνικής οικογένειας και αντιμετωπίζονται ως σοφά, ότι δηλαδή είναι εκείνα που θα δείξουν τον δρόμο στους γονείς, ακυρώνονται ως προς τη δυνατότητα να αντιληφθούν πώς αισθάνονται οι γονείς τους.

Το παιδί λοιπόν αντιμετωπίζεται είτε ως πάνσοφο είτε ως αφελές και αθώο. Την ίδια ώρα που είναι χειριστικό και προκαλεί εντάσεις ανάμεσα στους γονείς, είναι εντελώς ανίκανο να ξέρει πώς αισθάνεται ο ένας για τον άλλο.

Πρέπει να μιλάμε για όλα στα παιδιά;

Επομένως, πρέπει μιλάμε στα παιδιά για τα πάντα; «Η κόρη μου ζει μαζί μας, δεν πρέπει να ξέρει πώς νιώθω για τον πατέρα της;». Φαίνεται ότι η προοπτική της απόλυτης διαφάνειας είναι το αντίδοτο για την κρυψίνοια και τη μυστικοπάθεια, αφού όλα είναι στο φως.

Όμως η τακτική αυτή απαλλάσσει από την ευθύνη να νοιαστεί κανείς τον άλλο, αφού απλώς θα το βγάλει από μέσα του. Ευτυχώς, είναι πολλοί οι γονείς που αισθάνονται αμήχανα μπροστά σε αυτήν την προοπτική η οποία καταργεί την ιδιωτικότητα.

Δεν είναι ζητούμενο λοιπόν να κρυφτούμε από τα παιδιά, βάζοντάς τα να γίνουν θεματοφύλακες των δικών μας αντιστάσεων, αλλά ούτε να θυσιάζουμε την ιδιωτικότητα στον βωμό της ειλικρινούς σχέσης.

Αυτό που έχει νόημα είναι να μπορούμε να έχουμε κριτήριο το όφελος για τη σχέση όσον αφορά το τι μοιραζόμαστε και τι όχι. Έχοντας ωστόσο επίγνωση ότι τα παιδιά μπορούν να διαισθανθούν πράγματα, τα οποία ενδέχεται να διαφεύγουν της προσοχής των ενηλίκων και πως με κάποιον τρόπο θα φέρουν τους γονείς τους ενώπιον θεμάτων που οι ίδιοι θέλουν να ξεχάσουν, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να τα επαναδιαπραγματευθούν.

Η Αγγελική Σουμάνη είναι Ψυχολόγος MSc-Ψυχοθεραπεύτρια και Ειδική Εκπαιδευτικός.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.