ΓΙΑΤΙ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕ ΣΤΑ SOCIAL MEDIA ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΠΟΥ ΜΙΣΟΥΜΕ

Έχεις αναρωτηθεί γιατί στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης εκτός από τους φίλους σου ακολουθείς κι ανθρώπους που σου προκαλούν αισθήματα θυμού, ζήλιας ή επικριτική διάθεση; Καλώς ήρθες στον κόσμο του «hate following»!

Ανοίγεις το κινητό και ξεκινάς το σκρολάρισμα στο προφίλ ενός influencer, τον οποίο όμως δεν εκτιμάς ιδιαιτέρως. Σταματάς σε μια ανάρτηση, βγάζεις ένα στιγμιότυπο οθόνης, το στέλνεις στο ομαδικό chat και ξεκινάει το «κράξιμο». Υπάρχει κι άλλο σενάριο. Ακολουθείς το προφίλ ενός πολιτικού προσώπου που αναρτά περιεχόμενο το οποίο σε «βγάζει από τα ρούχα σου». Αντί όμως να τον διαγράψεις, εξακολουθείς να παρακολουθείς όσα «ανεβάζει».

Μην το παίζεις υπεράνω, οι περισσότεροι –για να μην πω όλοι– το έχουμε κάνει και το «θύμα» μπορεί να είναι ένας παλιός συνάδελφος ή ένας παλιός συμμαθητής. Η συμπεριφορά αυτή έχει όνομα και λέγεται «hate following».

Το «hate following» στην ψηφιακή εποχή

Μπορεί η ορολογία να είναι καινούργια και να αφορά τη δράση μας στα κοινωνικά δίκτυα, αλλά το φαινόμενο μάλλον προϋπήρχε. «Πρώτα οι εφημερίδες, μετά το ραδιόφωνο, μετά η τηλεόραση μας έδωσαν τη δυνατότητα να έχουμε κάποιου είδους σχέση με ένα άλλο άτομο που δεν γνωρίζουμε και πιθανότατα δεν θα συναντήσουμε ποτέ. Η διαφορά σήμερα είναι ότι απαιτείται λιγότερη προσπάθεια, προκειμένου να κατευθύνουμε το μίσος μας προς έναν άνθρωπο. Δεν χρειάζεται να αγοράζουμε κουτσομπολίστικα περιοδικά για να δούμε το αντικείμενο του φθόνου μας, μπορούμε απλά να ανοίξουμε το κινητό μας τηλέφωνο», εξηγεί ο Martin Farr, λέκτορας Σύγχρονης Βρετανικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Newcastle.

Τι μίσος, τι αγάπη

Σύμφωνα με την ψυχοθεραπεύτρια Sally Baker, ο εγκέφαλός μας δεν κάνει διάκριση μεταξύ μίσους και αγάπης. «Όταν εστιάζουμε την προσοχή μας σε ένα θέμα, πυροδοτείται η έκκριση ωκυτοκίνης, σεροτονίνης και ντοπαμίνης. Οι ορμόνες αυτές απελευθερώνονται όταν εμπλεκόμαστε συναισθηματικά με κάποιον, ανεξάρτητα από το κίνητρό μας, με αποτέλεσμα αυτή τη συναισθηματική απόκριση». Μελέτη για την ανθρώπινη συμπεριφορά αναφέρει ότι τα ίδια νευρικά κυκλώματα στον εγκέφαλο ενεργοποιούνται είτε ένα άτομο νιώθει μίσος είτε είναι ερωτευμένο. Με άλλα λόγια, μπορεί να έχουμε χαρακτηρίσει την ωκυτοκίνη «ορμόνη της αγάπης», ωστόσο επηρεάζει τόσο θετικές συμπεριφορές (όπως η εμπιστοσύνη και το δέσιμο) όσο και αρνητικές (όπως η ζήλια και η καχυποψία).

Εικονογράφηση: Χριστίνα Αβδίκου

Έχει θετικά στοιχεία;

Πριν αρχίσεις την εκκαθάριση στα προφίλ σου, ο Farr αναφέρει ότι το hate following μπορεί να έχει πλεονεκτήματα. «Είναι καλό να εκτίθεσαι σε απόψεις και θέσεις με τις οποίες δεν συμφωνείς», λέει. Διαφορετικά, αν ακολουθείς μόνο όσους συμμερίζονται τις δικές σου απόψεις, γίνεται πιο εύκολη η εξάπλωση της παραπληροφόρησης και των ψεύτικων ειδήσεων.

Επιπλέον, μπορεί η ζήλια να σου δίνει ένα κίνητρο να βελτιωθείς σε κάποιον τομέα που πραγματικά σε ενδιαφέρει. Το κλειδί της επιτυχίας στην περίπτωση αυτή βρίσκεται στο να εστιάσεις σε όσα μπορείς να ελέγξεις. Για παράδειγμα, αν θες να βελτιώσεις τη φυσική σου κατάσταση, μπορείς να ακολουθήσεις έναν επαγγελματία γυμναστή και να ακούσεις τις συμβουλές του, ακόμα κι αν ζηλεύεις τους κοιλιακούς του. Αν εστιάζεις σε όσα είναι πέρα από τον έλεγχό σου, όπως π.χ. η ηλικία, τότε είναι πιθανό να διαπιστώσεις ότι το πρόβλημα βρίσκεται στην αμφισβήτηση της ταυτότητάς σου και της αυτοεκτίμησής σου.

Μια δόση ανωτερότητας

Οι περισσότεροι υιοθετούμε κατά διαστήματα μια τέτοια συμπεριφορά για λόγους ψυγαγωγίας. Επίσης, μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε ανώτεροι, καθώς κρίνοντας τους άλλους μπορούμε να αισθανθούμε καλύτερα με τον εαυτό μας, να σκεφτούμε «τουλάχιστον δεν είμαι σαν αυτόν». Όμως, η στάση μας μπορεί να γίνει εθιστική, αφού για να ικανοποιήσουμε τη λαχτάρα του εγκεφάλου μας, για να του προσφέρουμε αυτό που θέλει, επιστρέφουμε ξανά και ξανά σε εκείνους που μας νευριάζουν με τις αναρτήσεις τους.

Πότε υπάρχει πρόβλημα

Είναι σημαντικό να έχουμε επίγνωση του πόσο χρόνο αφιερώνουμε στη δραστηριότητα αυτή. Όταν το «hate following» γίνεται εμμονή και κατευθύνουμε όλο το μίσος και την αρνητικότητά μας σε λίγα άτομα, τότε πρέπει να χτυπήσουν καμπανάκια. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο χαζεύω το προφίλ κάποιου και σηκώνω επικριτικά το φρύδι μου, αλλά μετά επιστρέφω στη ζωή μου και στο περνάω ατέλειωτες ώρες στα κοινωνικά κανάλια αναζητώντας διέξοδο για τα συναισθήματά μου. Είναι πιο εύκολο να μισείς κάτι αφηρημένο, παρά να αναγνωρίσεις ότι υπάρχει κάτι σε εσένα που πρέπει να διαχειριστείς.

Υπάρχει επίσης διαφορά ανάμεσα στο μοιράζομαι μια αστεία φωτογραφία και στο κοροϊδεύω διαρκώς κάποιον. Η γραμμή μεταξύ «hate following», trolling και διαδικτυακού εκφοβισμού δεν είναι τόσο χοντρή.

Επιπλέον, εάν μετά τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αισθάνεσαι χειρότερα από ό,τι πριν, τότε είναι πιθανό η ψυχική σου υγεία να υποφέρει. Η κατανάλωση μόνο περιεχομένου που σε κάνει να νιώθεις αρνητικά θα επηρεάσει όχι μόνο τη διάθεσή σου, αλλά και τον τρόπο που αλληλεπιδράς με τους άλλους ανθρώπους.

Μπορεί να είμαστε κοινωνικά προσαρμοσμένοι στο να παρακολουθούμε τις ζωές άλλων ανθρώπων, μπορεί η κοινωνική σύγκριση να είναι φυσιολογική, αλλά όταν εμποδίζει τη δική μας ευτυχία, τότε είναι η στιγμή να επανεξετάσουμε το πώς και το γιατί περνάμε έτσι τον χρόνο μας στο διαδίκτυο.

ΤΟ «HATE FOLLOWING» ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΚΑΝΕΙ ΝΑ ΝΙΩΣΟΥΜΕ ΑΝΩΤΕΡΟΙ. ΚΡΙΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ, ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΣΤΕ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ.

Ποια είναι η απάντηση στο «hate following»

Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε στην περίπτωση αυτή είναι να αφήσουμε κάτω το κινητό και να απομακρυνθούμε ή να διαγράψουμε τα προφίλ που μας αναστατώνουν. Μπορεί να αισθανθούμε λίγο περίεργα στην αρχή, αλλά απολαμβάνουμε περισσότερο τον χρόνο μας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όταν ακολουθούμε άτομα που προσθέτουν αξία στη ζωή μας κι έχουν κάτι να μας προσφέρουν.

Τέλος, καλό είναι να θυμόμαστε ότι ότι ακόμα κι αυτοί που μισούμε αλλά παρακολουθούμε είναι άνθρωποι και, όπως όλοι μας, ατελείς από τη φύση τους.