ΓΙΑΤΙ ΑΔΙΑΦΟΡΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΜΑΣ ΣΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ;

Ίσως δεν έχεις αναρωτηθεί ποτέ τι σημαίνουν οι επιλογές σου για τους άλλους. Ή ίσως προτιμάς να μην ξέρεις. Οι επιστήμονες διερευνούν τι κάνει τη διαφορά.

Οι επιλογές για το καθετί είναι μέσα στην καθημερινότητά μας, από το πιο μικρό και ανούσιο μέχρι το πιο μεγάλο και σημαντικό. Και προφανώς επηρεάζουν τη ζωή όποιου τις κάνει σε πολλά επίπεδα – αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Για πάρα πολλά πράγματα, οι επιλογές μας έχουν αντίκτυπο και στις ζωές των άλλων. Μπορεί να είναι έμμεσος, αλλά δεν παύει να είναι καθοριστικός.

Αν έχεις ασχοληθεί με κινήματα όπως το ethical fashion, ξέρεις π.χ. ότι το ρούχο που επιλέγεις να αγοράσεις δεν αφορά μόνο αυτό που βλέπεις αλλά και το πώς παράχθηκε, από το πού προήλθαν οι πρώτες ύλες μέχρι το ποιοι και υπό ποιες συνθήκες δούλεψαν για να γίνει. Που σημαίνει ότι στηρίζοντας μια εταιρεία ρούχων που δεν σέβεται τους εργάτες της είναι σαν να συμβάλλεις στη διατήρηση αυτής της κατάστασης.

Αν πάλι δεν σε έχει απασχολήσει τίποτα σχετικό, να ξέρεις ότι δεν είσαι η εξαίρεση του κανόνα. Αυτό έδειξε μια μετα-ανάλυση 22 ερευνητικών μελετών, με συνολικά 6.531 συμμετέχοντες που δημοσιεύτηκε στην American Psychological Association. Σύμφωνα με τα ευρήματα, όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με μια επιλογή, το 40% από εμάς προτιμά να μη γνωρίζει πώς η απόφασή του μπορεί να επηρεάσει άλλους ανθρώπους. Ενδεχομένως το κάνει ώστε για να μπορεί να ενεργήσει πιο εγωιστικά.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Όταν οι συμμετέχοντες ενημερώθηκαν για τις συνέπειες των επιλογών τους, η αλτρουϊστική συμπεριφορά παρουσίασε αύξηση της τάξεως του 15,6%.

Τι συνεπάγεται η επίγνωση ή η άγνοια για τις επιλογές μας

Οι ερευνητές υπέθεσαν ότι ένας λόγος για την εσκεμμένη άγνοια μπορεί να είναι ότι μερικοί άνθρωποι θέλουν να διατηρήσουν μια θετική εικόνα για τον εαυτό τους ως αλτρουιστικό άτομο. «Σε αυτές τις περιπτώσεις», εξηγούν, «η εσκεμμένη άγνοια μπορεί να τους επιτρέψει να διατηρήσουν αυτή την εντύπωση χωρίς να χρειάζεται να ενεργούν με αλτρουιστικό τρόπο».

Επίσης, οι άνθρωποι που ενημερώθηκαν για τις συνέπειες της δράσης τους είχαν 7% περισσότερες πιθανότητες να ενεργήσουν γενναιόδωρα. «Αυτό υποδηλώνει ότι οι αληθινά αλτρουιστές άνθρωποι επιλέγουν να μάθουν τις συνέπειες των πράξεών τους».

«ΤΟ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΣΥΧΝΑ ΔΑΠΑΝΗΡΟ ΣΕ ΧΡΟΝΟ, ΧΡΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ».

Ο επικεφαλής συγγραφέας Linh Vu δήλωσε πως «τα παραδείγματα τέτοιας εσκεμμένης άγνοιας αφθονούν στην καθημερινή ζωή, όπως όταν οι καταναλωτές αγνοούν πληροφορίες σχετικά με την προβληματική προέλευση των προϊόντων που αγοράζουν. Θέλαμε να μάθουμε πόσο διαδεδομένη και επιβλαβής είναι η εσκεμμένη άγνοια, καθώς και γιατί οι άνθρωποι εμπλέκονται σε αυτήν».

Ο Shaul Shalvi, συν-συγγραφέας της μελέτης, πρόσθεσε ότι τα ευρήματα είναι συναρπαστικά, «καθώς υποδηλώνουν ότι πολλές από τις αλτρουιστικές συμπεριφορές που παρατηρούμε οδηγούνται από την επιθυμία να συμπεριφερόμαστε όπως περιμένουν οι άλλοι από εμάς. Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να κάνουν το σωστό όταν είναι πλήρως ενημερωμένοι για τις συνέπειες των πράξεών τους, αυτή η προθυμία δεν οφείλεται πάντα στο ότι νοιάζονται για τους άλλους.

»Ένα μέρος των λόγων για τους οποίους οι άνθρωποι ενεργούν αλτρουιστικά οφείλεται επίσης στις πιέσεις της κοινωνίας όπως και στην επιθυμία τους να δουν τον εαυτό τους υπό θετικό πρίσμα. Δεδομένου ότι το να είσαι δίκαιος είναι συχνά δαπανηρό σε χρόνο, χρήματα και προσπάθεια, η άγνοια προσφέρει μια εύκολη διέξοδο».