ΕΤΣΙ ΘΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙΣ ΟΤΙ Η ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΧΕΙ ΚΑΝΕΙ ΔΟΥΛΕΙΑ

Ποια είναι τα σημάδια εκείνα που δείχνουν ότι κάτι μέσα μας έχει αρχίσει να αλλάζει και οι συνεδρίες με τον ψυχοθεραπευτή αποδίδουν –επιτέλους– καρπούς;

Όταν ξεκίνησα να κάνω ψυχοθεραπεία, τις πρώτες φορές «στο ντιβάνι» έκλαιγα γοερά. Το κλάμα σε κάθε καινούργια συνεδρία έγινε συνήθεια που κράτησε για ένα διάστημα, μέχρι που σταμάτησε. Τρεις ή τέσσερις μήνες μετά, αισθανόμουν ότι είχα ανέβει το Έβερεστ – κουραστικό, κάποιες φορές εξουθενωτικό, μα είχα φτάσει στην κορυφή.

Το μαντήλι μου είχε στεγνώσει, ένα τεράστιο βάρος είχε φύγει από πάνω μου. «Αυτό είναι», σκέφτηκα, «το 'χουμε». Αν ήξερα τότε πόσες φορές θα έπεφτα για να σηκωθώ ξανά, πόσες συνεδρίες θα έμοιαζαν σα να έχω γυρίσει πίσω πέντε ή έξι μήνες όλη τη δουλειά που είχα κάνει, και πόσες φορές θα έλεγα στον εαυτό μου «νομίζω ότι δεν έχω κάτι άλλο να δουλέψω» για να με διαψεύσω πανηγυρικά την αμέσως επόμενη φορά που θα καθόμουν απέναντι στην ειδικό, θα γελούσα.

Τελικά, η ψυχοθεραπεία είναι μία διαδικασία που, με άλλο ρυθμό στον καθένα μας, αποδίδει καρπούς σε βάθος χρόνου, κι εμφανίζει τα δώρα της διακριτικά αλλά ουσιαστικά και, συνήθως, μόνιμα. Ποια είναι λοιπόν τα μικρά και μεγάλα σημάδια ότι η ψυχοθεραπεία έχει πιάσει τόπο;

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

12 σημάδια ότι η ψυχοθεραπεία σου αποδίδει καρπούς

1. Είσαι πιο παρών

Αντί το μυαλό σου να ταξιδεύει στο τι έχει συμβεί στο παρελθόν ή να φοβάται και να ανησυχεί για το τι θα συμβεί στο μέλλον, πιάνεις τον εαυτό σου να είναι πολύ πιο συνειδητά στο εδώ και το τώρα, και να απολαμβάνεις τα μικρά και τα μεγάλα που φέρνει η μέρα σου. Σα να ξυπνάς κι επιτέλους να μπορείς να μυρίσεις τα λουλούδια σε έναν κήπο που κάποτε έμοιαζε ξερός.

2. Οι σχέσεις σου γίνονται πιο ουσιαστικές

Με τον/την σύντροφο, τους γονείς, τα παιδιά, τους συνεργάτες σου, όλα γίνονται πιο απλά και χωρίς κρυμμένα φορτία. Ακόμη και οι διαφωνίες σου μαζί τους, από επίφοβες γίνονται πιο εποικοδομητικές, μία ευκαιρία να εμβαθύνεις ακόμη περισσότερο στη σχέση αντί να βάλεις άλλη μία ασπίδα ανάμεσα σε σένα και σε εκείνους.

3. Βλέπεις καθαρά

Αρχίζεις σιγά σιγά να ξεχωρίζεις τα patterns των συμπεριφορών σου και να τα παρακολουθείς σαν εξωτερικός παρατηρητής, παρά να χάνεσαι μέσα σε αυτά. Αν, για παράδειγμα, κάθε φορά που αισθάνεσαι ότι θα σε απορρίψουν φροντίζεις να απορρίψεις πρώτος/η, όσο αλλάζεις μέσα από την ψυχοθεραπεία, τόσο πιο εύκολα θα μπορείς να διακρίνεις αυτή την αυτοματοποιημένη αντίδραση. Έτσι, από τη θέση του παρατηρητή, θα είναι πολύ πιο εύκολο να αντισταθείς στην παρόρμηση να λειτουργήσεις όπως πάντα, και να δοκιμάσεις μία άλλη προσέγγιση.

4. Στιγμές «α-χα!»

Πριν από κάμποσα χρόνια, η Όπρα Γουίνφρεϊ το είπε πολύ επιτυχημένα: «A-ha moments» είναι οι στιγμές εκείνες που αισθάνεσαι ότι ξαφνικά ένα πέπλο σηκώνεται από το βλέμμα σου και πράγματα που ήταν πάντα εκεί αλλά δεν τα ένιωθες, αρχίζουν να αποκτούν νόημα και υπόσταση.

5. Σταματάς τις αυτοματοποιημένες αντιδράσεις

Ας πούμε ότι κάθε φορά που σου συμβαίνει κάτι κακό, ζεις ένα δράμα και υπερβάλλεις στις αντιδράσεις σου, για να καταλάβεις αμέσως μετά ότι άδικα σπατάλησες τόσο χρόνο και ενέργεια. Ας πούμε ότι απομονώνεσαι κι εξαφανίζεσαι. Ή ότι έχεις ξεσπάσματα οργής. Όλα αυτά τα μοτίβα συμπεριφοράς είναι υποσυνείδητα δωράκια που κουβαλάμε όλοι μας από την παιδική μας ηλικία και τα τραύματα που καθόρισαν, εξαρχής, τον τρόπο που αντιδρούμε στον κόσμο γύρω μας. Μόλις αρχίσεις να ξε-μαθαίνεις αυτές τις αυτόματες αντιδράσεις, έχεις κάνει ήδη ένα τεράστιο βήμα στη δουλειά σου με τον/την ειδικό.

6. Δε λειτουργείς σε σχέση με τους άλλους

…ιδίως τους γονείς σου. Σκεφτείτε το. Πόσες φορές λέτε στον εαυτό σας «δεν θα αφεθώ μετά από μία συγκεκριμένη ηλικία όπως έκανε η μαμά μου», ή «δεν θα συμβιβαστώ όπως ο μπαμπάς μου». Μεγαλώνοντας μαθαίνουμε να λειτουργούμε σε σχέση με τους γονείς μας. Είναι ο καθρέφτης μας στην αρχή, για να εξελιχθούν μετά σε σημείο αναφοράς για ό,τι κάνουμε. Ακόμη κι αν δεν το παραδεχόμαστε ανοιχτά, είναι η ενσωματωμένη μας πυξίδα για να κατευθυνθούμε στη ζωή.

Μόλις αρχίσουμε να αντιλαμβανόμαστε ότι υπάρχει κι άλλος τρόπος, ανεξάρτητος από εκείνους, μία πληθώρα επιλογών ξετυλίγεται μπροστά μας. Ίσως κάποιες από αυτές να μοιάζουν ή να είναι αντίθετες με τις επιλογές των γονιών μας. Σίγουρα όμως εκείνοι δεν θα αποτελούν το κριτήριο, τον άξονα με βάση τον οποίο κινούμαστε.

7. Αναλαμβάνεις την ευθύνη

Η ψυχοθεραπεία έχει έναν μαγικό τρόπο να σε βάζει στη θέση του πρωταγωνιστή, όχι κάποιου δράματος, αλλά της ιστορίας σου. Καθώς δυναμώνεις ψυχικά, λιγοστεύει η αίσθηση ότι κάποιος άλλος φταίει για ό,τι πάει στραβά, και αρχίζεις να αναλαμβάνεις την ευθύνη. Η στάση αυτή αρχίζει να σε βοηθά σε απλά, καθημερινά πράγματα, στη δουλειά ή στην προσωπική σου ζωή. Σταματάς να κατηγορείς μέσα σου, για παράδειγμα, τον διευθυντή σου που σε καλεί σαββατιάτικα για να σε αγχώσει για το project, και αρχίζεις να βλέπεις καθαρά ότι η ευθύνη είναι δική σου, μιας και ξέρεις ότι εσύ δεν είχες θέσει από την αρχή τα όριά σου (μη σου πω ότι του είχες πει «είμαι στη διάθεσή σας 24/7»). Όταν η ευθύνη για το πώς αισθάνεσαι φεύγει από τον άλλον κι επιστρέφει σε σένα, μαζί της έρχεται και μία απίστευτη αίσθηση δύναμης κι ελέγχου.

8. Δεν κρίνεις, παρατηρείς

Καθώς αρχίζεις σταδιακά να «τα βρίσκεις» με τον εαυτό σου, δεν αλλάζει μόνο ο τρόπος που σχετίζεσαι με τους άλλους αλλά και ο τρόπος που τους παρακολουθείς. Σιγά σιγά γίνεται πολύ πιο εύκολο να παρατηρήσεις τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις των γύρω σου και να καταλαβαίνεις τι είναι αυτό που τους ενεργοποιεί. Έτσι, σταματάς να κρίνεις και να αφορίζεις, μία πρακτική βολική που νομίζουμε ότι μας προφυλάσσει από την έκθεσή μας στο ζήτημα-καυτή πατάτα του άλλου. Ουσιαστικά, με αυτόν τον τρόπο δεν εμπλέκεις τον εαυτό σου στη διαδικασία, παρά τη μελετάς και την καταλαβαίνεις, ουσιαστικά.

9. Χαμηλοί κραδασμοί

Οι αντιδράσεις σου εξομαλύνονται. Από εκεί που θυμάσαι τον εαυτό σου να χαίρεται πολύ και να λυπάται, ή να θυμώνει πολύ, παρατηρείς ότι όλο και περισσότερο, παραμένεις σε μία ουδέτερη κατάσταση, που λίγο επηρεάζεται από το περιβάλλον και τις συνθήκες. Είναι κάτι σαν την κατάσταση ζεν των βουδιστών, αλλά με πολύ πιο πραγματιστικό τρόπο.

10. Βάζεις όρια

Εκεί που κάποτε άφηνες τα χαλινάρια της σχέσης στον άλλον, μόνο και μόνο για να τον απορρίψεις μέσα σου όταν τελικά θα ξεπερνούσε τα όρια μαζί σου, τώρα θέτεις ώριμα και ήρεμα τα όρια από την αρχή, ώστε να διαφυλάξεις τη σχέση και κυρίως τον εαυτό σου. Είναι σαν αυτό που είπαμε για την ανάληψη της ευθύνης. Εσύ κινείς τα νήματα της ιστορίας σου, κανένας άλλος δεν έχει αυτή την εξουσία πάνω σου.

11. Δεν λειτουργούν τα «κουμπιά» σου

Οι κοντινοί σου άνθρωποι τα ξέρουν καλά. Είναι τα κουμπιά σου, αυτά που ξέρουν πώς και πότε να πατήσουν ώστε να πάρουν από σένα την επιθυμητή τους αντίδρασή σου. Το κάνεις και εσύ σε κείνους, είναι αμφίδρομο. Όσο προχωράς στην ψυχοθεραπεία όμως, θα δεις ότι τα κουμπιά σου χαλάνε και εσύ δεν ενεργοποιείσαι όταν κάποιος τα πατήσει. Μαγικό;

12. Εμπιστοσύνη

Έχεις κάνει τεράστια βήματα στη δουλειά σου με τον εαυτό σου, όταν αφού πάρεις τα ηνία της ζωής σου, μπορείς και να αφεθείς σε αυτή με εμπιστοσύνη. Εμπιστοσύνη στον ψυχοθεραπευτή σου που, ενώ δεν είναι φίλος σου καταλαβαίνεις ότι είναι με το μέρος σου. Εμπιστοσύνη στους ανθρώπους και τις καλές τους προθέσεις. Και, πάνω από όλα, εμπιστοσύνη στον εαυτό σου και τις δυνατότητές σου.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.