ΕΡΕΥΝΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΝ ΟΤΙ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΣΟΥ

Στην περίπτωση της προσωπικότητας, δεν υπάρχει «δεν μπορώ». Έρευνες επιβεβαιώνουν ότι υπάρχει η δυνατότητα να αλλάξεις τα χαρακτηριστικά που σε δυσκολεύουν. Αρκεί να θέλεις.

Αν ρωτήσεις έναν ψυχολόγο, θα πει ότι η προσωπικότητά σου είναι ο χαρακτηριστικός τρόπος σκέψης, αίσθησης και συμπεριφοράς σου. Έχει στοιχεία με τα οποία γεννήθηκες, μεταφέρθηκαν δηλαδή μέσω του DNA, αλλά και στοιχεία που απέκτησες από το περιβάλλον και τις εμπειρίες σου.

Αυτό που είσαι, λοιπόν, είναι το αποτέλεσμα μιας διαρκούς αλληλεπίδρασης του γονότυπού σου με το περιβάλλον. Κι αυτό από μόνο του απαντά στο ερώτημα αν η προσωπικότητα κάποιου επιδέχεται αλλαγής. Φυσικά επιδέχεται: είτε επειδή αλλάζει το περιβάλλον, είτε επειδή υπάρχει αυτή η επιθυμία.

«Οι άνθρωποι μπορούν σκόπιμα να διαμορφώσουν χαρακτηριστικά τους προκειμένου να είναι πιο επιτυχημένοι στη ζωή τους. Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη δημοφιλή άποψη ότι ο τύπος της προσωπικότητάς σου σε τοποθετεί σε ένα πλαίσιο, υπαγορεύοντάς σου να επιλέγεις συντρόφους, σταδιοδρομίες και δραστηριότητες σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά σου», γράφει σε άρθρο η Shannon Sauer-Zavala, κλινική ψυχολόγος και ερευνήτρια στην αλλαγή της προσωπικότητας.

Εικονογράφηση: Ελένη Καστρινογιάννη

Πράγματι, σε παλαιότερο άρθρο του OW σχετικά με τα 5 βασικά χαρακτηριστικά που έχουμε όλοι σε διαφορετικό βαθμό και που καθορίζουν την προσωπικότητά μας (Δεκτικότητα, Ευσυνειδησία, Εξωστρέφεια, Ανοιχτή αντίληψη και Νευρωτισμός), η κλινική ψυχολόγος Δρ Ναταλία Κουτρούλη υποστήριξε: «Με βάση τα δεδομένα των μελετών, η προσωπικότητα του ατόμου διαμορφώνεται κυρίως μέχρι το τέλος της εφηβείας και παγιώνεται με την ενήλικη ζωή. Σημαντικά ψυχοπιεστικά γεγονότα ζωής (όπως ασθένειες, απώλειες, τραύματα) φαίνεται να είναι ικανά να μεταβάλλουν κάποιες εκφάνσεις της προσωπικότητας, αλλά δύσκολα μεταμορφώνεται πλήρως η δομή αυτής».

Πώς μπορούμε να αλλάξουμε την προσωπικότητά μας έτσι ώστε να μας διευκολύνει στη ζωή μας

Τι αλλάζει, λοιπόν; «Αλλάζει ο τρόπος που σκεφτόμαστε, που νιώθουμε και που συμπεριφερόμαστε», λέει η Sauer-Zavala και δίνει το εξής παράδειγμα: Ας υποθέσουμε ότι είσαι ένας άνθρωπος με χαμηλά ποσοστά ευσυνειδησίας. Αν αρχίσεις να σκέφτεσαι ότι το να φτάνεις στην ώρα σου στα ραντεβού σου δείχνει στους άλλους ότι τους σέβεσαι και αν νιώθεις καλά καθιερώνοντας συνήθειες που σε κάνουν πιο συνεπή στη δουλειά σου, αποκτάς τα χαρακτηριστικά ενός αξιόπιστου ατόμου. Κι αν τα διατηρήσεις όλα αυτά σε βάθος χρόνου, τότε έχεις καταφέρει να αλλάξεις την προσωπικότητά σου.

Το επιβεβαιώνουν και τα επιστημονικά δεδομένα: Σε γενικές γραμμές η προσωπικότητα αλλάζει στην πορεία της ζωής μας. Καθώς μεγαλώνουμε αρχίζουμε να βιώνουμε λιγότερα αρνητικά και περισσότερα θετικά συναισθήματα, γινόμαστε πιο ευσυνείδητοι, δίνουμε μεγαλύτερη έμφαση στις θετικές σχέσεις της ζωής μας και είμαστε λιγότερο επικριτικοί προς τους άλλους.

Όλα αυτά δεν συμβαίνουν, βέβαια, σε όλους στον ίδιο βαθμό. Άλλοι άνθρωποι αλλάζουν περισσότερο, άλλοι λιγότερο. Μελέτες που διερευνούν αν παρεμβάσεις στην προσωπικότητα μπορούν να φέρουν αλλαγή σε βάθος χρόνου (μία αντίστοιχη έχει πραγματοποιήσει και η Sauer-Zavala) αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι μπορούν να επιταχύνουν την αλλαγή κάνοντας σκόπιμες τροποποιήσεις στο σκεπτικό και τη συμπεριφορά τους. Οι τροποποιήσεις αυτές μπορεί να επιφέρουν ουσιαστικές αλλαγές ακόμα και σε βάθος λίγων μηνών.

Η ψυχολόγος αναφέρεται σε σχετικά απλές γνωστικές-συμπεριφορικές τεχνικές:

– Γνωστικές τεχνικές

Χρειάζεται να αποκτήσεις συνείδηση των σκέψεών σου για να καταλάβεις αν σε κρατούν «κολλημένο» στο να φέρεσαι με έναν συγκεκριμένο τρόπο. Για παράδειγμα, αν σκέφτεσαι συχνά ότι καθένας νοιάζεται μόνο για τον εαυτό του, πιθανότατα θα έχεις πάντα μια αμυντική στάση προς τους γύρω σου.

– Συμπεριφορικές τεχνικές

Στο συμπεριφορικό μέρος πρέπει να αποκτήσεις συνείδηση του πώς έχεις την τάση να δρας και να δοκιμάσεις νέες αποκρίσεις. Αν είσαι αμυντικός προς τους άλλους, πιθανότατα θα αποκρίνονται κι εκείνοι αρνητικά απέναντί σου. Όσο θα απομακρύνονται από εσένα, τόσο εσύ θα επιβεβαιώνεις την πεποίθηση ότι δεν μπορείς να εμπιστευτείς τους άλλους. Στον αντίποδα, αν προσπαθήσεις να είσαι πιο ανοιχτός, π.χ. να μοιραστείς με έναν συνάδελφο ότι δυσκολεύεσαι σε μία εργασία, θα έχεις την ευκαιρία να δεις αν αυτό θα αλλάξει τον τρόπο που οι άλλοι θα ανταποκριθούν.

Σε κάθε περίπτωση, για να οδηγήσουν αυτές οι τεχνικές σε πραγματικές αλλαγές, χρειάζεται να έχουν διάρκεια και συνέπεια. Και τότε θα μπορέσεις να διαμορφώσεις την προσωπικότητα που επιθυμείς.

Βρείτε εδώ τα audio articles που είναι διαθέσιμα αυτή τη στιγμή.

Για να ακούτε τα άρθρα του OW που είναι διαθέσιμα σε ηχητική μορφή, μπορείτε να μας ακολουθήσετε σε Spotify και σε Apple Podcasts.