ΕΙΣΑΙ DRAMA QUEEN; ΔΕΝ ΦΤΑΙΣ ΕΣΥ…

Υπάρχουν 7 σημάδια για να καταλάβεις αν έχεις απέναντί σου μια drama queen ή έναν drama king. Όπως υπάρχουν και βιολογικοί λόγοι που ζουν τόσο δραματικά, αλλά και κάτι που μπορούν να κάνουν για να το αλλάξουν.

Το παραδέχομαι ευθύς εξαρχής: Ήμουν drama queen, όπως κατάλαβα αναζητώντας στοιχεία για έναν όρο που τον λες και κλισέ. Όπως τον λες ικανό να ανεβάσει την πίεση στο 100, σε μηδενικό χρόνο. Το ξέρω τώρα, βέβαια. Τότε που το ζούσα, δεν είχα ιδέα τι κάνω στον εαυτό μου και προφανώς στους άλλους – αφού ζούσα το δράμα μου. Oύτε μου είχε πάει το μυαλό πως μπορεί να ήταν ένας από τους λόγους που είχα (διαγνωσμένη) κατάθλιψη, καθώς οι «παραστάσεις» που έδινα διέλυαν εύλογα τις πάσης φύσεως σχέσεις μου.

Καταλαβαίνεις πως πολλά είναι λάθος, όταν ζεις το πρόβλημα που έχει κάποιος φίλος σου, περισσότερο –και πιο έντονα– από εκείνον. Καταλαβαίνεις ακόμα περισσότερα, όταν ενώ δεν έχεις πρόβλημα, δημιουργείς ένα για να μη βγεις εκτός ρυθμού, να μη χάσεις τη φόρμα σου.

Προσοχή θέλουμε όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί. Χωρίς το να λαμβάνουμε ή να δίνουμε προσοχή, δεν θα υπήρχε κοινωνία. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι όλες οι προσοχές ίδιες – μηδέ οι τρόποι που προσπαθούμε να τις πάρουμε και να τις δώσουμε. Και κάπου μέσα σε αυτές τις γραμμές κρύβονται οι βασιλείς και οι βασίλισσες του δράματος.

Πώς ορίζεται η drama queen και ο drama king

Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για να περιγράψει ανθρώπους που συμπεριφέρονται με ακραία δραματικό (υπερβολικό) τρόπο. Που βιώνουν τη ζωή και την καθημερινότητα τους με πολλά σκαμπανεβάσματα, γεμάτη ανατροπές.

Είναι αλήθεια πως μέρος αυτής της συμπεριφοράς έχει βιολογική βάση: Μερικοί είμαστε «κατασκευασμένοι» για να έχουμε πιο extreme συναισθήματα. Για να είμαστε πιο πληθωρικοί ή να επηρεαζόμαστε βαθιά από δύσκολες συνθήκες. Η τάση για έντονα συναισθήματα επηρεάζεται και από τις εμπειρίες της παιδικής ηλικίας.

Παράδειγμα: Tα παιδιά που βιώνουν παραμέληση ή που έχουν γονέα με προβλήματα ψυχικής υγείας είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν συμπεριφορές που αναζητούν την προσοχή. Η ελλιπής (ή απούσα) προσοχή από τους γονείς έχει συνέπειες στην αναπτυσσόμενη προσωπικότητα και στους μηχανισμούς αντιμετώπισης των όποιων ζητημάτων του παιδιού.

Μπορεί να αντιδρούν, να έχουν εκρήξεις ή να δημιουργούν προβλήματα στο σχολείο και, όσο περνούν τα χρόνια, αυτό που έχουν μέσα τους «βγαίνει» ως δράμα και συνεχείς κρίσεις σε όλες τις καταστάσεις. Εφόσον «τακτοποιούν» μία, την τρέχουσα, έχουν το χρόνο να σκεφτούν τη ζωή τους και να αλλάξουν ό,τι δεν τους κάνει καλό. Παρ’ όλα αυτά, έχουν αναπτύξει μηχανισμό που δημιουργεί «δράματα» ακόμα και όταν δεν υπάρχουν – αφού τα χρειάζονται σαν οξυγόνο.

Ποιο είναι το οξύμωρο

Όπως γράφει το PsychCentral, «το περίεργο είναι πως οι drama queens και kings είναι συχνά πολύ χαρισματικοί άνθρωποι. Τείνουν να είναι εξωστρεφείς και αυτό ελκύει άλλους, ειδικά εκείνους που έχουν θέματα με την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση. Γίνονται χειριστικοί και επηρεάζουν απόψεις. Τα ξεσπάσματα μπορεί να έχουν θετικές και αρνητικές συνέπειες. Στο τέλος της ημέρας, όμως, η συνεχής εμπλοκή σε υπερβολική και δραματική συμπεριφορά οδηγεί σε προβλήματα».

Στη λίστα είναι τα προβλήματα υγείας, όπως και εκείνα στις σχέσεις, αφού κανένα χάρισμα δεν μπορεί να αντισταθμίσει την εξάντληση και την απογοήτευση που προκαλεί η ταραχώδης συμπεριφορά τους.

ΕΦΟΣΟΝ ΤΟ ΔΡΑΜΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥΣ ΣΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ ΜΕ ΤΑ ΟΠΙΟΥΧΑ, ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΕΥΚΟΛΑ ΝΑ ΕΘΙΣΤΟΥΝ ΣΤΟ ΔΡΑΜΑ.

Όλα είναι στο μυαλό – κυριολεκτικά

Η υπερβολική αναζήτηση της προσοχής στις σχέσεις είναι εγκεφαλική απάντηση σε πρώιμο αναπτυξιακό τραύμα, που προκαλείται από παραμέληση. Τα νεογέννητα στηρίζουν την επιβίωση τους στους τρόπους που τραβούν την προσοχή της μητέρας τους.

Οι εγκέφαλοι έχουν σχεδιαστεί για να εξισώνουν την έλλειψη προσοχής με τον κίνδυνο. Έτσι, ανταποκρίνονται φυσικά σε αυτήν, ως απειλή στην αμυγδαλή, μια υποφλοιώδη δομή, που θεωρείται μέρος του «πρωτόγονου» εγκεφάλου και «ασχολείται» με τις ενστικτώδεις λειτουργίες (τα συναισθήματα και όχι τη σκέψη).

O πρόσθιος κυλινδρικός φλοιός του εγκεφάλου («ασχολείται» με την κατανομή προσοχής, την πρόβλεψη ανταμοιβής, τη λήψη αποφάσεων, τα ηθικά θέματα, τη συγκίνηση και τον έλεγχο των παρορμήσεων) που λειτουργεί ως «χειριστική» μητέρα («μην πας εκεί», «μην κάνεις αυτό»), μπορεί να παρέμβει εφόσον λαμβάνει σεροτονίνη (βλ. ορμόνη καλής διάθεσης) και του δοθεί η ευκαιρία. Πώς του δίνεται; Όταν η αμυγδαλή είναι σε ταλάντευση.

Τα άτομα που έχουν ζητήματα όπως η έλλειψη προσοχής, συχνά είναι πολύ στρεσαρισμένα. Οι παρατεταμένες περίοδοι με πολύ άγχος περιορίζουν τη διαθεσιμότητα της σεροτονίνης.

Εντωμεταξύ, μια από τις συνέπειες της παραμέλησης είναι η αναδιαμόρφωση του υποθαλάμου (είναι υπεύθυνος για ζωτικές λειτουργίες, όπως η σίτιση, η ρύθμιση της θερμοκρασίας του ανθρώπινου σώματος, η ρύθμιση του κιρκάδιου ρυθμού, η αναπαραγωγή και ο μεταβολισμός): γίνεται μικρότερος, με λιγότερους υποδοχείς για σεροτονίνη και άλλες νευροχημικές ουσίες.

Έτσι, ακόμα και αν ο πρόσθιος κυλινδρικός φλοιός μπορεί να στείλει «στρατιώτες», αυτοί μπορεί να μην έχουν πού να «προσγειωθούν» ώστε να κάνουν τη δουλειά τους. Έτσι, όλα συμβαίνουν στο βαθύ υποσυνείδητο και σε αντιδραστικό επίπεδο.

Όταν ζούμε το δράμα μας, προκαλούμε την υπόφυση και τον υποθάλαμο να εκκρίνουν ενδορφίνες, ενώσεις που καταστέλλουν τον πόνο και προκαλούν ευχαρίστηση (τις μιμούνται η ηρωίνη και άλλα οπιούχα).

Εφόσον το δράμα χρησιμοποιεί τους ίδιους μηχανισμούς στον εγκέφαλο με τα οπιούχα, οι άνθρωποι μπορούν εύκολα να εθιστούν στο δράμα.

Όπως συμβαίνει με όλους τους εθισμούς, προκύπτει ανοχή, συνηθίζει δηλαδή ο οργανισμός και χρειάζεται συνεχώς μεγαλύτερη «δόση», για να έχουμε το ίδιο νευροχημικό αποτέλεσμα. Άρα, στο δράμα χρειαζόμαστε περισσότερες κρίσεις, για να διατηρήσουμε στο πικ τη συγκίνηση.

ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΓΙΑΤΡΕΨΟΥΜΕ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΜΑΣ ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΠΩΣ ΔΕΝ ΑΓΑΠΑΜΕ ΟΛΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΙΔΙΟ ΤΡΟΠΟ.

Υπάρχει θεραπεία;

Αν σκέφτεσαι πως όλο και κάποιο χάπι θα υπάρχει να ρυθμίζει τα του εγκεφάλου μας, ώστε να απαλλαγούμε από την τάση της δραματοποίησης, η απάντηση είναι «δεν υπάρχει κάτι που να αλλάζει τη βασική καλωδίωση του εγκεφάλου μας». Τι υπάρχει; Δουλειά με τον εαυτό μας, ώστε να αλλάξουμε την επιζήμια –για εμάς– συμπεριφορά. Βοηθά να έχουμε στο περιβάλλον μας κάποιον που είναι ειλικρινής και λέει ακόμα και όσα δεν θέλουμε να ακούσουμε, να κάνουμε κάτι (ένα χόμπι, μια δραστηριότητα) για να εκτονώνουμε το άγχος μας και να έχουμε αυτοέλεγχο – μεταξύ μας, όλοι ξέρουμε πότε γινόμαστε βασιλείς του δράματος. Από τη μια φορά στην άλλη, ο εγκέφαλος μας θα μάθει να λειτουργεί καλύτερα, τόσο για εμάς όσο και για τους γύρω μας.

Οι ψυχοθεραπευτές έχουν επισημάνει ότι έχει μεγάλη σημασία να συνειδητοποιήσουμε πως η παραμέληση δεν είναι απόδειξη έλλειψης αγάπης. Ενδεχομένως να λαμβάνουμε αγάπη, στον βαθμό που ο όποιος άλλος μπορεί να μας τη δώσει, ανεξάρτητα από το αν είναι επαρκής για εμάς. Μπορούμε να γιατρέψουμε τη ψυχή μας κατανοώντας πως δεν αγαπάμε όλοι με τον ίδιο τρόπο. Δεν δίνουμε, όπως και δεν παίρνουμε όλοι αγάπη με τον ίδιο τρόπο. Και, σε κάθε περίπτωση, μπορούμε πάντα να αγαπήσουμε εμείς τρελά τον εαυτό μας. Με την καλή την έννοια.

7 σημάδια που δείχνουν αν είσαι drama queen ή drama king

Η ψυχολόγος Claire Jack έγραψε στο Psychology Today για τα σημάδια που μας βοηθούν να καταλάβουμε, αν έχουμε μέσα (ή έξω) μας τάση για δράμα. Όπως επισήμανε, πρώτα έζησε (υπήρξε drama queen) και μετά έγραψε. Ας τα δούμε.

1. Προσοχή

«Η ανάγκη μου για δράμα προήλθε, εν μέρει, από την ανάγκη για προσοχή. Συχνά ένιωθα απαρατήρητη και ότι με προσπερνούν οι άλλοι άνθρωποι. Είχα κάποιες ευάλωτες ναρκισσιστικές τάσεις και την ανάγκη για αναγνώριση. Η δημιουργία δράματος ήταν ένας τρόπος που είχα για να κερδίσω την προσοχή, με το να μοιράζομαι τις μερικές φορές πολύ αστείες –κάποιες τρομακτικές– ιστορίες μου, με άλλους ανθρώπους. Σύμφωνα με έρευνα https://psycnet.apa.org/record/2007-14001-005 τα άτομα με ανάγκη για δράμα συχνά εμφανίζουν διαταραχές προσωπικότητας, συμπεριλαμβανομένων των οριακών, ψυχοπαθητικών και ναρκισσιστικών διαταραχών».

2. Κατά μάνα, κατά κύρη

«Όταν μεγαλώνετε σε οικογένεια όπου το δράμα έχει κεντρικό ρόλο –ίσως ως αποτέλεσμα της ανατροφής σας από έναν ναρκισσιστή ή οριακό γονέα–, μαθαίνετε ότι αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο ενεργούν οι άνθρωποι. Χωρίς ένα πρότυπο σταθερότητας σχέσεων, μπορεί να θεωρήσετε δεδομένο ότι οι άνθρωποι δείχνουν αγάπη και στοργή μέσω ασταθούς και δραματικής συμπεριφοράς”.

3. Αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές

«Εάν έχετε βιώσει τραύμα –για παράδειγμα, συναισθηματική, σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση–, τότε η αναδημιουργία δραματικών καταστάσεων μπορεί να θεωρηθεί ως μια μορφή αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς. Είναι αδύνατο να νιώθεις χαρούμενος και ικανοποιημένος, ενώ ζεις μέσα σε διαδοχικά δράματα. Η συνέχιση αυτού του είδους συμπεριφοράς μπορεί να προέρχεται από χαμηλή αυτοεκτίμηση, που είναι αποτέλεσμα τραύματος του παρελθόντος”.

4. Χειρισμός και έλεγχος

«Η δημιουργία ενός δράματος είναι ένας τρόπος για να ελέγχουμε τους άλλους. Συχνά είναι μορφή παθητικής επιθετικότητας. Αντί να είστε “ανοιχτοί” και ειλικρινείς με τους ανθρώπους που σας ενδιαφέρουν, μπορείτε να τους παρασύρετε σε ένα δράμα (π.χ. δημιουργώντας έναn λόγο για να τσακωθείτε μαζί τους), προκειμένου να τους κάνετε να αισθάνονται άσχημα για τον εαυτό τους -ή ένοχοι για τον τρόπο που έχουν συμπεριφερθεί σε εσάς.

»Μια ασθενής που είχα, μου είχε πει ότι έπειτα από έναν προσωρινό χωρισμό με τον φίλο της, είπε ψέματα ότι πήγε στο γιατρό και εκείνος της είπε ότι θα χρειαζόταν εξετάσεις, ώστε να διαπιστώσει αν έχει καρκίνο. Έτσι “τράβηξε” πίσω στη σχέση αυτόν τον άντρα».

5. Ενθουσιασμός

«Συνήθιζα να απολαμβάνω τον ενθουσιασμό της συμμετοχής μου σε ένα δράμα. Τίποτα δεν κάνει την αδρεναλίνη να ρέει πιο γρήγορα από το να αναρωτιέσαι αν θα σε “πιάσουν”. Μερικοί άνθρωποι που είναι σε σχέση εθίζονται στο πάθος του σεξ που γίνεται μετά τους τσακωμούς και στην ένταση των συναισθημάτων που ακολουθούν μια διαμάχη. Εθίζονται στα συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα. Χωρίς τους καβγάδες, τα ψέματα, τη χειραγώγηση και το έντονο σεξ μετά τους τσακωμούς, νιώθουν χαμένοι.

»Πώς μπορείτε να καταλάβετε ότι η σχέση σας είναι μια χαρά, χωρίς να μείνετε για λίγο μόνοι; Αν σταματήσετε να δημιουργείτε δράματα, θα νιώσετε για λίγο ότι δεν υπάρχει τίποτα – όπως συμβαίνει όταν σταματάμε κάθε αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Έχετε συνηθίσει τόσο πολύ στο να “υπάρχετε” κατ’ αυτόν τον τρόπο, που δεν ξέρετε πώς αλλιώς μπορείτε να ενεργήσετε».

6. Διαταραχή προσωπικότητας ή αναπτυξιακής διαταραχής

«Εάν βιώνετε συνεχώς τη ζωή ως μια σειρά από σκαμπανεβάσματα, χωρίς να ξέρετε πραγματικά τον λόγο, ενδέχεται να έχετε αδιάγνωστη διαταραχή προσωπικότητας ή αναπτυξιακή διαταραχή (π.χ. διπολική διαταραχή ή συναισθηματικά ασταθή διαταραχή προσωπικότητας). Είναι χρήσιμο να αναζητήσετε βοήθεια από έναν εξειδικευμένο επαγγελματία».

7. Δεν μπορείς να ξεχωρίσεις τον εαυτό σου από τους άλλους

«Ίσως να έχετε διαπιστώσει πως παρασύρεστε εύκολα στα δράματα άλλων. Επιχειρείτε να τους σώσετε, όταν έχουν πρόβλημα – και το πρόβλημα τους γίνεται δικό σας. Ίσως αυτός να είναι ένας ρόλος που παίζατε πάντα (πάντα διορθώνατε καταστάσεις) και γι’ αυτό τον αναπαράγετε, όταν νέοι άνθρωποι μπαίνουν στη ζωή σας.

»Η συμμετοχή σε έναν κύκλο δραμάτων, ανεξάρτητα από το πόσο συναρπαστικό μπορεί να είναι εκείνη τη στιγμή, θα σας κάνει να αισθάνεστε πάντα ασταθείς και ανικανοποίητοι. Η δημιουργία δράματος σημαίνει ότι, με την πάροδο του χρόνου, θα απωθήσετε τους ανθρώπους που σας αγαπούν – και οι οποίοι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο να παρασυρθούν στα δράματά σας».