ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ – ΑΡΚΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΙΣ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ

Όποιος θέλει να είναι ευτυχισμένος, μπορεί. Ακολουθούν πέντε πραγματικοί, πρακτικοί και απλοί τρόποι να αναγκάσουμε το μυαλό μας να σταματήσει να μας κοροϊδεύει.

Για αιώνες στη λίστα των αναπάντητων ερωτημάτων της ανθρωπότητας ήταν το «τι είμαστε;» με την απάντηση «χώμα και νερό» να μην καλύπτει τη βαθύτερη ανάγκη της κατανόησης της ύπαρξής μας. Ή του λόγου αυτής.

Τα τελευταία χρόνια –του άπειρου και διαρκούς άγχους– προκύπτει ότι τελικά είμαστε η κορτιζόλη μας. Που όταν απελευθερώνεται σε κατάλληλες ποσότητες, είναι ζωτικής σημασίας ορμόνη για την επιβίωσή μας, με πολλά ευεργετικά αποτελέσματα. Όταν όμως, τελούμε, υπό συνθήκη διαρκούς στρες μάς καταστρέφει.

Η παρατεταμένη έκθεση σε υψηλά επίπεδα, αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, προάγει τη στένωση των αιμοφόρων αγγείων και ενισχύει τις επιδράσεις άλλων ορμονών που αυξάνουν την αρτηριακή πίεση, διεγείρει την παραγωγή γλυκόζης και μειώνει την πρόσληψή της από τους ιστούς μας (έτσι αυξάνονται τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα), ενώ μπορεί και να προκαλέσει μυϊκή απώλεια, αδυναμία, αυξημένη ευαισθησία σε τραυματισμούς, διαταραχές στο πεπτικό σύστημα και διαταραχές στον ύπνο (βασικός πυλώνας της υγείας μας) και στη διάθεση (μπορεί να φτάσουμε ακόμα και σε κατάθλιψη).

Πώς μπορούμε να διατηρήσουμε σε καλά επίπεδα την κορτιζόλη;

Θα σου έλεγα με το να μην αγχωνόμαστε, αλλά θα έπρεπε να σου ζητήσω 50 ευρώ. Δωρεάν θα σου πω ότι η δουλειά μπορεί να γίνει με το να βρούμε τη χαρά. Πράγματα που μας βοηθούν να «σπάσουμε» τη ρουτίνα στην οποία εγκλωβιζόμαστε, για τον όποιο λόγο. Συνήθως, επειδή νιώθουμε πως βολεύει, χωρίς να είναι απαραίτητα αυτή η αλήθεια.

Η χαρά ευνοεί την έκκριση της σεροτονίνης, του νευροδιαβιβαστή της καλής διάθεσης, που συμβάλλει στο συναίσθημα της ευτυχίας, στην καλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος, στην υγεία των οστών, στην καρδιαγγειακή υγεία, στη γνωστική λειτουργία, ενώ ρυθμίζει τον ύπνο και την όρεξη.

Η ερώτηση «πού μπορούμε να βρούμε τη χαρά;» σε έναν κόσμο με ατελείωτες προκλήσεις έχει ξεκάθαρη απάντηση. 'Όσο και αν δυσκολευόμαστε να τη δούμε.

Δεν είμαστε «κατασκευασμένοι» για να είμαστε ευτυχισμένοι

Η αλήθεια είναι πως δεν είμαστε όντα που έχουν «κατασκευαστεί» για να είναι χαρούμενα. Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που διευκρίνισε στο Big Think η Δρ Laurie Santos, γνωστική ερευνήτρια και καθηγήτρια ψυχολογίας στο Yale και παραγωγός του podcast με τίτλο “The Happiness Lab”.

Πρόσθεσε πως το λυπηρό της υπόθεσης είναι ότι «δεν είμαστε πραγματικά ‘γεννημένοι’ για την ευτυχία. Η φυσική επιλογή δεν ενδιαφέρεται για τοn συναισθηματικό μας κόσμο. Το μόνο που θέλει από εμάς είναι να επιβιώνουμε και να αναπαραγόμαστε».

Η θεωρία της φυσικής επιλογής διατυπώθηκε το 1858 από τον Κάρολο Δαρβίνο. Υποστηρίζει ότι οι οργανισμοί που είναι καλύτερα προσαρμοσμένοι στο περιβάλλον αφήνουν περισσότερους απογόνους από εκείνους που είναι λιγότερο προσαρμοσμένοι.

«Οι σύγχρονοι άνθρωποι είμαστε λιγότερο χαρούμενοι από ό,τι ήταν οι πρόγονοι μας», λέει η Δρ Santos. Υπάρχουν χαρακτηριστικές μελέτες που αναφέρουν μεγάλα ποσοστά ανθρώπων που νιώθουν πολύ πεσμένοι ψυχολογικά για να λειτουργήσουν τις περισσότερες ημέρες.

«Κάτι κάνουμε λάθος. Έχουμε όλες αυτές τις παρανοήσεις σε ό,τι αφορά τα απλά πράγματα που όλοι μπορούμε να κάνουμε, προκειμένου να αισθανθούμε καλύτερα», εξηγεί η ειδικός.

Τι μπορύμε να κάνουμε, λοιπόν, για να είμαστε ευτυχισμένοι;

Η ερευνήτρια της επιστήμης της ευτυχίας έδωσε τον σχετικό οδηγό:

1) Tο φαινόμενο του miswanting

«Για να αισθανθούμε χαρούμενοι, αυτό που χρειάζεται να κάνουμε είναι να αποδεχθούμε το γεγονός ότι το μυαλό μας μάς λέει ψέματα».

Oι ψυχολόγοι έχουν περιγράψει ως miswanting την τάση που έχουμε να επιθυμούμε πράγματα που πιστεύουμε πως θα μας κάνουν χαρούμενους, αλλά τελικά αποδεικνύεται ότι δεν συμβαίνει αυτό. Τα πράγματα αυτά δεν μας κάνουν πραγματικά ευτυχισμένους ή δεν μας βοηθούν να αισθανόμαστε ικανοποιημένοι μακροπρόθεσμα.

«Με απλά λόγια, οι άνθρωποι νομίζουμε ότι θέλουμε κάτι, αλλά μόλις το αποκτήσουμε ανακαλύπτουμε πως δεν εκπληρώνει τις προσδοκίες μας».

«Το φαινόμενο αυτό έχει να κάνει με τα ενοχλητικά χαρακτηριστικά του μυαλού μας, τα οποία έχουν ως συνέπεια να αντιλαμβανόμαστε λάθος την ευτυχία. Όλοι έχουμε αυτά τα ένστικτα ως προς το είδος των πραγμάτων που θα έπρεπε να κάνουμε, ώστε να αισθανθούμε καλύτερα. Οι μελέτες, όμως, δείχνουν πως πολλά από τα ένστικτά μας είναι λανθασμένα».

»Πάρτε για παράδειγμα τα χρήματα. Πολλοί πιστεύουμε ότι αν είχαμε περισσότερα χρήματα, θα αισθανόμασταν πιο ευτυχισμένοι. Αν έχεις χρήματα που σου επιτρέπουν να εξασφαλίσεις πως έχεις ένα τούβλο πάνω από το κεφάλι σου και φαγητό κάθε μέρα στο τραπέζι σου, τότε ναι. Τα περισσότερα χρήματα, όμως, δεν θα σε κάνουν πιο ευτυχισμένο. Αυτή είναι η αλήθεια και για πολλά άλλα πράγματα, όπως μια προαγωγή, την απόκτηση υλικών αγαθών, τον γάμο. Το πρόβλημα είναι ότι αν αποκτήσουμε αυτό που λέμε πως θέλουμε, το πιθανότερο είναι ότι πάλι δεν θα γίνουμε πιο ευτυχισμένοι, καθώς θέλουμε τα λάθος πράγματα».

2) Δεν θα γίνουμε πιο ευτυχισμένοι αν συγκρινόμαστε διαρκώς με τους άλλους

«Oι άνθρωποι έχουμε την τάση να συγκρίνουμε ό,τι έχουμε στη ζωή μας με αυτά που έχουν άλλοι. Ας πάρουμε για παράδειγμα την εμφάνισή μας. Ή τον μισθό μας. Ή το πόσο χαρούμενοι είμαστε στη σχέση μας, ακόμα και το πόσο σεξ κάνουμε.

»Αυτό είναι πρόβλημα. Βλέπετε, σημαίνει ότι ενώ μπορεί αντικειμενικά να τα πηγαίνουμε καλά στη ζωή μας, όσο υπάρχει εκεί έξω κάποιος που περνάει καλύτερα (και πάντα θα υπάρχει κάποιος εκεί έξω που θα περνάει καλύτερα), νιώθουμε άσχημα».

3) Συνήθεια, αυτή η μάστιγα

«Το μυαλό μας έχει την τάση να συνηθίζει πράγματα και καταστάσεις. Την πρώτη φορά που ζούμε την όποια εμπειρία, είναι κάτι σπουδαίο. Κάθε φορά που επαναλαμβάνεται, μειώνεται και ο ενθουσιασμός μας, ώσπου τη συνηθίζουμε και περνάει ως απαρατήρητη.

»Οι ερευνητές αποκαλούν αυτό το φαινόμενο "ηδονική προσαρμογή". Αυτό σημαίνει πως τα πράγματα που αρχικά επηρεάζουν πολύ την ευτυχία μας, σταματούν να έχουν την ίδια επιρροή με τον χρόνο.

»Το θέμα της ηδονικής προσαρμογής έχει ένα επιπρόσθετο πρόβλημα: δεν ξέρουμε πραγματικά πως μας συμβαίνει. Αυτό οδηγεί σε μια ακόμα προκατάληψη, η οποία είναι γνωστή ως μεροληψία επιρροής».

4) Προσδοκίες, αυτές οι άτιμες

«Υποθέτουμε πως αν συμβεί κάτι καλό, θα επηρεάσει πολύ την ευτυχία μας για ένα πραγματικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα ευρήματα μελετών δείχνουν πως δεν ισχύει αυτό. Είμαστε προκατειλημμένοι για τον συγκεκριμένο αντίκτυπο που μπορεί να έχει οποιοδήποτε γεγονός στην ευτυχία μας».

Πέντε τρόποι για να μπερδέψουμε το μυαλό μας που μας κοροϊδεύει (και να αγγίξουμε την ευτυχία)

Η Δρ Laurie Santos ενημερώνει πως όσα διάβασες έως εδώ και μας αφορούν όλους, είναι στη φύση μας. Για την ακρίβεια, στη φύση του μυαλού μας που μας οδηγεί αναπόφευκτα στο miswanting.

O μόνος τρόπος που υπάρχει για να εμποδίσουμε τα ένστικτά μας να μας οδηγήσουν σε διαδρομές που δεν μας κάνουν καλό, είναι να συμπεριφερθούμε διαφορετικά.

Υπάρχει μια σειρά από πρακτικές τις οποίες η ειδικός ονομάζει rewirements. Σκέψου το ως αλλαγή των καλωδιώσεων του μυαλού σου.

«Όλοι μας μπορούμε να ασχοληθούμε με την αλλαγή της καλωδίωσης των συνηθειών μας, ώστε να αλλάξουμε συμπεριφορές και να νιώσουμε καλύτερα», λέει η Δρ Santos, πριν προτείνει πέντε απλούς, πρακτικούς και ρεαλιστικούς τρόπους να το κάνουμε πράξη.

#1

Όταν σκεφτόμαστε ποιες συμπεριφορές θα ήταν χρήσιμο να αλλάξουμε για να βρούμε τη χαρά, υπάρχει μια που ξεχωρίζει: αυτή είναι οι κοινωνικές επαφές.

Κάθε διαθέσιμη έρευνα που υπάρχει με αντικείμενο την ευτυχία, προτείνει πως οι χαρούμενοι άνθρωποι είναι πιο κοινωνικοί. Περνούν φυσικά περισσότερο χρόνο παρέα με άλλους ανθρώπους και έχουν την τάση να θέτουν σε προτεραιότητα τον χρόνο τους με φίλους και συγγενείς.

Η έλλειψη της κοινωνικής επαφής προκύπτει από το γεγονός ότι θεωρούμε πως δεν έχει σημασία.

Ο Nick Epley (καθηγητής συμπεριφορικής επιστήμης) έχει αναφέρει το φαινόμενο undersociality. Συστηματικά δεν εκτιμούμε σωστά πόσο καλό μας κάνει το να νιώθουμε την κοινωνική επαφή.

Αντί των scrolls στα social media, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το τηλέφωνό μας για να κάνουμε μια κλήση σε κάποιον που νοιαζόμαστε.

Απλές πράξεις σύνδεσης ιδανικά στην πραγματική ζωή και ιδιαίτερα σε πραγματικό χρόνο, μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την ευημερία μας.

#2

Μια άλλη συμπεριφορά που μπορούμε να «πειράξουμε» για να αισθανθούμε πιο χαρούμενοι, είναι το να κάνουμε καλά πράγματα για άλλους ανθρώπους.

«Nα στρέψουμε δηλαδή, λίγο περισσότερο την προσοχή μας στους άλλους. Πρόκειται για ένα θέμα στο οποίο έχουμε σοβαρά λανθασμένα ένστικτα. Συχνά πιστεύουμε πως η φροντίδα του εαυτού μας είναι ο δρόμος που θα μας οδηγήσει στην ευτυχία. Τα στοιχεία των μελετών αναφέρουν ότι οι ευτυχισμένοι άνθρωποι ασχολούνται περισσότερο με τους άλλους. Για παράδειγμα, δίνουν περισσότερα χρήματα σε φιλανθρωπίες, περνούν χρόνο σε εθελοντική προσφορά, κάνουν περισσότερα κοπλιμέντα».

#3

Προς την αναζήτηση της ευτυχίας βοηθά και η αλλαγή στον τρόπο που σκεφτόμαστε. «Μήπως συνηθίζουμε να σκεφτόμαστε καταρχάς όλα τα αρνητικά πράγματα, όλους τους αγώνες που δίνουμε στη ζωή μας; Ή επικεντρώνουμε περισσότερο σε πράγματα για τα οποία θα έπρεπε να είμαστε ευγνώμονες; Πολλά ευρήματα ερευνών δείχνουν πως οι χαρούμενοι άνθρωποι κάνουν focus σε όσα τους κάνουν να νιώθουν ευγνώμονες».

Αν αυτό είναι κάτι που δεν μας βγαίνει φυσικά, μπορούμε να το «δουλέψουμε». Ένας υπέροχος τρόπος, σύμφωνα με την ειδικό, είναι να γράφουμε κάθε βράδυ σε ένα χαρτί από 3 έως 5 πράγματα για τα οποία είμαστε ευγνώμονες. Πρόκειται για πρακτική που μπορεί να βελτιώσει την ευημερία μας, σε διάστημα μόλις 2 εβδομάδων, σύμφωνα με την ίδια.

#4

Θα ευεργετηθούμε επίσης αν αρχίσουμε να δίνουμε σημασία στα καλά πράγματα που μας συμβαίνουν. «Ένας από τους λόγους που οι καλές συνθήκες δεν οδηγούν απαραίτητα στην ευτυχία, είναι η τάση μας να μην τις προσέχουμε. Αγοράζουμε για παράδειγμα, έναν γευστικό καφέ που κανονικά θα έπρεπε να απολαύσουμε και αυτό που κάνουμε είναι απλά να πίνουμε γουλιές, με τον ίδιο τρόπο που τσεκάρουμε τα emails μας».

Η πράξη της απόλαυσης σχετίζεται με το να προσέχουμε λίγο περισσότερο, κάθε τι καλό που συμβαίνει στη ζωή μας.

#5

Ο τελευταίος τρόπος που μπορούμε να αλλάξουμε τη συμπεριφορά μας, ώστε να γίνουμε πιο χαρούμενοι είναι το σώμα μας. «Δεν θυμόμαστε πάντα πως το σώμα μας συνδέεται άρρηκτα με το μυαλό μας. Αυτό σημαίνει ότι ένας πραγματικά γρήγορος τρόπος να αλλάξουμε το πώς αισθανόμαστε συναισθηματικά, είναι να κουνήσουμε το σώμα μας λίγο περισσότερο».

Η άσκηση είναι πολύπλοκα συνδεδεμένη με τη ψυχική μας υγεία.

Δεν χρειάζεται να τρέξουμε σε μαραθώνιο. Αρκεί να κουνηθούμε λίγο περισσότερο από ό,τι συνήθως. Ακόμα και 20 λεπτά την ημέρα μπορούν να βελτιώσουν πραγματικά την ευημερία μας, λέει η ειδικός και δεν έχουμε λόγο να μην την πιστέψουμε.