ΑΠΟΦΕΥΓΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΕΙΣ ΤΗΝ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ;

Το να καταφέρνεις να βάζεις όρια θέλει μεθόδευση και ουσιαστική αποδοχή του εαυτού. Αντ' αυτού, πολλές φορές αποφεύγεις καταστάσεις επειδή φοβάσαι την αντιπαράθεση. Κατάλαβε πότε το κάνεις και πώς να το διαχειριστείς.

Η έννοια των ορίων έχει γίνει πολύ της μόδας. Όλοι οι ψυχολόγοι μιλούν για τα όρια και αρκετοί ίσως τα προτείνουν ως μοναδική λύση στα προβλήματά σου. Φυσικά, τα όρια είναι ένας τρόπος να προστατεύσεις την ψυχική σου υγεία, τον χρόνο αλλά και τις ανάγκες σου. Η θεσμοθέτησή τους είναι απαραίτητη, όμως μπορεί να βρίσκεις πολύ δύσκολη την εφαρμογή τους.

Στην προσπάθειά σου να τα επιβάλλεις, ενδέχεται άθελά σου να τα παρακάμπτεις και να κάνεις κάτι άλλο: να αποφεύγεις τις καταστάσεις χωρίς να το συνειδητοποιείς.

Προσπαθείς να βάλεις όρια, αλλά δεν μπορείς;

Ο συμβουλευτικός ψυχολόγος Μάνος Χατζημαλωνάς αναφέρει μερικές ενδεικτικές περιπτώσεις κατά τις οποίες στην πραγματικότητα δεν βάζεις όρια, αλλά αποφεύγεις ανθρώπους, πράγματα και καταστάσεις.

iStock

Δεν είναι όρια, αλλά αποφυγές:

• Το να μην μιλάς σε κάποιον επειδή σε εκνεύρισε.
• Το να αναβάλλεις σημαντικές ευθύνες ή υποχρεώσεις επειδή «χρειάζεσαι χρόνο».
• Το να μην εκφράζεις τα συναισθήματά σου «για να μην τσακωθείτε».
• Το να μην μιλάς σε κάποιον, γιατί «πρέπει να καταλάβει μόνος του τι έκανε λάθος».
• Το να εξαφανίζεσαι από τη ζωή κάποιου χωρίς εξήγηση.
• Το να αρνείσαι κάθε είδους ανατροφοδότηση.

Αποφυγή: Πιθανές αιτίες

Το γιατί μπορεί να καταφεύγεις σε αυτές τις αποφευκτικές συμπεριφορές είναι κάτι που μόνο εσύ γνωρίζεις βαθιά μέσα σου. Μπορεί να θες να προστατευτείς από τον φόβο της αποτυχίας ή της εγκατάλειψης, από τις δύσκολες συζητήσεις ή από τη δέσμευση.

Μπορεί να είσαι από τους τύπους που (συνήθως εξαιτίας των παραπάνω λόγων) θέλουν να κρατούν τους άλλους διαρκώς ευχαριστημένως, λέγοντας συνεχώς ναι και υποβιβάζοντας ασυνείδητα τις δικές τους επιθυμίες και ανάγκες.

Είναι λεπτή η γραμμή ανάμεσα στην οριοθέτηση και την αποφυγή. Και στις δύο περιπτώσεις προσπαθούμε να προστατεύσουμε κάποιο κομμάτι του εαυτού μας.

Αν ανήκεις στην κατηγορία των people pleasers, τότε τείνεις να δίνεις προτεραιότητα στα συναισθήματα των άλλων και όχι στα δικά σου. Συνηθίζεις να μην αρνείσαι τίποτε στους άλλους, αλλά νιώθεις ήδη στο πετσί σου τις συνέπειες αυτής της κατάστασης.

Γιατί πρέπει να εκπαιδευτείς στο να βάζεις όρια

Έχει παρατηρηθεί πως οι άνθρωποι που θέλουν να ευχαριστούν τους άλλους παραμελούν τις δικές τους ανάγκες συστηματικά, σαμποτάροντας άθελά τους την ψυχική τους υγεία και ανοίγοντας την πόρτα σε μια πιθανή κατάθλιψη.

Η αποφυγή είναι μια μορφή παθητικής επικοινωνίας, ενός προϊόντος κοινωνικού άγχους που σε κάνει να δείχνεις σαν να μην είσαι ειλικρινής με τα συναισθήματά σου, αφήνοντας τους άλλους να επιλέγουν για σένα και να σε παραγκωνίζουν.

iStock

Το συγκεκριμένο στιλ επικοινωνίας υιοθετείται ως μηχανισμός άμυνας ή για να παραμένουν ήρεμα τα πράγματα, ωστόσο αυτό μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα.

Αν λοιπόν δεν έχεις καταφέρει να βάζεις όρια, αναρωτήσου ποια ακριβώς είναι η αιτία και δούλεψε περισσότερο με τον εαυτό σου, δίνοντάς του όλο το χρόνο που χρειάζεται για να συνειδητοποιήσει και να αντιμετωπίσει την κατάσταση.

Μια πρακτική που μπορείς να εφαρμόσεις

Μια στρατηγική προς αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσε να είναι:

1. Αναγνώρισε τις δικές σου ανάγκες και αγκάλιασέ τες, χωρίς να κρίνεις τον εαυτό σου.

2. Φρόντισε να διαμορφώσεις μια σαφή εικόνα της κατάστασης και δώσε απαντήσεις σε ερωτήματα όπως:

• Ποιες σχέσεις με δυσαρεστούν ή με καταπιέζουν;
• Σε ποια σημεία καταπιέζω εγώ τον εαυτό μου προκειμένου να μην δυσαρεστήσω τους άλλους;
• Τι συναισθήματα μου προκαλεί αυτό;

3. Βάλε τον εαυτό σου στη θέση που θα ήθελες να είναι. Τι θα έκανες θεωρητικά αν μπορούσες να πεις όχι; Πώς θα οριοθετούσες τα πράγματα; Κράτησε σημειώσεις.

4. Ξεκίνησε να εφαρμόζεις όρια σε κάποιον τομέα που σου φαίνεται πιο εύκολο ή βολικό, και άρχισε με μικρά βήματα. Για να εξασκηθείς, σημείωσε και επανάλαβε φράσεις, όπως: «Αν μου ζητηθεί να κάνω κάτι που δεν μπορώ, θα σεβαστώ τον εαυτό μου και θα αρνηθώ ευγενικά».